Cynamon, imbir, goździki, anyż i kardamon to przyprawy niezastąpione. Nadają potrawom i napojom niepowtarzalny smak i aromat świąt.
Nie tylko za to są cenione. Przyprawy te wykazują również właściwości lecznicze, dzięki występującym w nich związkom bioaktywnym.
Cynamon – najstarsza przyprawa świata
Cynamon (Cinnamomum Scheffer) to jedna z najpopularniejszych przypraw w kuchni Bliskiego Wschodu, której właściwości doceniono już w czasach starożytnych. Dzięki jego charakterystycznemu zapachowi wchodził w skład kadzidła, a właściwości bakteriobójcze sprawiały, że używany był do balsamowania ciał. Cynamon polecano także przy problemach trawiennych, m.in. przy zatruciach, wzdęciach, biegunkach oraz w czasie przeziębień. Przyprawa ta to nic innego jak sproszkowana kora wiecznie zielonego drzewa lub krzewu cynamonowego. Bez względu na odmianę (rozróżniamy cynamonowiec cejloński, chiński, kamforowy) wspólną ich cechą są olejki eteryczne pozyskiwane z kory i liści. Dominującymi składnikami olejku są aldehyd cynamonowy i eugenol. Olejek cynamonowy jest naturalnym antyseptykiem, działa odkażająco i przeciwbakteryjnie. Dobroczynne właściwości olejku mają zastosowanie w chorobach górnych i dolnych dróg oddechowych, a także problemach z przewodem pokarmowym. Ma też działanie pobudzające wydzielanie żółci i soków żołądkowych, co wspomaga przyswajanie składników odżywczych. Związki zawarte w cynamonie mają działanie hipoglikemizujące oraz wpływają korzystnie na poziom cholesterolu całkowitego, frakcji cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów w osoczu krwi. Cynamon wykazuje też działanie dobroczynne w chorobach układu krążenia czy układu nerwowego.
Buendel Zimtstangen
Imbir – przyprawa, która leczy
Imbir jest rośliną przyprawową, której właściwości wykorzystywano od wieków nie tylko w sztuce kulinarnej, ale także jako środek leczniczy. Imbir lekarski (Zingiber officinale) swoją nazwę bierze od nazwy dzielnicy w południowej części Indii – Gingi, z której prawdopodobnie pochodzi. Uprawiany jest głównie w Chinach, Indiach, Tajwanie i Nepalu pod postacią podziemnych kłączy, z których uzyskuje się proszek, syrop i olejki. Dzięki zawartości licznych fitozwiązków wykazuje działanie prozdrowotne w leczeniu wielu dolegliwości. Zwiększa on wrażliwość receptorów insulinowych i ułatwia przechwyt glukozy przez komórki trzustki. Spożycie imbiru wpływa korzystnie na profil lipidowy krwi. Jego właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i bakteriobójcze warto wykorzystać przy przeziębieniach i infekcjach bakteryjnych, wirusowych oraz grzybiczych. Efekt terapeutyczny substancji aktywnych w imbirze zaobserwowano również w przypadku chorób serca, miażdżycy, bólów miesiączkowych oraz kostno-stawowych.
Anyż – gwiazdka smaku i zapachu
Anyż gwiaździsty (Illicium verum) to przyprawa korzenna wyróżniająca się nie tylko walorami smakowymi i zapachowymi, ale także kształtem. W sklepach możemy spotkać go pod nazwą anyż gwiazdkowy lub baldian. Za charakterystyczny aromat odpowiada atenol w owocach anyżu – eter należący do olejków eterycznych. Orientalny, lekko piekący, a zarazem słodkawy smak anyżu świetnie sprawdza się w daniach mięsnych oraz do aromatyzowania deserów, wypieków, pierników, grzanego wina i likierów. Anyż pobudza procesy trawienia, chroni przed chorobami sercowo-naczyniowymi i wzmacnia naturalną barierę immunologiczną organizmu. Wynika to z zawartości fitamin – związków prozdrowotnych w owocach anyżu, m.in. kwasów fenolowych czy polifenoli. Anyż wykazuje również działanie sekretolityczne, dzięki czemu ma zastosowanie w chorobach dróg oddechowych. Sekretolizacja polega na zwiększeniu produkcji śluzu w oskrzelach i jego upłynnieniu, co daje efekt wykrztuśny.
Kardamon – owoc z łupinką
Kardamon to jedna z najstarszych i najdroższych po szafranie i wanilii przypraw świata. Zdobył uznanie w starożytności, już wtedy przypisywano mu właściwości lecznicze. Jest on wszechstronnie wykorzystywany w kuchni zarówno do potraw słodkich, jak i pikantnych. Zimą stosujemy go do rozgrzewających herbat i wielu potraw wigilijnych. Kardamon otrzymuje się przez wysuszenie nasion kardamonu malabarskiego (Elettaria cardamomum). Jego głównym miejscem uprawy są lasy indyjskie, natomiast obecnie jest uprawiany także na terenach Tanzanii czy Sri Lanki. Nasiona kardamonu można dodawać do potraw w całości, rozdrobnione lub sproszkowane. Dzięki łagodnemu, a zarazem delikatnemu korzennemu smakowi ma zastosowanie w daniach na słodko, jak i na słono. Doskonale komponuje się z potrawami mięsnymi, rybnymi, ostrymi, także jako składnik słodkich soków, deserów, ciasteczek. Kardamon jest bardzo rozgrzewającą przyprawą. Olejki eteryczne kardamonu wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe przeciwko m.in. Campylobacter spp., bakterii, które są jednym z najczęstszych czynników powodujących zapalenie żołądka i jelit. Sprawdza się również przy wymiotach i kłopotliwych wzdęciach. Spożycie kardamonu może obniżać parametry stanu zapalnego, niwelować stres oksydacyjny i zwiększać wrażliwość tkanek na insulinę u osób z cukrzycą typu 2 oraz z nadwagą i otyłością.
Goździk – ciepły aromat
Goździk (Caryophyllus aromaticus) to popularna przyprawa korzenna stosowana głównie w okresie zimowym. Wysuszone goździki, które są wykorzystywane na co dzień w kuchni, to całkowicie wykształcone, ale jeszcze nierozwinięte pąki kwiatowe wiecznie zielonego drzewa goździkowca wonnego. Dzięki silnemu, specyficznemu paląco-szczypiącemu smakowi jego niewielkie ilości potrafią znakomicie podkreślić smak wielu potraw. Dobrze komponują się ze smakiem mięs, marynat rybnych, a także wypieków i dań na słodko. Goździki znajdują zastosowanie w medycynie dzięki zawartości fenoli, a dokładnie olejków eterycznych (ich zawartość sięga 20%), którego głównym składnikiem jest eugenol. Olejek ten ma właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe i antygrzybicze oraz jest jednym z olejków eterycznych o silniejszych właściwościach przeciwutleniających. Goździki mogą łagodzić nudności, biegunki i niestrawność. Właściwości rozgrzewające olejku goździkowego wykorzystuje się przy urazach – w maściach rozgrzewających i przeciwbólowych, a napary z jego udziałem działają kojąco w przeziębieniach i bólu gardła.
