Zapalenie dróg moczowych to dolegliwość, na którą cierpią przede wszystkim kobiety. Około 50% pań przebyło chociaż raz w życiu tego typu infekcję.
U zdrowego człowieka drogi moczowe, oprócz końcowego odcinka cewki moczowej, są jałowe, czyli nie występują w nich żadne drobnoustroje chorobotwórcze. W niektórych sytuacjach dochodzi jednak do wnikania bakterii i ich namnażania się w drogach moczowych. I to właśnie staje się przyczyną stanu zapalnego. Prawie w 90% przypadków zakażeniu układu moczowego winna jest bakteria Escherichia coli, nazywana potocznie pałeczką kałową, gdyż powszechnie występuje w jelicie grubym. Bakteria ta może przedostać się z odbytu do ujścia cewki moczowej, a następnie do pęcherza.
Infekcje dróg moczowych częściej przytrafiają się kobietom niż mężczyznom. Bezpośrednią przyczyną jest specyficzna budowa anatomiczna ciała kobiety, która sprzyja „wstępowaniu” bakterii pochodzących z okolic sąsiadujących z ujściem cewki, czyli z przedsionka pochwy oraz odbytu. Zdecydowana większość przypadków zakażenia układu moczowego to zapalenie pęcherza moczowego.
Objawy
Typowe objawy zapalenia pęcherza moczowego to:
- ból lub pieczenie podczas oddawania moczu,
- konieczność częstego lub natychmiastowego oddawania moczu.
Czasami występuje również gorączka, a także ból w dole brzucha (gdy bakterie przemieściły się z cewki do pęcherza moczowego) lub w okolicy lędźwiowej (ból w tym miejscu zawsze powinien być alarmujący, ponieważ wskazuje na proces zapalny rozwijający się w obrębie nerek). Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu nie zawsze świadczą o zakażeniu układu moczowego. Takie objawy mogą być wynikiem zapalenia cewki moczowej (w następstwie zakażenia przenoszonego drogą płciową wywołanego najczęściej przez dwoinki rzeżączki lub chlamydie), a u kobiet również wynikiem zapalenia pochwy, najczęściej na tle grzybiczym (występują upławy, ból podczas stosunku płciowego). Większość objawów ma charakter ostry – pojawia się nagle. Rzadko kiedy dolegliwości występują w jednym czasie, a u sporej części kobiet zapalenie objawia się skąpomoczem i pieczeniem pod koniec mikcji.
Leczenie
W leczeniu infekcji dróg moczowych wywołanego bakteriami stosuje się antybiotykoterapię. Oprócz antybiotyków przydatne bywają również leki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe. Bardzo ważne jest też przyjmowanie dużych ilości płynów – zarówno w aktywnym leczeniu, jak i w profilaktyce. Ponadto w kwestii zapobiegania bezwzględnie należy pamiętać o higienie intymnej oraz o regularnym oddawaniu moczu (czyli korzystaniu z toalety zaraz po wystąpieniu parcia).
Pomocniczo w leczeniu zakażeń i innych chorób układu moczowego należy stosować preparaty ziołowe. Zioła działają po dłuższym czasie niż antybiotyki, ale są skuteczne i bardzo bezpieczne (nie uszkadzają wątroby). Posiadają właściwości moczopędne (wypłukują bakterie z dróg moczowych), poprawiają stan błon śluzowych, działają przeciwbakteryjnie (nawet na patogeny oporne na antybiotyki), przeciwzapalnie, zawierają witaminę C, sole mineralne, kwasy organiczne powodujące obniżenia pH moczu oraz szereg innych biologicznie aktywnych składników Zioła wykazują ciekawą właściwość utrudniania przylegania bakterii do błon śluzowych, co ułatwia ich usuwanie, i ograniczają namnażanie się tych bakterii, nie czyniąc przy tym spustoszenia wśród zamieszkujących jelita pożytecznych drobnoustrojów (flory bakteryjnej). Stosowane pojedynczo lub w mieszankach są obecnie powszechnie wykorzystywane. W aptekach można znaleźć ich całą gamę. Liść borówki brusznicy odkaża drogi moczowe. Odwar z zioła jest znakomitym środkiem leczniczym w terapii stanów zapalnych moczowego.
Naowocnia fasoli działa silnie moczopędnie. Niezwykle skuteczna jest mieszanka ziołowa w postaci torebek do zaparzeń, w skład których wchodzi kwiat lipy, owoc jałowca, ziele pokrzywy, ziele jeżówki purpurowej. Kombinacja tych ziół wpływa korzystnie na zdrowie pęcherza moczowego i wspiera wydalniczą funkcję nerek.
W zapobieganiu infekcjom warto wzbogacić codzienną dietę w żurawinę. Sok z tej rośliny może stanowić alternatywę dla leków przeciwbakteryjnych, co potwierdzają wyniki przeprowadzonych badań naukowych – doświadczalnych i klinicznych. Żurawina dzięki zawartości proantocyjanin, kwasu chinonowego, witaminy C i fruktozy skutecznie uniemożliwia bakteriom, bytującym w drogach moczowych, przyczepianie się do nabłonka i w ten sposób działa ochronnie. Skraca czas choroby i zapobiega kolejnym infekcjom, dlatego żurawina znajduje coraz szersze zastosowanie w leczeniu zapaleń pęcherza i łagodnych zakażeń układu moczowego.
Gdy lekarz podejrzewa obecność nieprawidłowości w układzie moczowym lub powikłań, może zlecić wykonanie badań obrazowych, jak: USG nerek i dróg moczowych, urografia czy tomografia komputerowa. Jeżeli dolegliwości się utrzymują, a badania moczu, zwłaszcza posiew, nie potwierdzają zakażenia układu moczowego, należy wykonać badanie ginekologiczne (podejrzenie zapalenia pochwy), wziąć pod uwagę zapalenie cewki moczowej (choroba przenoszona drogą płciową), a niekiedy wykonać specjalistyczne badania urologiczne (cystoskopia).
Profilaktyka
Infekcje dróg moczowych mają tendencje do nawracania. Pomocne może być przestrzeganie pewnych zasad podczas życia codziennego, takich jak:
- odpowiednia higiena osobista – stosowanie hipoalergicznych kosmetyków, podmywanie się w kierunku od przodu do tyłu, co zapobiega przemieszczaniu się bakterii z okolicy odbytu w okolicę ujścia cewki moczowej;
- niezwlekaniu z pójściem do toalety, wstrzymywany mocz gromadzi się w pęcherzu, stanowiąc pożywkę dla bakterii;
- unikanie przemarznięcia,
- noszenie przewiewnej bielizny z tkanin naturalnych,
- nawadnianie organizmu – picie odpowiednio dużej ilości płynów w ciągu doby (około 1,5 litra;
- spożywaniu witaminy C (w celu zakwaszenia moczu).
U kobiet po menopauzie korzyść może dawać dopochwowe stosowanie estrogenów, które pomagają przywrócić prawidłową florę bakteryjną, co hamuje rozwój bakterii wywołujących zakażenie układu moczowego.