Haluksy zaliczane są do grupy chorób cywilizacyjnych, ponieważ ich pojawienie się w dużej mierze związane jest ze stylem życia.
Haluksy (łac. hallux valgus), zwane również paluchem koślawym, to choroba zwyrodnieniowa. Jest to wadliwe ustawienie dużego palca stopy, wynikające ze zmiany pozycji kości śródstopia. W wyniku tej deformacji głowa kości śródstopia zaczyna wystawać poza obrys fizjologiczny, a duży paluch rotuje w kierunku kolejnego palca, często na niego nachodząc. Zmiany anatomiczne są widoczne gołym okiem. W ich wyniku dochodzi do zapalenia w obrębie zniekształconego stawu. Wówczas pojawia się ból.
Schorzenie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Specjaliści uważają, że przyczyną rozwoju wady i częstości z jaką występuje wśród pań, jest dużo słabszy układ więzadłowo-torebkowy. Poza tym kobiety częściej noszą niewłaściwe obuwie (na wysokim obcasie bądź o wąskich noskach), które ma wpływ na deformację stopy. Wysoki obcas niewłaściwie skonstruowanego obuwia powoduje przeciążenie przedniej części stopy, czego skutkiem jest obniżenie łuku poprzecznego i w następstwie poszerzenie przodostopia (płaskostopie poprzeczne). Natomiast spiczasty kształt butów bezpośrednio powoduje koślawe ustawienie palucha. Aby wada mogła się rozwinąć, muszą istnieć predyspozycje w budowie stopy, natomiast obuwie powoduje nasilenie dolegliwości i przyspieszenie postępu deformacji.
Na tworzenie się haluksów wpływa także:
- nadwaga,
- choroby reumatyczne,
- osłabienie stóp oraz ich niewłaściwe stawianie.
Przyczyny należy się dopatrywać również w uwarunkowaniach genetycznych. Niestety, niekiedy dziedziczy się nienaturalną wiotkość tkanki łącznej lub niewłaściwe ułożenie kości śródstopia, przez co ryzyko pojawienia się tej dolegliwości znacznie wzrasta.
Objawy i diagnoza
Zniekształcenie stopy prowadzi do zmiany rozkładu ciężaru ciała, elementy stopy odpowiedzialne za jej stabilność oraz mięśnie stają się coraz słabsze. Początkowo pojawia się ból śródstopia o niedużym nasileniu, pogłębiający się w trakcie chodzenia. Niekiedy występuje też miejscowe zaczerwienienie. Później widoczne staje się wyraźne, patologiczne wykrzywienie dużego palca. W niektórych przypadkach dochodzi do rozwoju stanu zapalnego torebki stawowej stawu śródstopno-palcowego palucha, obrzęku, znacznego przerostu nasady dalszej kości śródstopia oraz dużej bolesności.
Zniekształcenie z czasem zwiększa się, powoduje ucisk po założeniu obuwia oraz zaburza prawidłowy chód. Jednak najbardziej uciążliwym objawem haluksów jest ból, który pojawia się w wyniku rozwoju stanu zapalnego w obrębie zniekształconego stawu. Dodatkowo dochodzi do drażnienia zakończeń nerwowych przez ucisk w przedniej części stopy. Z czasem objawy tak narastają, że mogą utrudniać normalne poruszanie się i dopasowanie jakiegokolwiek obuwia.
Oceny rodzaju zmian i deformacji stopy ocenia się przede wszystkim w oparciu o wywiad z pacjentem. Aby ocenić ich skalę zleca się badania obrazowe, przede wszystkim badanie RTG.
Profilaktyka i leczenie
Właściwa profilaktyka, wprowadzona odpowiednio wcześnie, może zahamować lub nawet zapobiec rozwojowi haluksów i uchronić przed poważnymi dolegliwościami. Podstawą jest dobór odpowiedniego obuwia, które pozwoli stopie na prawidłowe funkcjonowanie. But powinien być na płaskim obcasie, z szerokim przodem. Osoby, które pracują w pozycji stojącej, powinny w miarę możliwości robić przerwy i gimnastykować stopy. Przy początkowych zmianach przodostopia z koślawieniem palucha zaleca się wkładki ortopedyczne do butów, odpowiednio szerokie obuwie, redukcję masy ciała i ortezy korygujące oś palucha. Przy nasilonych dolegliwościach palucha i objawach stanu zapalnego w obrębie stawu wskazane są zabiegi fizjoterapeutyczne (np. laseroterapia, krioterapia, zabiegi z użyciem pola magnetycznego) oraz krótkotrwała terapia lekami z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych.
Podstawowym celem leczenia jest eliminacja dolegliwości bólowych oraz nadanie stopie takiego kształtu, który umożliwi dobór odpowiedniego obuwia.
Aparaty korekcyjne na haluksy
To doskonałe rozwiązanie zwiększające skuteczność zapobiegania i leczenia haluksów. Aparat korekcyjny jest rodzajem szyny, której zadaniem jest odwodzenie palucha w celu naprostowania go, przy pomocy dołączonego rzepa oraz naturalnej skóry, która otacza haluks. Specjaliści polecają:
- aparat używany w trakcie snu i wypoczynku, w którym nie można chodzić. Umożliwia on silniejsze odwodzenie palucha, przez co jego skuteczność jest znacznie większa. Aparat tego typu jest uniwersalny – ma możliwość regulacji i dopasowania do każdej stopy, gwarantuje prawidłową korekcję stawu dużego palca stopy, skutecznie redukuje ból, zapobiega rozwojowi koślawości palucha stopy;
- aparaty korekcyjne na dzień – zwiększają skuteczność działania aparatu używanego w trakcie snu i wypoczynku, w którym nie można chodzić; stosowane w trakcie chodzenia, regularnie w ciągu dnia, dają możliwość zapobiegania i leczenia palucha koślawego. Dodatkowo aparat w komplecie na prawą i lewą stopę zawiera ekspander gumowy do ćwiczeń, który regularnie stosowany znacznie zwiększa skuteczność zapobiegania i leczenia haluksów.
Haluksy to nie tylko problem estetyczny, ale zwyrodnienie, które może negatywnie odbić się na stanie naszego zdrowia. Haluksy często określane są mianem choroby cywilizacyjnej. Nieleczone, mogą się pogłębiać. Dlatego też, warto sięgnąć po sprawdzone środki – zarówno te farmaceutyczne, jak i mechaniczne, które pozwolą zapobiec ich powstawaniu lub też pomogą je zniwelować.
Haluksy – ćwiczenia korygujące
Zdecydowanie lepiej jest zapobiegać haluksom niż je leczyć. Co należy zrobić, by zapobiec ich rozwojowi?
- ograniczyć noszenie butów na wysokim obcasie, zwłaszcza tych z czubkami, ponieważ mają one wyjątkowo ciasną przestrzeń dla palców,
- unikać długiego chodzenia w klapkach na płaskiej podeszwie,
- dbać o swoją sylwetkę, by nie doprowadzić do nadwagi,
- starać się być osobą aktywną fizycznie, choć nie należy wybierać sportów obciążających stopy,
- zadbać o wygodne obuwie na co dzień,
- regularnie spacerować po miękkim i bezpiecznym podłożu.
