Jaskra powoduje uszkodzenie nerwu wzrokowego i pogorszenie jakości widzenia. Nieleczona może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku.
Proces widzenia jest możliwy m.in. dzięki istnieniu prawidłowego nerwu wzrokowego, który stanowi połączenie między okiem a mózgiem i przekazuje do niego zarejestrowany przez siatkówkę obraz. Istotą jaskry jest to, że doprowadza do zaniku nerwu wzrokowego, pogorszenia jakości widzenia, a w skrajnych przypadkach jest przyczyną ślepoty. Powodem jest utrudnienie odpływu cieczy wodnistej, nieustannie wytwarzanej w oku. Prowadzi to do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli tego panującego w środku gałki ocznej. To podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe utrudnia dopływ krwi do nerwu wzrokowego i siatkówki i stanowi główną przyczynę ich jaskrowego uszkodzenia. Rozróżniamy jaskrę otwartego kąta i jaskrę zamykającego się kąta. Występuje także, chociaż stosunkowo rzadko, jaskra wrodzona.
Chociaż powszechnie uważa się, że jaskra dotyczy wyłącznie osób starszych (największe ryzyko występuje po 60. roku życia), coraz więcej przypadków odnotowuje się wśród ludzi młodych. W grupie zwiększonego ryzyka znajdują się ponadto osoby zmagające się ze zbyt niskim lub zbyt wysokim ciśnieniem tętniczym oraz cierpiące na migrenowe bóle głowy. Ponadto rozwojowi jaskry sprzyjają obciążenia rodzinne (przypadki choroby wśród osób najbliższych), palenie papierosów, krótkowzroczność oraz występowanie innych chorób, takich jak: miażdżyca, hiperlipidemia, hipercholesterolemia czy cukrzyca.
Jak rozpoznać jaskrę?
Podstawowe objawy pojawiającej się jaskry to: pogorszenie jakości widzenia, ból i zaczerwienienie oczu, zwężenie pola widzenia, a nawet nudności i wymioty. Jaskra objawia się również poprzez zmętniałą rogówkę oka, występującą głównie u noworodków. Często jednak przez wiele lat może nie dawać żadnych widocznych objawów. Zdiagnozowanie jaskry nie jest łatwym zadaniem – wymaga przeprowadzenia szeregu specjalistycznych badań w gabinecie okulistycznym.
Diagnostyka rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego. Następnie wykonywane jest badanie ostrości wzroku i pola widzenia, ocena dna oka oraz sprawdzenie ciśnienia wewnątrzgałkowego oka. Okulista przeprowadza również badanie obrazowe mające na celu ocenę stanu nerwu wzrokowego, tomografię optyczną oka oraz badanie kąta odpływu cieczy wodnistej. Dopiero tak szeroki zakres diagnostyki pozwala potwierdzić lub wykluczyć występowanie jaskry oraz umożliwia wybór metody leczenia.
Leczenie
Uzależnione jest od rodzaju jaskry oraz stopnia jej rozwoju. Do metod walki z chorobą zalicza się:
- stosowanie kropli do oczu – specjalny środek przeciwjaskrowy działa na dwa sposoby – obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz ułatwia odpływ cieczy wodnistej z oka;
- zabiegi laserowe – wśród których można wymienić: irydotomię (polega na przecięciu tęczówki, aby umożliwić przepływ cieczy wodnistej) oraz irydoplastykę (jej istotą jest spłaszczenie zbyt stromej lub dużej tęczówki, w celu usprawnienia przepływu cieczy wodnistej i zmniejszenia ciśnienia oka);
- operacja – zostaje wdrożona w sytuacji, gdy inne sposoby walki z jaskrą okazują się nieskuteczne lub gdy zostanie ona wykryta w bardzo zaawansowanej fazie rozwoju.
Leczenie wymaga od pacjenta konsekwencji i ścisłej współpracy z okulistą. Pomijanie dawek leków lub zaniedbywanie terminowości wizyt kontrolnych, przyczynia się do obniżenia skuteczności leczenia.