Enzymy trawienne mogą przyczynić się do lepszego i wydajniejszego trawienia spożywanych produktów odżywczych oraz wyeliminować wzdęcia czy też zgagę.
Proces trawienia rozpoczyna się z chwilą, kiedy kęs pokarmu znajdzie się w jamie ustnej. Dzieli się na dwie fazy: mechaniczną i chemiczną. Celem jest taka obróbka produktów spożywczych, aby mogły być wchłonięte przez kosmki jelita cienkiego i przyswojone przez organizm. W fazie mechanicznej dochodzi do rozdrobnienia pokarmu, nawilżenia i wymieszania z enzymami, znajdującymi się w ślinie. Następnie, po połknięciu, dzięki ruchom perystaltycznym układu pokarmowego, pokarm przesuwany jest do żołądka. Tam jest wstępnie trawiony. Dalej trafia do jelita cienkiego, gdzie następuje dalszy proces obróbki chemicznej oraz wchłanianie. W końcu niestrawiona treść pokarmowa przesuwa się w stronę jelita grubego, gdzie następuje proces formowania stolca, odzyskiwanie wody zawartej w kale, zagęszczanie go i wydalanie z organizmu.
Przemiany chemiczne pokarmu polegają na rozłożeniu związków chemicznych, takich jak skrobia, tłuszcze, białka. Skrobia (węglowodany) zamieniają się w glukozę, tłuszcze są rozkładane na kwasy tłuszczowe, a białka na aminokwasy. Procesy chemiczne są możliwe dzięki obecności enzymów i żółci. Dzięki specjalnej budowie ścian jelita związki te przenikają do krwi i limfy, dostarczając organizmowi paliwa. To wchłanianie zachodzi w części jelita zwanej dwunastnicą oraz w jelicie czczym. Większość wody jest wchłaniana w jelicie grubym, a tylko niewielkie ilości już w żołądku. Bez trawienia natomiast wchłaniane są witaminy oraz sole mineralne.
Co to są enzymy?
Enzymy to cząsteczki białka, będące katalizatorem przyspieszającym procesy chemiczne, przy czym każdy enzym jest wyspecjalizowany w najwyżej kilku reakcjach chemicznych. Enzymy trawienne wytwarzane są przez wyspecjalizowane gruczoły trawienne. Znajdziemy je w ślinie, w soku żołądkowym, w soku trzustkowym, a także w sokach jelitowych.
Przyczyny niedoboru enzymów
Może być ich wiele, ale do głównych zaliczymy z pewnością:
- przesiąkliwe jelito,
- stany zapalne wywoływane przez alergie pokarmowe,
- przewlekły stres,
- ekspozycja na wszechobecne toksyny,
- procesy starzenia,
- zmniejszona produkcja kwasu solnego, ponieważ kwasowe środowisko jest wymagane do aktywacji enzymów odpowiedzialnych za trawienie protein,
- predyspozycje genetyczne.
Główne enzymy trawienne
Enzym produkowany w gruczołach ślinowych:
- amylaza – rozpoczyna proces trawienia węglowodanów, powodując rozłożenie skrobi i glikogenu na dwucukry. Polega to na rozpadzie długołańcuchowych polisacharydów, czyli właśnie skrobi i glikogenu, na dekstryny i maltozę.
Enzymy działające w żołądku – soki żołądkowe:
- peptyna – enzym wydzielany przez gruczoły żołądkowe. Jest składnikiem soków żołądkowych, uruchamia proces rozpadu białka,
- lipaza – ma zapoczątkować trawienie tłuszczów zawartych np. w mleku.
Enzymy trzustkowe – soki trzustkowe:
- amylaza trzustkowa – sok trzustkowy wydzielany do jelita cienkiego, gdzie rozkłada glikogen na dwucukry,
- trypsynogen – proenzym, który w dwunastnicy przekształca się w trypsynę; rozkłada białko na aminokwasy,
- chymotrypsynogen – aktywizuje trypsynogen oraz trawi białka,
- elastaza– zajmuje się metabolizmem białek,
- lipaza trzustkowa – rozkłada zemulgowane tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glicerol; w tym procesie wspiera ją żółć, która aktywizuje lipazę i emulguje tłuszcze,
- nukleoza – katalizuje rozkład kwasów nukleinowych na nukleotydy,
- hydroliza estrów cholesterolowych – enzym odpowiedzialny za rozkład cholesterolu,
- fosfolipaza – rozkłada fosfolipidy oraz trawi tłuszcze,
- karboksypeptydaza – odpowiada za rozpad peptydy na aminokwasy.
Enzymy jelitowe – sok jelitowy
- maltaza – odpowiada za rozkład maltozy (disacharydu) na dwie cząsteczki glukozy,
- laktaza – katalizuje rozpad laktozy na glukozę i galaktozę,
- sacharaza – katalizuje rozpad sacharozy do glukozy i fruktozy,
- karboksypeptydazy – katalizuje rozkład skrajnych wiązań peptydowych,
- aminopeptydazy – katalizuje rozkład wiązań peptydowych,
- nukleotydazy – katalizują rozkład nukleotydów na nukleozydy,
- nukleozydazy i fosfatazy – katalizują rozkład nukleozydów na zasady azotowe, cukry i fosforany.
Roślinne enzymy trawienne
Nie bez powodu owoce i warzywa poleca się jako sposób na odzyskanie i zachowanie zdrowia. Zawierają one wiele witamin i składników mineralnych. Jednak są również takie owoce, które zawierają indywidualne substancje – enzymy naturalne o wielu właściwościach leczniczych. Do takich wyjątkowych owoców należy ananas, w którym obecna jest bromelaina i melonowiec właściwy, czyli papaia, zawierający papainę.
Bromelina (bromelaina) – jest fitoskładnikiem, czyli aktywną substancją pochodzenia naturalnego. Najczęściej jest pozyskiwana z owoców ananasa, ale występuje także w innych częściach tej rośliny. Bromelina to enzym proteolityczny, którego główną funkcją jest niszczenie wiązań peptydowych. Oznacza to, że uczestniczy w trawieniu białka. Trawienie to proces w organizmie, który wymaga największej aktywności enzymatycznej. Bromelina natomiast rozkłada białka na aminokwasy, co jest niezwykle ważną funkcją w procesie trawienia. Niestrawione resztki białek mogą prowadzić do procesów gnilnych w jelitach. A to przekłada się na nieprawidłowe wchłanianie różnych niezbędnych dla zdrowia substancji odżywczych, witamin i minerałów. Może także nasilać alergie pokarmowe lub do nich prowadzić. Bromelina odpowiada również za rozkład tłuszczów i skrobi. Działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Działanie przeciwzapalne polega na tym, że enzym ten hamuje aktywność grupy hormonów (prostaglandyn) prozapalnych i jednocześnie pobudza wytwarzanie hormonów przeciwzapalnych. Dzięki temu zmniejsza się ból i opuchlizna, a rany lub urazy szybciej się goją. Działanie przeciwobrzękowe wynika z tego, że bromelina wspomaga procesy drenażu płynów i wydalania moczu. Dzięki temu m.in. łagodzi obrzęki i ciężkość nóg oraz ma działanie antycellulitowe. Enzym ten poprawia mikrokrążenie i zapobiega sklejaniu się płytek krwi, co redukuje ryzyko choroby wieńcowej, przeciwdziała powstawaniu zakrzepów i zapobiega zwężeniu tętnic.
Papaina jest roślinnym enzymem, który wspomaga trawienie i wykazuje szereg innych właściwości. Działa proteolitycznie, czyli wykazuje zdolność do rozkładu białek na peptydy lub aminokwasy. Papaina wykuje też zdolności przeciwutleniające, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Właściwości te powodują, że ma potencjał w zwalczaniu schorzeń, takich jak ból gardła czy opuchlizna pojawiająca się po urazach, zastrzykach czy operacjach. Co więcej, może wspomóc nasz układ pokarmowy podczas trawienia.
Papaina to enzym naturalnie występujący w papai, który pozyskuje się z jeszcze niedojrzałego owocu. Podobnie jak bromelina, ma ona zdolność do szybkiego trawienia białek. Łagodzi przykre dolegliwości takie jak zgaga, zapobiega wystąpieniu choroby wrzodowej oraz stymuluje apetyt i układ trawienny do szybszej pracy. Papaina jest świetna na rany, przyspiesza ich gojenie, skracając w znaczący sposób czas rekonwalescencji po przebytych kontuzjach oraz urazach. Wykazuje również działanie łagodzące w ostrym zapaleniu prostaty.
Zestawienie bromeliny i papainy w jednym preparacie maksymalizuje ich pozytywny wpływ na organizm człowieka i podkreśla właściwości lecznicze. Aby więc całkowicie wyeliminować ze swojego życia bóle brzucha, wzdęcia, złe samopoczucie, powinniśmy zdecydować się na ich regularne przyjmowanie.