Przekwitanie jest szczególnym, ale i trudnym okresem w życiu kobiety. W tym czasie organizm stopniowo zaprzestaje wydzielania estrogenów, czyli żeńskich hormonów płciowych. Pojawia się menopauza.
Menopauza to naturalny etap życia kobiety, którego efektem jest zanik menstruacji oraz płodności, wywołany stopniowo zmniejszającą się aktywnością hormonalną jajników. Ten proces zaczyna się na ogół od 45. roku życia. W tym czasie obniża się poziom estrogenów, progesteronu, inhibin, DHEA, hormonu wzrostu czy androgenów, które mają istotny wpływ na aktywność życiową. Statystyczna Polka ma ostatnią miesiączkę w wieku 49 lat. Dominującym symptomem menopauzy są objawy naczynioruchowe, np. uderzenia gorąca, związane z rozszerzaniem się naczyń krwionośnych skóry twarzy, szyi, karku, piersi, czego skutkiem jest nadmierna potliwość, problemy ze snem i ogólnie złe samopoczucie.
Zmiany zanikowe wywołane niedoborem estrogenów mogą także dotyczyć błony śluzowej pochwy i sromu, objawiając się obniżeniem wytwarzania fizjologicznej śluzowej wydzieliny, co określane jest jako nieprzyjemne uczucie „suchości pochwy”. Kobiety dotknięte tą przypadłością częściej skarżą się na podrażnienia, stany zapalne i bolesne stosunki płciowe. Objawy menopauzy to także uczucie zmęczenia, zaburzenia pamięci i koncentracji, kołatanie serca, sztywność stawów i mięśni. Tkanki i mięśnie stają się mniej elastyczne, dlatego w tym czasie mogą pojawić się kłopoty z trzymaniem lub oddawaniem moczu, np. częstomocz. Zaburzenia hormonalne mogą zwiększyć apetyt na słodycze, co w połączeniu ze zwolnieniem przemiany materii owocuje skłonnościami do tycia. Kłopoty dotyczą nie tylko sfery fizycznej, ale także psychologicznej. Mogą pojawiać się: nerwowość, chwiejność emocjonalna, reakcje niewspółmierne do sytuacji, wybuchy płaczu, złości. Ze względu na niski poziom hormonów kobiety są również bardziej narażone na rozwój osteoporozy i chorób serca.
Co zrobić?
Te objawy powodują, że konieczne jest wdrożenie farmakoterapii. W przypadku bardzo silnych dolegliwości menopauzalnych ginekolodzy zalecają leczenie hormonalne zastępcze (HTZ). W terapii tej organizmowi dostarczane są hormony, m.in. estrogen i progesteron, w formie tabletek, systemów transdermalnych lub zastrzyków. Niestety HTZ niekiedy zwiększa znacząco ryzyko zachorowania m.in. na nadciśnienie tętnicze, żylną chorobę zakrzepową czy nowotwór piersi i macicy. Alternatywą dla kobiet są naturalne metody łagodzenia objawów menopauzy, czyli stosowanie roślinnych preparatów zawierających fitoestrogeny, które imitują działanie hormonów żeńskich. Terapia preparatami roślinnymi jest zalecana u tych kobiet, u których występują przeciwwskazania do klasycznej hormonalnej terapii zastępczej. Fitoestrogeny pod względem budowy chemicznej przypominają naturalne estrogeny, a dzięki połączeniu z tymi samymi receptorami naśladują ich działanie w organizmie kobiety. Dzięki temu łagodzą przykre symptomy przekwitania. I co ważne, nie wywołują niepożądanych objawów. Liderem jest czerwona koniczyna.
Czerwona koniczyna
Jest wyjątkowo korzystna dla pań w okresie okołomenopauzalnym, ze względu na zawartość fitoestrogenów, a konkretnie izoflawonów. Fitoestrogeny występujące w koniczynie czerwonej to: genisteina, daidzeina, biochanina A i formononetyna. Poza izoflawonami znajdują się również antyutleniacze: kempferol i kwercetyna. Czerwona koniczyna to źródło bogate w witaminy (A, C i E i wit. z grupy B), mikroelementy (wapń, potas, magnez, selen, chrom), fenolokwasy i antocyjany, a także olejki eteryczne i garbniki. Kwas foliowy jest niezwykle ważny w okresie menopauzy, ponieważ pomaga w utrzymaniu zdrowej tkanki oraz zapobiega anemii megaloblastycznej. Natomiast magnez korzystnie wpływa na układ nerwowy i mięśnie, pomagając w redukcji skurczów mięśniowych charakterystycznych dla menopauzy.
Związki roślinne zawarte w wyciągu z czerwonej koniczyny powodują łagodzenie objawów towarzyszących klimakterium. Ich działanie na receptory estrogenowe jest słabsze niż estrogenów produkowanych przez jajniki przez co unika się niepożądanych działań, które najczęściej występują podczas stosowania klasycznej HTZ. Stosowanie preparatów zawierających wyciąg z czerwonej koniczyny pozwala złagodzić uderzenia gorąca, pocenie nocne, a także zaburzenia nastroju czy snu. Fitoestrogeny wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, obniżają stężenie frakcji cholesterolu LDL, hamują zmiany miażdżycowe, zmniejszają ryzyko rozwoju osteoporozy i hamują nowotwory piersi, jelita grubego, skóry i płuc. Izoflawonoidy z czerwonej koniczyny rozszerzają również tętnice wieńcowe i działają ochronnie na naczynia układu sercowo-naczyniowego. Koniczyna czerwona w przeciwieństwie do soi, z której także pozyskuje się izoflawonoidy, nie zawiera uczulających białek, które często wywołują reakcje alergiczne. Izoflawonoidy z czerwonej koniczyny wpływają na zwiększenie wytwarzania kolagenu i elastyny, dzięki czemu opóźniają proces starzenia się skóry.
Piperyna – bez przybierania na wadze
Zaburzenia hormonalne pojawiające się w okresie menopauzy wpływają również na zaburzenie gospodarki lipidowej organizmu, a kobiety uskarżają się na wzrost masy ciała. Pomocna może tu okazać się piperyna – alkaloid znajdujący się w owocach pieprzu czarnego. Piperyna reguluje metabolizm organizmu przez wpływ na procesy trawienne. Zwiększa ona wydzielanie soku żołądkowego oraz pobudza czynność wydzielniczą trzustki i jelit. Nasila również wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny w zakończeniach nerwów współczulnych. Zwiększa procesy metaboliczne organizmu oraz wpływa na przyspieszenie procesu spalania tkanki tłuszczowej. Piperyna stymuluje także układ immunologiczny. Zwiększa uwalnianie enzymów proteolitycznych trawiących białka i obniża pH soku żołądkowego.
Piperyna zwiększa odporność organizmu na bodźce bólowe, eliminację kwasu mlekowego z mięśni, a przez pobudzający wpływ na układ współczulny zwiększa koncentrację i gotowość do wysiłku fizycznego. Związek ten nasila także proces lipolizy, przez co wpływa korzystnie na redukcję masy ciała, co ma istotne znaczenie dla kobiet w okresie menopauzy. Piperyna ma również właściwości antybakteryjne, działa przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Zastosowanie piperyny w połączeniu z izoflawonami czerwonej koniczyny wpływa również na zwiększenie ich wchłanialności, co przekłada się na efektywność suplementacji.
Zastosowanie naturalnych substancji pochodzenia roślinnego, które zawierają fitoestrogeny jest świetną alternatywą dla kobiet w okresie menopauzy, u których nie może być zastosowana hormonalna terapia zastępcza. Zmiana trybu życia na bardziej aktywny, właściwa dieta, a także dbałość o higienę psychiczną w połączeniu ze środkami pochodzenia naturalnego w istotny sposób może wpłynąć na łagodzenie nieprzyjemnych objawów.
