Co gryzie nas latem?

Ukąszenia owadów potrafią uprzykrzyć nawet najprzyjemniejsze dni. Listę wyjątkowo uciążliwych prześladowców otwierają komary, kleszcze i meszki.

 

Ukąszenia owadów są nie tylko irytującym, swędzącym problemem. Mogą powodować poważne infekcje wirusowe i bakteryjne.

 

Komary atakują!

Komary znajdą nas wszędzie, bo mają niezwykle wrażliwe receptory węchowe i przyciągają je zapachy, które wydzielamy. Swoje ofiary samice komara (samce są nieszkodliwymi nektarojadami) wynajdują za pomocą termoreceptorów naprowadzających je na źródło ciepła. Posiadają także niezwykle czuły receptor dwutlenku węgla wydalanego przez nas z oddechem. Wyczuwają go nawet z odległości 20 metrów! Szybko reagują na zapach rozgrzanego, spoconego ciała. Ulubiona pora żerowania komarów to duszny, pochmurny dzień przed burzą, wieczór i świt. Samica komara po nakłuciu wstrzykuje do naczynia krwionośnego odrobinę swojej śliny zawierającej m.in. enzymy hamujące krzepnięcie krwi. Te obce dla naszego organizmu białka powodują w skórze miejscową reakcję alergiczną, widoczną jako czerwony, swędzący bąbel. Pokąsaną skórę najlepiej posmarować substancją o odczynie kwaśnym (jeśli nie mamy takowej pod ręką, może być sok z cytryny). Kwas spowoduje zwężenie naczyń krwionośnych, przez co wstrzyknięte przez komara obce białka nie przedostaną się dalej, a spadek temperatury w miejscu, gdzie wystąpił obrzęk zahamuje odczyn zapalny. Przed komarami najlepiej obronią nas repelenty – specyfiki aplikowane na skórę, które są oparte na kombinacji zapachów nieatrakcyjnych dla komarów.

 

Kleszcze – prawdziwe zagrożenie

Kleszcze to maleńkie, ledwie widoczne gołym okiem pajęczaki, ale bardzo niebezpieczne. Zamieszkują przede wszystkim środowiska leśne, wilgotne, obfitujące w żywicieli, którymi są ssaki oraz ptaki. Można je spotkać również w miejskim parku, szczególnie, gdy trawniki nie są dokładnie koszone albo znajduje się tam dużo krzewów. Kleszcze nie spadają na nas z góry, np. z drzew, a zsuwają się w momencie gdy je mijamy. Są drapieżnikami i swoje ofiary rozpoznają po zapachu i temperaturze ciała. Przebijając się przez skórę kleszcz wpuszcza substancję znieczulającą, nie czujemy więc bólu ani swędzenia. Dostrzegamy go dopiero wtedy, gdy jego odwłok zaczyna puchnąć od krwi. O obecności kleszcza w skórze daje nam znać stan zapalny i świąd, jaki pojawia się po kilku- kilkunastu godzinach od wczepienia. Kleszcze wczepiają się najczęściej w delikatną i dobrze ukrwioną skórę dołów podkolanowych, pachwin, brzucha, a także pod pachami i za uszami. Samo ugryzienie nie byłoby dla nas groźne, gdyby nie fakt, że niektóre kleszcze są nosicielami groźnych wirusów i bakterii powodujących choroby – kleszczowe zapalenie mózgu oraz boreliozę. Nawet ugryzienie przez zakażonego pajęczaka nie oznacza automatycznie zachorowania – prawdopodobieństwo rośnie wraz z czasem, w którym kleszcz jest przytwierdzony do ciała. Dlatego im wcześniej kleszcz zostanie usunięty z naszego ciała, tym mniejsze ryzyko zakażenia. W aptekach dostępne są różne przedmioty, które ułatwiają usuwanie kleszczy ze skóry, np. szczypce, pęsety, kleszczołapki, próżniowa pompa ssąca. Jak się do tego zabrać?

1. Zacznij od zdezynfekowania przedmiotu do usuwania kleszczy.
2. Następnie chwyć kleszcza jak najbliżej powierzchni swojej skóry i delikatnie, ale stanowczo pociągnij przeciwnie do kierunku wkłucia i wyciągaj, aż zauważysz jego głowę.
3. Po wyjęciu kleszcza, umieść go na kartce papieru i sprawdź, czy został usunięty w całości, z główką.
4. Miejsce po usunięciu kleszcza przemyj środkiem odkażającym, a ręce dokładnie umyj.

 

Jak zabezpieczyć się przed kleszczami?

Wychodząc do lasu czy na łąkę, należy włożyć pełne buty, długie spodnie, opasujące ściśle kostki, oraz koszulę z długimi rękawami i ciasno przylegającymi mankietami. Na głowę warto wkładać kapelusz. Ponadto niezwykle ważne jest stosowanie środków odstraszających kleszcze, czyli odpowiednich repelentów. Najmocniejsze są substancje zawierające dietylotoluamid (DEET), który rozpyla się na ubranie i odsłoniętą skórę z wyjątkiem twarzy. Substancja DEET blokuje receptory insektów i pajęczaków zniechęcając je do lądowania na powierzchni skóry. Skutecznie działa przez kilka godzin (w zależności od stężenia). Słabsze preparaty zawierające 9,5% DEET można stosować od 2. roku życia, a najmocniejsze, 50% DEET od 18. roku życia. Po każdej wycieczce należy uważnie i dokładnie obejrzeć całe swoje ciało w celu poszukiwania malutkich, czarnych punkcików, czyli kleszczy i jak najszybszego usunięcia pasożytów.

 

Czego nie wolno robić!

1. Nie wolno smarować (dusić) kleszcza masłem, wazeliną, lakierem do paznokci, alkoholem czy naftą, gdyż duszący się wówczas kleszcz wymiotuje i wraz z wymiocinami może wprowadzić do naszego organizmu wirusy kleszczowego zapalenia mózgu lub krętki boreliozy, których bywa nosicielem.
2. Nigdy nie łap kleszcza za jego obrzęknięty odwłok, ponieważ istnieje ryzyko, że wyciśniesz do swojego organizmu zainfekowany płyn.
3. Nie przekręcaj kleszcza, gdyż można wówczas wycisnąć zawartość kleszcza do skóry lub urwać jego odwłok, podczas gdy główka pozostanie w twoim ciele.
4. Nigdy nie usuwaj kleszcza gołymi rękami.

 

Zaszczep się!

Szybkie i sprawne usunięcie kleszcza może uchronić przed boreliozą, jednak nie gwarantuje ochrony przed zachorowaniem na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Wirus tej choroby znajduje się w jego śliniankach, zatem do zakażenia dochodzi już w momencie ukąszenia. Na szczęście przed KZM można skutecznie zabezpieczyć się za pomocą szczepionki. Jest w pełni bezpieczna i wolna od ryzyka powikłań poszczepiennych. Pełny cykl szczepienia to trzy dawki w terminie:

• I dawka – dzień rozpoczęcia szczepień,
• II dawka – w odstępie od 1 miesiąca do 3 miesięcy od dawki pierwszej (po 2 tygodniach zyskujemy odporność),
• III dawka – w zależności od producenta), w odstępie od 5 do 12 miesięcy od dawki drugiej.

Pełny cykl szczepienia uodparnia na 3 lata, po pierwszej dawce przypominającej następne podaje się co 5 lat.