Hemoroidy są dość powszechnym problemem. Z wiekiem wzrasta ryzyko ich występowania. Nawet do 60 proc. osób po 50. roku życia ma objawy hemoroidów.
Hemoroidy to potoczna nazwa guzków krwawniczych (inaczej żylaków odbytu), którą jako naturalną strukturę anatomiczną posiada każdy człowiek. To struktury naczyniowe złożone z połączeń tętniczo-żylnych i tkanki łącznej, położone w końcowym odcinku kanału odbytu. Są odpowiedzialne za uszczelnienie odbytu, a co za tym idzie wspierają (wspólnie z mięśniami zwieracza) funkcję panowania nad oddawaniem stolca czy gazów. W zdrowej postaci wyglądają jak wypełnione krwią poduszeczki. W momencie parcia, guzki opróżniają się z krwi i umożliwiają wypróżnianie. Problem pojawia się w chwili, gdy guzki krwawnicze nie opróżniają się z krwi całkowicie. Zalegająca w nich krew wywołuje stany zapalne i stałe obrzmienie – wówczas rozwija się choroba hemoroidalna. Rozróżniamy hemoroidy wewnętrzne i zewnętrzne. Hemoroidy wewnętrzne objawiają się głównie krwawieniem, ból pojawia się przy wypróżnianiu. W przypadku hemoroidów zewnętrznych nabrzmiałe chorobowo guzki krwawnicze wypadają poza odbyt, a w stanie zaawansowanym chorobowo nie ma możliwości przywrócenia ich na swoje miejsce. Wówczas występuje silny ból i obrzęk, któremu często towarzyszy krwawienie.
Gdy pojawia się problem…
Pierwszymi sygnałami, że guzki krwawnicze przestają działać prawidłowo jest świąd w okolicach odbytu, bezbolesne krwawienia oraz uczucie niecałkowitego wypróżnienia, powodowane przez przekrwione, powiększone guzki krwawnicze. Później może pojawić się obrzęk, pieczenie i wreszcie ból w okolicy odbytu. Groźnym stanem jest wypadanie hemoroidów. Po wypróżnieniu stają się one wyczuwalne. Początkowo wracają samoistnie na swoje miejsce, jednak wraz z rozwojem choroby sytuacja ulega zdecydowanemu pogorszeniu. Zignorowane i nieleczone hemoroidy mogą powodować głębokie pęknięcia lub owrzodzenie śluzówki odbytnicy, w której w miarę upływu czasu może dojść do zakażenia. W zależności od zaawansowania wyróżnia się cztery stopnie choroby:
- I – pojawia się wyraźnie odczuwalne swędzenie okolicy odbytu. Małe hemoroidy tylko sporadycznie wystają spod śluzówki, przy czym bywają bezobjawowe lub czasem krwawią;
- II – podczas wypróżniania hemoroidy występują z odbytu, jednak samoistnie wracają z powrotem. Pojawia się ból i nasilone krwawienie;
- III – guzki nie cofają się samoistnie, a obfite krwawienia i ból nasilają się wraz z postępującym uczuciem swędzenia i pieczenia;
- IV– hemoroidy osiągają znaczne rozmiary i stale wystają, bez możliwości powrotu na swoje miejsce. Zdarza się, że wystaje również część śluzówki, przez co w okolicy odbytu tworzy się wrażliwe miejsce. Powstaje zapalenie, któremu towarzyszy uciążliwy ból oraz krwawienie.
Dlaczego powstają?
Rozwojowi hemoroidów może sprzyjać:
- dziedziczna słabość naczyń żylnych,
- wrodzona słabość mięśni zwieracza odbytu,
- złe nawyki żywieniowe,
- długotrwałe i częste zaparcia oraz częste biegunki,
- mało ruchu lub brak aktywności fizycznej,
- praca wymagająca długotrwałego pozostawania bez ruchu w pozycji stojącej, siedzącej, kucznej lub związana z dużym wysiłkiem fizycznym,
- ciąża i poród (40% kobiet cierpi na hemoroidy po porodzie),
- podeszły wiek (zanikają wówczas elementy elastyczne tkanki łącznej w warstwie podśluzowej odbytnicy),
- niedostateczna higiena okolicy odbytu,
- nadciśnienie tętnicze.
Profilaktyka
Zapobieganie hemoroidom możemy rozpocząć od zmiany swoich przyzwyczajeń żywieniowych, ponieważ między odżywianiem a powstawaniem hemoroidów istnieje ścisły związek. Najważniejsze, by wypróżnianie odbywało się w naturalny sposób, a jelito grube pozostało zdrowe. Należy spożywać produkty bogate w błonnik, który reguluje pracę jelita grubego. W skład diety powinno wchodzić przede wszystkim pieczywo pełnoziarniste, płatki zbożowe, otręby, warzywa i owoce. Należy zwiększyć ilość płynów (ok. 1,5–2 l wody mineralnej, herbaty owocowej lub ziołowej na dobę), co ułatwia regularne i całkowite wypróżnienie. Zdecydowanie warto ograniczyć spożycie alkoholu i kawy. Dodatkowo powinno się prowadzić aktywny tryb życia, gdyż regularny ruch pobudza pracę jelit.
Metody leczenia
Wybór terapii zależy zawsze od stopnia zaawansowania choroby. I i II stopień można leczyć preparatami poprawiającymi motorykę jelit, lekami przeciwzapalnymi, nasiadówkami, czopkami doodbytniczymi, kremami oraz maściami – wyboru dokonuje lekarz. III i IV stopień choroby powinien być leczony metodami zabiegowymi. Są to m.in. ostrzykiwanie chorego guzka (skleroterapia), zamrażanie (krioterapia), gumowe podwiązki, które zakłada się wokół podstawy guzków krwawniczych (metoda Barrona), co powoduje zahamowanie ich krwawienia, martwicę i wypadnięcie oraz fotokoagulacja (energia podczerwona zamyka naczynia krwionośne doprowadzające krew do guzka, co powoduje jego martwicę), klasyczne leczenie chirurgiczne.
Należy wiedzieć, że w leczeniu choroby hemoroidalnej trzeba zawsze dopasować metody leczenia do indywidualnego stanu zdrowia pacjenta. Najważniejsze jest uzyskanie właściwego efektu przez dobranie odpowiednich substancji oraz metod leczniczych.
Leki na hemoroidy
Leczenie ma za zadanie ulżyć w cierpieniu choremu. W aptekach dostępne są bez recepty leki doustne poprawiające krążenie w naczyniach żylnych oraz preparaty doodbytnicze stosowane miejscowo (czopki, maści, kremy lub żele proktologiczne) działające bezpośrednio na zmienioną chorobowo tkankę, które przynoszą niemalże natychmiastową ulgę. W skład preparatów doodbytniczych aplikowanych miejscowo wchodzą związki uszczelniające naczynia żylne, o działaniu ściągającym i antyseptycznym, znieczulającym, przeciwbólowym, przeciwświądowym, przeciwzapalnym. Skuteczne w leczeniu hemoroidów są maści i kremy oparte na srebrze. Srebro od wieków znane jest ze swych przeciwbakteryjnych właściwości. Najbardziej zaawansowaną formą srebra o działaniu miejscowym jest obecnie srebro TIAB, które może być stosowane bez ograniczeń wiekowych, u różnych grup pacjentów, w tym u kobiet w ciąży. Związek ten przyspiesza gojenie ran. Kremy ze srebrem TIAB zawierają również kwas hialuronowy, dzięki czemu kompleks ten szybciej likwiduje krwawienie po hemoroidach powstałych w wyniku zaparć.
Innym, często stosowanym rozwiązaniem są preparaty złożone, które zawierają wyciągi roślinne o działaniu ściągającym i przeciwkrwotocznym. Wysoką skuteczność, ale przede wszystkim bezpieczeństwo w leczeniu choroby hemoroidalnej zapewniają preparaty oparte na kwasie hialuronowym w połączeniu z olejkiem z drzewa herbacianego i opatentowanej formule Tri-solve P (trehaloza, lecytyna, ceramidy NS). Kwas hialuronowy występuje w dużych ilościach w macierzy pozakomórkowej, dzięki czemu stwarza optymalne mikrośrodowisko wspomagające odbudowę tkanki. Z kolei olejek z drzewa herbacianego, dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i antyoksydacyjnym, wydłuża działanie kwasu hialuronowego, zmniejszając możliwość jego degradacji. Formuła Tri-solve P działa jak bariera ochronna, przywraca właściwy poziom nawilżenia i elastyczność śluzówki odbytu, chroniąc ją w przypadku kontaktu z czynnikami drażniącymi. Niezwykle wygodną postacią leku na hemoroidy są żele. Ich lekka, świeża i delikatna formuła, oparta na naturalnych składnikach, zapewnia natychmiastowe uczucie komfortu oraz doskonałe właściwości lubrykacyjne. Zmniejsza uczucie tarcia przy wypróżnianiu, chroni przed podrażnieniami i przekrwieniem w okolicach odbytu, zapewniając natychmiastową ulgę. Zmniejsza i łagodzi ból oraz uczucie świądu i pieczenia.