Skuteczna profilaktyka to najlepszy sposób ograniczenia ryzyka wystąpienia bądź hamowania rozwoju zaburzeń słuchu. Patologie ze strony tego narządu negatywnie wpływają na wiele aspektów życia codziennego, dlatego tak ważne jest zapobieganie im.
Profilaktyka zaburzeń słuchu obejmuje wiele działań, które skupiają się na uświadamianiu i przeciwdziałaniu ryzykownym zachowaniom. Znaczna część ubytków słuchu wynika z przyczyn, którym można zapobiec przez wdrożenie niezbędnych środków zaradczych, aby jak najdłużej cieszyć się dobrym słuchem.
Podstawą wszelkich działań profilaktycznych jest wiedza o zakresie zaburzeń narządu słuchu – przyczyn ich powstania, objawów, konsekwencji, sposobów leczenia. Często bowiem zachowania, których ludzie nie są świadomi, mogą mieć negatywne skutki na słuch. Dlatego bardzo ważna jest edukacja o zagrożeniu oraz metodach postępowania w takich sytuacjach. Jest to szczególnie istotne w przypadku najmłodszych. U nich zaburzenia słuchu są najbardziej dotkliwe. Negatywnie wpływają na mowę, język, wyniki rozwojowe, edukacyjne i poznawcze.
Z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że słyszymy coraz gorzej. Do 2050 r. jedna na cztery osoby będzie żyć z pewnym stopniem ubytku słuchu. W Polsce niedosłuch i inne problemy ze słuchem dotyczą 6 proc. populacji.
Jak dbać o narząd słuchu?
Wśród głównych czynników sprawczych zaburzeń słuchu wymieniane jest narażenie na hałas zawodowy i codzienny. Maksymalny tolerowany na co dzień hałas nie powinien przekraczać 65 dB (co odpowiada dźwiękowi przejeżdżającego samochodu). Głośniejsze dźwięki mogą już wywoływać dyskomfort oraz ból głowy i uszu. Wartości powyżej 90 dB osłabiają słuch i powodują jego ubytki, a powyżej 120 dB grożą jego mechanicznym uszkodzeniem.
Aby ograniczyć narażenie na hałas, należy zmniejszyć głośność radia, telewizora, unikać używania słuchawek dousznych (korzystać ze słuchawek muszlowych), przebywania w głośnych miejscach, a w przypadku pracy w hałaśliwym otoczeniu stosować środki ochrony osobistej w postaci stoperów (tłumików hałasu) i słuchawek.
Infekcje ucha
Diagnostyka i leczenie powszechnych chorób uszu, jakimi są infekcje, to kolejny ważny element działań profilaktycznych. Utrzymujący się stan zapalny ucha grozi niedosłuchem. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów należy zgłosić się do lekarza laryngologa. Twoją uwagę powinny zwrócić:
- ból,
- świąd,
- obrzęk ucha,
- osłabienie słuchu lub szumy uszne,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia równowagi,
- wyciek płynu z ucha.
Warto pamiętać o wizytach kontrolnych u laryngologa i badaniach słuchu, aby zawczasu podjąć działania zapobiegawcze. Wykonywanie profilaktycznych badań słuchu umożliwia zdiagnozowanie ewentualnych ubytków na wczesnym etapie, dzięki czemu rehabilitacja słuchu za pomocą aparatu jest bardziej efektywna oraz zostaje zahamowany proces postępowania niedosłuchu.
Odpowiednia higiena uszu
Często zaburzenia słuchu powodowane są przez niewłaściwie prowadzoną higienę uszu. Należy czyścić je zawsze wtedy, kiedy w uchu zewnętrznym pojawi się wydzielina lub jeśli woskowina zalega w przewodzie słuchowym. Do usuwania woskowiny nie powinno się używać patyczków higienicznych. Akcesoria te wykorzystać można wyłącznie do oczyszczenia małżowiny usznej.
O wewnętrzną część ucha powinno się dbać, stosując środki zmiękczające woskowinę. Mają one najczęściej formę kropli lub sprayu, które aplikuje się do przewodu słuchowego. Nieprawidłowe czyszczenie uszu może mieć poważne skutki dla zdrowia, nawet trwałe uszkodzenie przewodu słuchowego.
Szumy uszne
Z badań wynika, że około 20% Polaków cierpi na szumy uszne. Dotyczą one nie tylko osób dorosłych, coraz częściej stwierdza się je także u dzieci i młodzieży. W tej grupie wiekowej dolegliwości zazwyczaj spowodowane są niedosłuchem, przebytym zapaleniem ucha lub ekspozycją na hałas. Szumy uszne to uczucie słyszenia dźwięków, które obiektywnie nie mają swojego źródła. Mogą być słyszane w jednym lub obu uszach, mimo braku zewnętrznego sygnału dźwiękowego. Dolegliwości występują stale lub chwilowo, znacznie pogarszając jakość życia chorego. Leczenie szumów usznych uzależnione jest od przyczyny ich występowania. W przypadku szumów usznych obiektywnych zarówno pochodzenia naczyniowego, jak i mechanicznego stosuje się leczenie chirurgiczne. Przy szumach typu subiektywnego stosuje się farmakoterapię.
Leczenie wspomaga też suplementacja preparatami zawierającymi składniki wspierające słuch i wpływające na redukcję szumów usznych. Szczególnie polecane są te, które zawierają kompozycję makrominerałów np. magnez, witaminę C i niacynę oraz wyciągów z ziół m.in. z gryki, czarnej borówki, miłorzębu i chmielu. Miłorząb pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu ucha wewnętrznego, działa rozszerzająco na naczynia krwionośne, poprawiając krążenie krwi. Magnez pomaga w utrzymaniu równowagi elektrolitowej – zdolności organizmu do przewodzenia impulsów elektrycznych, szczególnie istotnych dla słuchu, równowagi, układu nerwowego i funkcjonowania mięśni. Magnez, witamina C i niacyna przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia.
Liczba osób z niedosłuchem rośnie w wyniku starzenia się społeczeństwa. Coraz częściej problemy ze słuchem mają też młodsi – to efekt życia w hałasie generowanym przez tętniące życiem miasta, ale również głośne sprzęty elektroniczne, przenośne odtwarzacze muzyczne wyposażone w słuchawki. Pierwsze objawy pogorszenia słuchu są często bagatelizowane. Nieleczone, mogą nieść za sobą poważne konsekwencje, takie jak niedosłuch, wycofanie, demencja.
Źródło:
Dominowska J.K. red. „Profilaktyka niedosłuchu”, Ped. Med. Rodz. 2016
