Hemoroidy są poważną, uciążliwą chorobą końcowego odcinka przewodu pokarmowego, która dotyka wielu ludzi. Nadal jednak traktowana jest jako temat wstydliwy, którego wolimy raczej unikać.
Hemoroidy to objęte stanem chorobowym guzki krwawnicze, które posiada każdy zdrowy człowiek. To struktury naczyniowe złożone z połączeń tętniczo-żylnych i tkanki łącznej, położone w końcowym odcinku kanału odbytu, których głównym zadaniem jest kontrola nad wypróżnianiem i oddawaniem gazów. W zdrowej postaci wyglądają jak wypełnione krwią poduszeczki. W momencie parcia, guzki opróżniają się z krwi i umożliwiają wypróżnianie. Problem pojawia się w chwili, gdy guzki krwawnicze nie opróżniają się z krwi całkowicie. Zalegająca w nich krew wywołuje stany zapalne i stałe obrzmienie. Warto dodać, że guzki krwawnicze to najbardziej ukrwione narządy w organizmie człowieka. Rozróżniamy hemoroidy wewnętrzne i zewnętrzne. W przypadku tych pierwszych, występują w postaci mniej bolesnej i objawiają się głównie krwawieniem, a ból pojawia się przy wypróżnianiu. W przypadku hemoroidów zewnętrznych, nabrzmiałe chorobowo guzki krwawnicze wypadają poza odbyt, a w stanie zaawansowanym chorobowo nie ma możliwości przywrócenia ich na swoje miejsce. Wówczas występuje silny ból i obrzęk, któremu często towarzyszy krwawienie.
Jak to się zaczyna?
Pierwszymi sygnałami, że guzki krwawnicze przestają działać prawidłowo jest świąd w okolicach odbytu, bezbolesne krwawienia oraz uczucie niecałkowitego wypróżnienia, powodowane przez przekrwione, powiększone guzki krwawnicze. Później może pojawić obrzęk, pieczenia i wreszcie ból w okolicy odbytu. Dodatkowo skóra wokół ujścia odbytnicy jest bardzo wrażliwa, łatwo dochodzi tam do podrażnień, skaleczeń, np. podczas zabiegów higienicznych czy wypróżniania. Groźnym stanem jest wypadanie hemoroidów. Po wypróżnieniu stają się one wyczuwalne. Początkowo wracają samoistnie na swoje miejsce. Wraz z rozwojem choroby sytuacja ta ulega zdecydowanemu pogorszeniu. Zignorowane i niepoddane leczeniu hemoroidy mogą powodować głębokie pęknięcia lub owrzodzenie śluzówki odbytnicy, w której w miarę upływu czasu może dojść do zapalenia. W zależności od zaawansowania wyróżnia się IV stadia choroby:
- I stadium – pojawia się wyraźnie odczuwalne swędzenie okolicy odbytu. Małe hemoroidy tylko sporadycznie wystają spod śluzówki, przy czym bywają bezobjawowe lub czasem krwawią;
- II stadium – podczas wypróżniania hemoroidy występują z odbytu, jednak samoistnie wracają z powrotem. Pojawia się ból i nasilone krwawienie;
- III stadium – guzki nie cofają się samoistnie, a obfite krwawienia i ból nasilają się wraz z postępującym uczuciem swędzenia i pieczenia,
- IV stadium – hemoroidy osiągają znaczne rozmiary i stale wystają, bez możliwości powrotu na swoje miejsce. W tym stadium często wystaje również część śluzówki, przez co w okolicy odbytu tworzy się wrażliwe miejsce. Powstaje zapalenie, któremu towarzyszy uciążliwy ból oraz krwawienie.
Rozwojowi hemoroidów może sprzyjać:
- dziedziczna słabość naczyń żylnych,
- wrodzona słabość mięśni zwieracza odbytu,
- złe nawyki żywieniowe,
- długotrwałe i częste zaparcia oraz częste biegunki,
- mało ruchu lub brak aktywności fizycznej,
- praca wymagająca długotrwałego pozostawania bez ruchu w pozycji stojącej, siedzącej, kucznej lub związana z dużym wysiłkiem fizycznym,
- ciąża i poród (40% kobiet cierpi na hemoroidy po porodzie),
- podeszły wiek (zanikają wówczas elementy elastyczne tkanki łącznej w warstwie podśluzowej odbytnicy),
- niedostateczna higiena okolicy odbytu,
- nadciśnienie tętnicze.
Profilaktyka
Warto zacząć od zmiany swoich przyzwyczajeń żywieniowych, ponieważ między odżywianiem a powstawaniem hemoroidów istnieje ścisły związek. Najważniejsze, by wypróżnianie odbywało się w naturalny sposób, a jelito grube pozostało zdrowe. Należy spożywać produkty bogate w błonnik, który reguluje pracę jelita grubego. W skład diety powinno wchodzić przede wszystkim pieczywo pełnoziarniste, płatki zbożowe, otręby, warzywa, owoce. Należy zrezygnować z białego pieczywa, słodyczy. Trzeba pić dużo płynów (ok. 1,5–2 l wody mineralnej, herbaty owocowej lub ziołowej na dobę), co ułatwia regularne i całkowite wypróżnienie. Zdecydowanie ograniczyć spożycie alkoholu i kawy. Dodatkowo powinno się prowadzić aktywny tryb życia, gdyż regularny ruch pobudza pracę jelit.
Metody leczenia
Wybór terapii zależy zawsze od stopnia zaawansowania choroby. I i II stopień choroby możemy z powodzeniem leczyć lekami poprawiającymi motorykę jelit, przeciwzapalnymi, nasiadówkami, czopkami, kremami oraz maściami – wyboru dokonuje lekarz. III i IV stopień choroby powinien być leczony metodami zabiegowymi. Są to m.in. ostrzykiwanie chorego guzka (skleroterapia), zamrażanie (krioterapia), gumowe podwiązki, które zakłada się wokół podstawy guzków krwawniczych (metoda Barrona), co powoduje zahamowanie ich krwawienia, martwicę i wypadnięcie oraz fotokoagulacja – energia podczerwona zamyka naczynia krwionośne doprowadzające krew do guzka, co powoduje jego martwicę, klasyczne leczenie chirurgiczne.
Leczenie
Ma za zadanie ulżyć w cierpieniu choremu. Stosuje się preparaty działające miejscowo, w postaci czopków, maści, kremów lub żeli proktologicznych oddziałujących bezpośrednio na zmienioną chorobowo tkankę oraz leki doustne poprawiające krążenie w naczyniach żylnych. W skład preparatów doodbytniczych stosowanych miejscowo wchodzą związki o działaniu ściągającym i antyseptycznym, znieczulającym, przeciwbólowym, przeciwświądowym, przeciwzapalnym oraz uszczelniające naczynia żylne. Ponadto stosuje się preparaty złożone, które zawierają wyciągi roślinne o działaniu ściągającym i przeciwkrwotocznym. Środki najbardziej pomocne w chorobie hemoroidalnej to te, które oparte są na kwasie hialuronowym, który występuje w dużych ilościach w macierzy pozakomórkowej, dzięki czemu jest on w stanie stworzyć optymalne mikro-środowisko, wspomagające odbudowę tkanki. Ponadto olejek z drzewa herbacianego, dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, wydłuża działanie kwasu hialuronowego, zmniejszając możliwość jego degradacji.
Niezwykle wygodną postacią leku na hemoroidy jest żel. Jego lekka, świeża i delikatna formuła, oparta na naturalnych składnikach, zapewnia natychmiastowe uczucie komfortu oraz doskonałe właściwości lubrykacyjne. Tworzy niewidoczną powłokę, działającą jak bariera ochronna, przywraca właściwy poziom nawilżenia i elastyczność śluzówki odbytu, chroniąc ją w przypadku kontaktu z czynnikami drażniącymi. Zmniejsza uczucie tarcia przy wypróżnianiu, chroni przed podrażnieniami i przekrwieniem w okolicach odbytu, zapewniając natychmiastową ulgę. Zmniejsza i łagodzi ból oraz uczucie swędzenia i pieczenia.
Należy jednak pamiętać, że w leczeniu choroby hemoroidalnej należy zawsze dopasować metody leczenia do indywidualnego stanu zdrowia chorego. Najważniejsze jest uzyskanie właściwego efektu poprzez dobranie odpowiednich substancji leczniczych.
