Atopowe zapalenie skóry (AZS), to jedna z najczęściej występujących alergicznych chorób skóry o przewlekłym i nawrotowym charakterze.
Szacunkowo przyjmuje się, że na AZS, zwane również alergicznym zapaleniem skóry, wypryskiem atopowym lub egzemą, cierpi co piąta osoba na świecie. Jest to choroba o charakterze przewlekłym i nawracającym, męcząca i uciążliwa. Cechuje się suchą i skłonną do podrażnień skórą. Nie można wskazać jednego czynnika, który byłby odpowiedzialny za atopię, stąd jej wyleczenie jest niezwykle trudne. Stosuje się jedynie leczenie objawowe, które łagodzi uporczywy świąd oraz zmniejsza dyskomfort i suchość skóry. Na szczęście można je w dużym stopniu złagodzić. Bywa że symptomy samoistnie zanikają jeszcze w dzieciństwie lub najpóźniej w okresie dojrzewania. Tylko niewielki odsetek populacji walczy z AZS do końca życia.
Co wywołuje AZS?
Atopowe zapalenie skóry to choroba rozwijająca się na podłożu zaburzeń w układzie immunologicznym. Jej geneza jest skomplikowana, a przyczyny nie do końca poznane. Na wystąpienie choroby mają wpływ czynniki genetyczne: ryzyko zachorowania znacznie rośnie, jeśli ktoś w rodzinie cierpi na AZS lub inną chorobę z kręgu atopii – pokrzywkę atopową, alergiczny nieżyt nosa lub spojówek, astmę oskrzelową. Istotne znaczenie w rozwoju AZS mają czynniki środowiskowe, przede wszystkim alergeny (wziewne i pokarmowe), czynniki drażniące, np. wełna, ale także zaburzenia psychosomatyczne i stres. Duże znaczenie w powstawaniu i utrzymywaniu się zmian skórnych ma tzw. defekt ektodermalny, objawiający się zmniejszoną produkcją ceramidów i lipidów w skórze, czego efektem jest nadmierna suchość skóry i jej podatność na podrażnienia – nie jest ona należycie chroniona przed czynnikami drażniącymi.
Skóra w atopii
Głównym objawem AZS jest sucha, szorstka, łuszcząca się, a przede wszystkim swędząca skóra. Początkowo zmiany skórne obejmują policzki i skórę głowy owłosionej. Przybierają różne postaci, m.in. rumienia, grudek, pęcherzyków, strupków i sączących się nadżerek. Czasem swoim wyglądem mogą przypominać liszaj. Skóra grubieje, staje się szorstka i nadmiernie przesuszona, może łuszczyć się płatami. Objawy zwykle są zróżnicowane ze względu na wiek. Wspólną ich cechą jest silny świąd. U niemowlęcia na ogół najpierw pojawia się rumień i wysypka na twarzy, zwłaszcza na policzkach. Potem powstają dalsze zmiany skórne w innych miejscach – w zgięciach łokci i kolan, wokół nadgarstków, na kciuku, drażnionym przez częste ssanie.
Choroba nie oszczędza też okolic oczu – na powiekach pojawiają się cienie, często dochodzi do zapalenia spojówek. W kolejnych etapach zmiany uwidaczniają się na karku, szyi, grzbietowej powierzchni rąk i w zgięciach stawów, za uszami i na małżowinach. „Chora skóra” w wyniku ciągłego drapania może ulec nadkażeniu bakteryjnemu. Dodatkowo u chorych na atopowe zapalenie skóry obserwuje się swoiste zmiany na paznokciach (wyglądają jak polakierowane). Chorobie mogą towarzyszyć również
objawy alergiczne, m.in. katar sienny, astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie spojówek. Podczas trwania choroby dochodzi do okresowego nasilania się i ustępowania zmian, ale nawet w okresie remisji skóra jest bardzo sucha
Leczenie AZS
Jest długotrwałe i wymaga sporej dyscypliny od chorego. Polega na łagodzeniu objawów i postępowaniu profilaktycznym. W zależności od wieku, stopnia nasilenia i obszaru zmian skórnych terapię dobiera się indywidualnie. Opiera się ona głównie na odpowiedniej pielęgnacji, która ma służyć dostarczaniu skórze substancji niezbędnych do odbudowy bariery ochronnej naskórka, na ograniczeniu stanu zapalnego oraz wyeliminowaniu świądu i pieczenia. W tym celu wdraża się leczenie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne (jeżeli tego wymaga dany przypadek) oraz przeciwhistaminowe. Istotne jest także wyeliminowanie czynników drażniących, prowokujących powstanie atopii i zaostrzających przebieg choroby. Chorą skórę przede wszystkim należy nawilżać i natłuszczać. Jest to podstawowa metoda, zapobiegająca wystąpieniu stanu zapalnego lub ograniczająca jego nasilenie. Do pielęgnacji należy używać preparatów delikatnych, przeznaczonych specjalnie dla dzieci i osób z wrażliwą skórą.
Cenne oleje
Jedną z przyczyn AZS jest nieprawidłowa proporcja nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 do kwasów omega-6 w organizmie. Niedobór kwasu linolowego (omega-6) przyczynia się do powstawania przewlekłych stanów zapalnych. Dlatego „zdrowe tłuszcze” zawierające ten kwas są tak istotne zarówno w diecie chorego, jak i pielęgnacji. Natłuszczenie „dobrymi tłuszczami” stanowi podstawową metodę pielęgnacji zmienionej chorobowo skóry. Najcenniejsze w leczeniu AZS są oleje. Olej arganowy w 80% składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym 35% stanowi kwas linolowy. Olej z czarnuszki ma go jeszcze więcej, bo aż 58%. Stąd m.in. czerpie swoje wyjątkowe właściwości. Dzięki swoim składnikom pomaga w leczeniu atopowego zapalenia skóry, wyprysków i reakcji alergicznych zapewniając kompletną regenerację skóry atopowej, suchej i wrażliwej. Stosowany w pielęgnacji zmiękcza skórę i zmniejsza zaczerwienienia. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie lipidowej warstwy ochronnej naskórka – regeneruje barierę ochronną skóry i tworzy naturalną ochronę przed podrażnieniem. Oba oleje posiadają wiele dobroczynnych właściwości i mogą być przeznaczone do użytku wewnętrznego – jako suplementy diety oraz zewnętrznego – jako samodzielne kosmetyki lub składniki kremów i balsamów.
Olej z czarnuszki zawiera:
- alantoinę, która działa wspomagająco na przebieg procesów regeneracji tkanek oraz usuwa martwe komórki naskórka. Wykazuje działanie synergistyczne z D-pantenolem, który doskonale nawilża i uelastycznia skórę;
- betainę, która wzmacnia płaszcz hydrolipidowy skóry, zapobiegając utracie wody z naskórka. Dzięki temu zmniejsza wysuszenie i swędzenie skóry;
- witaminę E, która odbudowuje i wzmacnia naturalną barierę skóry, chroniąc ją przed działaniem szkodliwych czynników środowiska, np. promieni słonecznych.
Substancje zawarte w oleju z czarnuszki odbudowują i chronią skórę, dzięki czemu przywracają jej prawidłową funkcję. Olej z czarnuszki można stosować kilka razy dziennie, w zależności od potrzeb, nawet długotrwale, zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci.
