Mgła mózgowa, nie jest osobną jednostką chorobową. To potoczny termin wykorzystywany do opisania szeregu objawów neurologicznych występujących w kontekście wielu chorób, m.in. cukrzycy, boreliozy czy choroby Hashimoto.
O mgle mózgowej większość z nas usłyszała dopiero w czasie trwania pandemii zakaźnej choroby COVID-19 wywołanej przez koronawirusa SARS-CoV-2 – określano ją mianem „mgły covidowej”. Pacjenci zakażeni wirusem SARS-Cov-2 nawet po wielu miesiącach od zachorowania zgłaszali szereg symptomów neurologicznych, m.in. przewlekłe zmęczenie fizyczne, a także łagodne zaburzenia funkcji kognitywnych, np. zapominanie pojedynczych słów, problemy z koncentracją i logicznym myśleniem, zaniki pamięci czy trudności z budowaniem zdań. Doświadczali ich zarówno młodzi, jak i starsi ozdrowieńcy.
Mgła mózgowa nie pojawiła się jednak wraz z koronawirusem SARS-CoV-2. Znana była już wcześniej.
Co to jest mgła mózgowa?
Mgła mózgowa nie jest terminem medycznym, a jedynie określeniem, które opisuje konkretne zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. Towarzyszy takim chorobom, jak m.in. cukrzyca, choroba Hashimoto, borelioza, celiakia, niedoczynność tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów czy zespół przewlekłego zmęczenia.
Badania naukowe wykazały, że na rozwinięcie się mgły mózgowej najbardziej narażeni są pacjenci cierpiący na choroby o podłożu neurologicznym, po udarach mózgu i mechanicznych urazach układu nerwowego, pacjenci cierpiący na zaburzenia funkcji układu autonomicznego charakteryzujące się objawami nietolerancji pionowej postawy ciała (tachykardia ortostatyczną posturalna) czy stwardnienie rozsiane.
Problemy mogą pojawić się jednak w sytuacjach niezwiązanych z chorobami. Na pogorszenie funkcji poznawczych, w tym zaburzenia pamięci i koncentracji, skarży się wiele kobiet w okresie menopauzy i po niej. Symptomy te pojawiają się obok zaburzeń nastroju (rozdrażnienie, lęki, smutek, epizody depresyjne) czy problemów ze snem. Podobne symptomy doświadcza wiele ciężarnych kobiet. Przyszłe mamy skarżą się na uciążliwe problemy z koncentracją, drobne zaniki pamięci, uczucie roztargnienia. Określa się je nieraz jako amnezja ciążowa lub pregnezja. Jako główną przyczynę tych zaburzeń wskazuje się zmiany hormonalne zachodzące w organizmie ciężarnej (szczególnie jeśli chodzi o estrogen i progesteron). Rosnący poziom tych związków wpływa na funkcjonowanie komórek mózgowych, które po prostu słabiej przetwarzają informacje.
Efekt mgły mózgowej jest stanem przemijającym. Nie da się jednak ukryć, że powoduje on długofalowe konsekwencje zdrowotne i obniża komfort życia. Czas trwania mgły mózgowej uzależniony jest od wielu czynników, w tym od stanu organizmu i obecności chorób towarzyszących. Ze względu na to, że objawy negatywnie wpływają na psychikę człowieka, konieczna może być pomoc terapeuty lub psychiatry. W skrajnych przypadkach może dojść do rozwoju poważnych zaburzeń, w tym depresji, zespołu stresu pourazowego oraz stanów lękowych.
Przyczyny
Dokładne przyczyny powstawania mgły mózgowej nie zostały do końca poznane. Najbardziej prawdopodobna jest teza, że jest spowodowana zaburzeniem regulacji neuroprzekaźników, czyli substancji odpowiedzialnych za przekazywanie impulsów między komórkami nerwowymi, inaczej neuronami. Chodzi przede wszystkim o takie neuroprzekaźniki, jak dopamina, serotonina, acetylocholina czy kwas gamma-aminomasłowy (GABA). Równowaga między tymi neuroprzekaźnikami jest niezbędna, by nasz mózg mógł dobrze funkcjonować. Dlatego jeśli z jakiegoś powodu zostanie ona zaburzona, pojawiają się objawy neurologiczne.
Objawy
Mgłę mózgową rozpoznaje się na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów. Do najczęstszych możemy zaliczyć:
- problemy z pamięcią krótkotrwałą,
- spadek koncentracji,
- spadek zdolności intelektualnych,
- zniechęcenie i brak motywacji do działania,
- dezorientację,
- przewlekłe zmęczenie, senność,
- trudności w logicznym myśleniu,
- trudności w budowaniu logicznych zdań czy nazywaniu przedmiotów.
Innymi stanami, które mogą dodatkowo zaostrzać symptomy mgły mózgowej, są np. odwodnienie organizmu, zaburzenia snu, brak aktywności fizycznej, stres i niezdrowa dieta.
Leczenie
Jak dotąd nie opracowano skutecznego leczenia mgły mózgowej. Nie jest ona wskazaniem do wykonania badań diagnostyki obrazowej. Terapia zależy od tego, jakie jest podłoże pojawienia się mgły mózgowej, czyli jaka jednostka chorobowa spowodowała jej wystąpienie. Usprawnić pracę mózgu może wypoczynek, dieta bogata w kwasy omega-3, większa ilość snu, odpowiedni poziom nawodnienia organizmu oraz unikanie sytuacji stresowych. Można łagodzić objawy, spowalniać czas ich pojawienia się stosując preparaty stworzone z myślą o kompleksowym wsparciu sprawności intelektualnej oraz usprawnieniu pracy mózgu. Wysoką skuteczność w tym kierunku wykazują produkty zawierające w swoim składzie witaminę B1 z unikatowym składnikiem pochodzenia roślinnego – betuliną.
Jednak gdy dolegliwości nie mijają, utrudniając codzienne funkcjonowanie, niezbędna może być pomoc lekarza specjalisty, np. neurologa.
Betulina
Betulina jest związkiem chemicznym naturalnie występującym w korze brzozy. Jako substancja ma postać białego lub prawie białego, bezwonnego, krystalicznego proszku. Z brzozy od wielu lat pozyskuje się różne surowce: korę, pączki brzozowe, sok, ksylitol. Z kory z kolei pozyskuje się betulinę i kwas betulinowy. Betulina wykazuje bardzo wysoki potencjał biologiczny. Przypisuje się jej wiele właściwości prozdrowotnych m.in. przeciwzapalne i antyoksydacyjne, przeciwalergiczne, przeciwnowotworowe, antywirusowe, hepatoochronne i przeciwkamicze. Badania potwierdzają, że betulina ma także działanie neuroochronne; chroni komórki tkanki mózgowej przed apoptozą (zaprogramowaną śmiercią komórki), ochraniając tym samy połączenia neuronalne i zachowując je w dobrej kondycji. Może być zatem stosowana w prewencji chorób o podłożu neurologicznym. Dodatkowo, betulina poprawia sprawność intelektualną, wspiera prawidłową pracę mózgu, łagodzi skutki stresu oksydacyjnego, wspiera funkcje poznawcze i procesy pamięciowe. Z kolei witamina B1 wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, bierze udział w przekaźnictwie nerwowym, wspiera utrzymanie prawidłowych funkcji psychologicznych, prawidłową pracę serca, bierze udział w metabolizmie węglowodanów.
Preparaty zawierające betulinę zalecane są osobom odczuwającym pierwsze problemy z pamięcią, koncentracją, umiejętnościami kognitywnymi oraz osobom będącym w stanie demencyjnym spowodowanym nie tylko wiekiem ale też stylem życia, nieodpowiednią dietą oraz chorobami neurodegeneracyjnymi czy metabolicznymi.
Izabela Kwiecińska
