Ciało malucha jest szczególnie narażone na podrażnienia i reakcje alergiczne. Jego skóra szybko ulega przesuszeniu, staje się szorstka i swędząca, całkowicie bezbronna wobec szkodliwych czynników zewnętrznych, takich jak substancje chemiczne, wiatr, mróz czy słońce.
Skóra jest jednym z najważniejszych narządów zmysłu małego dziecka, ale potrzebuje aż trzech lat, aby osiągnąć pełną dojrzałość. Zanim zacznie sobie radzić z wpływem różnych czynników, trzeba ją wspomagać i odpowiednio pielęgnować.
Skóra noworodka jest kilka razy cieńsza od skóry dorosłego, różni się też sposobem i rozmieszczeniem unaczynienia i unerwienia. Z tego powodu jest szczególnie narażona na podrażnienia, reakcje alergiczne, odwodnienie czy zakażenia. W wyniku zaniedbań lub błędów pielęgnacyjnych u maluchów pojawiają się m.in.: wyprzenia, potówki, odparzenia czy też pieluszkowe zapalenie skóry. Jak sobie radzić z pierwszymi zmianami skórnymi?
Trądzik noworodkowy
U większości noworodków na twarzy występują grudki i krostki podobne to tych, jakie miewa młodzież w okresie pokwitania. Często mają one zaczerwienioną podstawę, a wierzchołki biało-żółte. Przyczyną ich powstawania jest działanie hormonów przechodzących do dziecka od matki jeszcze w czasie ciąży.
Jak sobie radzić? Nie wolno ich wyciskać, zdrapywać i trzeć. Wystarczy przemywać buzię dziecka przegotowaną wodą i delikatnie osuszać. Po 3–4 tygodniach trądzik powinien samoczynnie zniknąć. Jeśli zmiany się nasilają, wskazana jest wizyta u dermatologa. Konsultacji wymagają również niemowlęta, u których trądzik pojawi się po raz pierwszy dopiero po kilku miesiącach życia. Trądzik niemowlęcy jest znacznie poważniejszą i trudniejszą do leczenia chorobą niż trądzik noworodkowy.
Wyprzenie fałdów skórnych
Jest częstym problemem, zwłaszcza u pulchnych niemowląt. Taki stan rozwija się, gdy dwa przeciwległe obszary skóry ściśle przylegają do siebie – gromadząc dużo ciepła oraz wilgoci. Wyprzenia często rozwijają się w fałdach szyjnych, pod pachami i w obszarach zgięć stawowych. Przyleganie do siebie mokrych i ciepłych części skóry prowadzi do maceracji i stopniowego ścierania się naskórka. Wyprzenia występują u dzieci z biegunką i skórą nadwrażliwą na środki piorące, zwłaszcza detergenty oraz u dzieci ze skazą wysiękową. Ich powstawaniu sprzyja także niedokładne pranie i płukanie pieluszek, niepodmywanie niemowlęcia po oddaniu moczu i stolca. Jak sobie z nim radzić? Pielęgnacja i leczenie są utrudnione z przyczyn anatomicznych. Częste układanie dziecka na brzuchu „otwiera” fałdy i umożliwia kojący dopływ powietrza. Pamiętaj, że czerwona, często sącząca się skóra lubi dopływ powietrza i podsuszanie, a nie natłuszczanie. Należy nakładać na nią kilka razy dziennie cienką warstwę kremu z cynkiem oraz dbać o jej czystość, aby nie dopuścić do nadkażenia. Koniecznie należy unikać sytuacji, w której dochodzi do tarcia skóry przez ubranie, szczególnie jego lamówki.
Zaczerwienione policzki
Nie zawsze są oznaką alergii pokarmowej. Czasami wystarczy, że wrażliwa skóra policzków niemowlaka poprzytula się do szorstkich ubrań rodziców lub pościeli – i już pojawia się na niej kontaktowe zapalenie skóry, czyli wyprysk kontaktowy.
Jak zapobiegać takim podrażnieniom? Jeśli rodzice nie chodzą w bawełnianych koszulkach, trzymając dziecko powinni kłaść na ramieniu flanelową pieluchę. Warto też podłożyć ją pod buzię niemowlaka, który leży na brzuchu. Jeśli zmiany na policzkach są nasilone, warto na jakiś czas powstrzymać się od układania dziecka na brzuchu, aby nie podrażniać dodatkowo skóry.
Zaczerwieniona broda
To efekt podrażnienia skóry śliną. Częstą zmianą niealergiczną u młodszych dzieci jest również zapalenie skóry dookoła ust i czerwieni wargowej. Związane jest to z częstym oblizywaniem warg, rozmazywaniem jedzonych pokarmów wokół ust oraz przyleganiem plastykowych fragmentów smoczka. Warto przed posiłkami smarować skórę w tej okolicy kremem ochronnym. W taki sam sposób można chronić brodę przed śliną, którą maluszek intensywnie produkuje od 3.–4. miesiąca życia.
Potówki
Często pojawiają się na skórze noworodków i niemowląt na skutek przegrzania – jeśli dziecko jest zbyt ciepło ubrane, a powietrze nie ma dostępu do skóry. Dzięki naturalnej produkcji łoju (która obniża się stopniowo) skóra noworodka nie jest sucha – z tego powodu niebezpieczne może okazać się dla niej stosowanie popularnych oliwek do ciała. Mogą one doprowadzić do zaczopowania ujść gruczołów potowych i powstania potówek czerwonych – wyglądają one jak czerwone grudki i występują na częściach ciała osłoniętych ubraniem oraz w okolicach narażonych na pocieranie, takich jak szyja.
Jak sobie z nimi radzić? Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia potówek, należy ograniczyć ryzyko przegrzania niemowlęcia – obniżyć temperaturę pomieszczenia do 20°C i założyć dziecku lekkie ubranko. Ponadto trzeba zrezygnować z oliwek kosmetycznych, co pozwoli skórze oddychać. Wskazane są kąpiele z dodatkiem krochmalu, a w przypadku nasilonych zmian – w jasnoróżowym roztworze nadmanganianu potasu.
Wyprysk łojotokowy
Wywołany jest zaburzeniami wydzielania łoju i pojawia się już w pierwszych tygodniach życia – pierwsze zmiany widoczne są na owłosionej skórze głowy w postaci miękkich, tłustych, szarożółtych łusek i strupków. Łojotokowemu zapaleniu skóry (ŁZS) nierzadko towarzyszą rumień i wysięk – objawy te potocznie nazywane są ciemieniuchą. Zmiany skórne mogą stopniowo rozszerzać się na czoło, uszy, policzki, szyję, a nawet tułów i kończyny.
Jak sobie z nim radzić? W większości przypadków pomoże częste mycie główki i czesanie włosów szczotką z miękkim włosiem (aby wyczesać „odklejone” łuski). Można też na 1–2 godziny przed kąpielą natrzeć główkę specjalnym preparatem zmiękczającym łuski, który ułatwi ich usuwanie. W przypadku nasilonego ŁZS lekarz może zalecić – w zależności od problemu – zastosowanie preparatów przeciwdrożdżakowych i/lub przeciwbakteryjnych. Po kilku tygodniach, rzadziej miesiącach, zmiany skórne zwykle samoistnie i bez śladu ustępują.
Pieluszkowe zapalenie skóry
Występuje w okolicach pachwin i pośladków dziecka. Charakteryzuje się zaczerwienieniem, podrażnieniem, czasami wysypką w miejscach, gdzie skóra dziecka styka się z pieluszką. Przyczyną tego typu podrażnienia skóry jest wilgoć, działanie amoniaku znajdującego się w moczu oraz bakterii i grzybów, gromadzących się w zalegającym moczu. Odparzenia powoduje również brak częstego kontaktu tych partii skóry z powietrzem, zwłaszcza podczas upałów, kiedy skóra poci się i wilgotna ociera o pieluszkę. Dlatego tak ważne jest częste zmienianie pieluszek, wietrzenie pupy dziecka oraz dokładne jej przemywanie i pielęgnacja antyodparzeniowym kremem.
Wiedząc jak funkcjonuje skóra niemowlęcia i odpowiednio ją pielęgnując, możemy uchronić dziecko przed licznymi dolegliwościami. Ważny jest również odpowiedni dobór produktów. Dla wyjątkowo delikatnej skóry niemowląt należy stosować specjalne serie kosmetyków, opracowanych z myślą o najmłodszych. Ich skład oraz zastosowane technologie uwzględniają specyficzne problemy pielęgnacyjne dla tej grupy wiekowej.
Preparaty lecznicze zawierające alantoinę w połączeniu z d-pantenolem, witaminami A, F, E niezmiennie cieszą się dużym zaufaniem lekarzy, farmaceutów i klientów aptek – dzięki temu, że są sprawdzone, bezpieczne i skuteczne w samoleczeniu, szybko przynoszą efekt leczniczy i mają szerokie zastosowanie terapeutyczne. Na rynku są dostępne maści i kremy skuteczne i bezpieczne już od pierwszego dnia życia dziecka.
