Infekcje intymne to powszechny problem kobiet bez względu na wiek. Pogarszają samopoczucie, stwarzają ryzyko wystąpienia powikłań. Szczególnie uciążliwe są nawracające infekcje, które pojawiają się kilka razy w roku.
Prawidłowa flora wydzieliny pochwowej może być zaburzona przez różnego rodzaju zakażenia bakteryjne i grzybicze. Prowadzi to do zmiany pH pochwy oraz często do bardzo uciążliwych objawów. Infekcje intymne kojarzymy przede wszystkim z pieczeniem, swędzeniem czy zaczerwienieniem sromu, a także z podbarwionymi lub serowatymi upławami. Rzeczywiście, najczęściej w taki sposób organizm nas informuje o ataku mikrobów. Trzeba przy tym pamiętać, że niezwykle groźne zakażenia wirusowe, także te prowadzące do raka szyjki macicy, mogą przebiegać bezobjawowo. Stąd tak istotne są profilaktyczne wizyty ginekologiczne i regularne badania cytologiczne. Tylko w ten sposób można rozpoznać zagrożenie we wczesnym stadium i skutecznie leczyć jego konsekwencje. Leczenie, niezależnie od przyczyny, zwykle nie jest skomplikowane, jeśli będzie się przestrzegać zaleceń lekarskich. Czasem konieczna jest także zmiana nawyków, które do kłopotów doprowadziły.
Najczęstsze infekcje to:
- bakteryjne zakażenie pochwy (waginoza pochwy) – w trakcie tego procesu chorobotwórczego ilość bakterii beztlenowych wzrasta 10-krotnie, a maleje ilość pałeczek kwasu mlekowego;
- grzybica pochwy (zwana drożdżycą lub kandydozą) – wywołana jest głównie przez Candida albicans (grzyb z rodzaju drożdżaków); typowe objawy to: świąd, pieczenie, zaczerwienienie sromu, serowate upławy o nieprzyjemnym zapachu;
- rzęsistkowica, którą wywołuje pierwotniak Trichomonas vaginalis – jest to choroba przenoszona drogą płciową; typowe objawy to zapalenie pochwy i cewki moczowej. Zdarzają się przypadki, w których rzęsistek kolonizuje również pęcherz moczowy.
Stan zapalny w obrębie żeńskich narządów płciowych może obejmować: srom, pochwę, szyjkę macicy, macicę, przydatki (jajniki i jajowody).
Przyczyny infekcji
Do najczęstszych sytuacji predysponujących do wystąpienia infekcji dróg rodnych należą:
- antybiotykoterapia, która prowadzi do zaburzenia fizjologicznej flory,
- antykoncepcja,
- hormonalna terapia zastępcza,
- częste podróże i zmiany miejsca pobytu,
- korzystanie z basenów, saun, publicznych łaźni,
- noszenie sztucznej bielizny,
- sezon letni, wysokie temperatury, wilgoć,
- okres menopauzy, który cechuje się spadkiem poziomu estrogenów, w następstwie czego dochodzi do zaniku nabłonka wyścielającego pochwę – staje się on cieńszy, zmniejsza się produkcja wydzieliny pochwowej i śluzu szyjkowego, zmienia się pH tych okolic z kwaśnego na zasadowy, co zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji intymnych,
- zmiany hormonalne w czasie ciąży,
- cukrzyca,
- niewłaściwa dieta – spożywanie dużej ilości węglowodanów zwiększa ryzyko drożdżycy układu moczowo-płciowego. Candida albicans jest grzybem pasożytniczym, który potrzebuje do życia jedynie węgla i azotu pochodzącego ze związków organicznych.
Objawy
Najczęstszymi objawami zapalenia pochwy są upławy, świąd i pieczenie, zwłaszcza podczas oddawania moczu. Cechy charakterystyczne upławów mogą sugerować przyczynę zakażenia, np. upławy wodniste zazwyczaj obserwuje się w przypadku infekcji wirusowych, ropne i podbarwione krwią w zakażeniach bakteryjnych, serowate w grzybiczych, a pieniące się w rzęsistkowicach. Rybi zapach sugeruje Gardnerellę, a wyjątkowo cuchnący zakażenia mieszane. W przypadku infekcji sromu do najczęstszych objawów należą: ból, świąd, pieczenie, suchość, bolesne stosunki płciowe, zaczerwienie błony śluzowej, obrzęk warg sromowych.
Skuteczne wsparcie
Leczenie stanów zapalnych pochwy i sromu polega na właściwej higienie osobistej i jest głównie leczeniem miejscowym. W tym celu stosuje się odpowiednie maści lub kremy przeciwświądowe, przeciwgrzybicze, hormonalne z estriolem oraz globulki lub tabletki dopochwowe. Substancjami sprzyjającymi zachowaniu równowagi flory fizjologicznej w miejscach intymnych i pomocniczymi w leczeniu ich infekcji są probiotyki dopochwowe w postaci czopków.
Czopki dopochwowe z probiotykiem wytwarzają żywe kultury dla pałeczek kwasu mlekowego obecnych wewnątrz pochwy i zabezpieczają ich optymalne rozmnażanie. Naturalne kultury mlekowe chronią przed szkodliwymi bakteriami i infekcjami, zapobiegają rozmnażaniu drobnoustrojów gnilnych i wywołujących pleśnie, w tym drożdży Candida albicans. Często skład czopków dopochwowych wzbogacony jest wyciągami roślinnymi, np. z szałwii, która działa przeciwgrzybiczo, przeciwzapalnie, dezynfekcyjnie i nawilżająco.
Zaleca się stosowanie czopków dopochwowych z probiotykiem przez dłuższy okres w ramach pielęgnacji środowiska pochwy. Najkorzystniejsze jest używanie ich w okresie laktacji i menopauzy, w trakcie i po antybiotykoterapii, w czasie karmienia piersią, w trakcie stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych i wkładek dopochwowych, w przypadku pojawienia się upławów po wizycie na basenie, kąpielisku lub po stosunku płciowym. Pomocniczo: w leczeniu upławów w przebiegu zakażeń grzybiczych i bakteryjnych. Przy poważniejszych bakteryjnych lub grzybiczych infekcjach konieczne jest specjalistyczne badanie oraz ukierunkowane leczenie u ginekologa. Dopiero po tym leczeniu należy natychmiast zastosować probiotyki dopochwowe, aby zapewnić chemiczną i biologiczną równowagę pochwy.
„Żelazne” zasady higieny
Po leczeniu infekcji pochwy (a często już w trakcie) wskazane jest przywrócenie ochronnej, właściwej flory bakteryjnej pochwy, która stanowi ochronę przed wszelkimi mikrobami. Powinno się zachować podstawową higienę dnia codziennego – kąpiel rano i wieczorem z użyciem łagodnych preparatów dostępnych w aptekach do higieny ciała albo specjalnych płynów do higieny intymnej. Nie muszą być one szczególne, wystarczy, by były łagodne, bezzapachowe, takie, które nie powodują alergii i nie drażnią. Tak naprawdę, jeśli mamy prawidłową florę bakteryjną w pochwie, nie mamy upławów, pieczenia czy swędzenia okolic intymnych, to nie ma konieczności stosowania specjalnych produktów, wystarczą delikatne preparaty do higieny intymnej.
Na co dzień istotne jest:
- stosowanie osobistego, dodatkowego ręcznika do higieny intymnej (często zmienianego),
- podmywanie się bieżącą wodą, zawsze od przodu do tyłu (w ten sam sposób się wycieramy),
- stosowanie, w razie potrzeby, preparatów probiotycznych i nawilżających, przywracających prawidłowe środowisko pochwy i chroniących ją przed uszkodzeniami mechanicznymi,
- rezygnacja z gąbek i myjek przy higienie intymnej,
- bezpieczne korzystanie z publicznych toalet; najlepiej nie siadać na desce, jeśli nie mamy specjalnej jednorazowej podkładki,
- w razie skłonności do infekcji intymnych właściwy dobór środków higienicznych podczas menstruacji (np. specjalne tampony probiotyczne, dostępne w aptekach),
- unikanie długich, gorących kąpieli z dodatkiem aromatyzowanych płynów lub olejków na rzecz prysznica,
- branie prysznica po każdym korzystaniu z publicznych kąpielisk,
- unikanie bielizny z tworzyw sztucznych, ciasnych, sprzyjających poceniu; zmiana bielizny – codziennie,
- zachowanie ostrożności w szatniach, na basenie, w saunie – gdy siadasz na ławce czy brzegu basenu, najpierw podłóż sobie ręcznik, ale potem się nim nie wycieraj.