Bezchmurne niebo z towarzyszącą mu wysoką temperaturą może się stać utrapieniem, gdy po czole (i nie tylko) zaczynają płynąc strużki potu.
Pocenie jest konieczne, ponieważ pomaga regulować temperaturę ciała. Podczas wydzielania potu uwalnia się ciepło poprzez odparowanie wody z powierzchni skóry. Brak zdolności organizmu do usuwania nadmiaru ciepła może doprowadzić do hipertermii. Białka – cegiełki budujące organizm ludzki w temperaturze powyżej 40°C ulegają denaturacji. Funkcjonowanie komórek ulega zaburzeniu, ponadto zostają uaktywnione procesy prozapalne mogące doprowadzić do niewydolności wielonarządowej. Z drugiej strony zmniejszone pocenie, które ma najczęściej charakter miejscowy, może być spowodowane urazem mechanicznym skóry, neuropatią cukrzycową czy kuracją lekami antycholinergicznymi.
Ach ten pot
Na każdym centymetrze kwadratowym skóry stóp znajduje się blisko 300 gruczołów potowych ekrynowych, które pod wpływem różnych bodźców produkują pot, wydzielany następnie na zewnątrz. Składniki potu ekrynowego to przede wszystkim woda (99%), a także mocznik, kwas mlekowy, jony sodu, magnezu, chloru, wapnia i potasu. Pot jest bezwonny, a nieprzyjemny zapach pojawia się dopiero po pewnym czasie, na skutek działania bakterii, które go rozkładają. Potliwość to indywidualna cecha organizmu. Nie jest łatwo jednoznacznie określić norm, którymi można zmierzyć intensywność potliwości lub ustanowić granicę między zwyczajną reakcją organizmu a nadmiernym wydzielaniem potu. Co prawda odczuwanie temperatury jest uwarunkowane genetycznie, niemniej jednak zależy również od sprawności układu krążenia, nadwagi i ogólnej kondycji organizmu.
Przyczyny intensywnej potliwości mogą mieć charakter fizjologiczny:
- emocje, stres – pobudzenie układu nerwowego powoduje intensywne pocenie;
- wysiłek fizyczny – podczas aktywności fizycznej pracują mięśnie i dochodzi do spalania składników energetycznych, co powoduje powstanie znacznych ilości ciepła, które zostaje usunięte, by nie dopuścić do przegrzania organizmu. Rozszerzają się naczynia krwionośne i dochodzi do pocenia się – parowania wody przez skórę;
- temperatura – gorący klimat lub duża wilgotność powietrza sprawiają, że wydzielanie potu jest wzmożone;
- spożywanie niektórych potraw i przypraw: kawa, herbata, czekolada, ocet, czosnek, cebula.
Nadmierne pocenie się całego organizmu może wskazywać także na nadczynność tarczycy czy hipoglikemię. Nocne zlewne poty mogą pojawić się w okresie ciąży, przekwitania oraz w infekcji czy zakażeń grzybiczych. Jeśli poty towarzyszą nam każdej nocy, nie powinniśmy tego bagatelizować, tylko sięgnąć po fachową pomoc. Z pozoru błahe objawy mogą być związane z poważnymi problemami zdrowotnymi. Nadpotliwość lokalna może dotyczyć podeszew stóp, skóry dłoni, czoła oraz okolicy pod pachami. Stanowi problem natury estetycznej, ale też psychologicznej. Może stanowić barierę w kontaktach międzyludzkich. Na szczęście jest kilka sposób, by rozprawić się z kło(potem).
Dezodorant czy antyperspirant
Zanim zdecydujemy się na zakup któregoś z preparatów, warto przeanalizować swoje potrzeby. Dezodorant ma maskować lub neutralizować nieprzyjemny zapach potu powstający jako skutek kontaktu bakterii z powierzchnią skóry. Polecany jest osobom, które nie mają problemu z nadmierną potliwością i chcą się czuć świeżo przez cały dzień. Obecny w składzie alkohol zabija bakterie, minimalizując nieprzyjemny zapach. Antyperspiranty mają inne zadanie. Zmniejszają ilość wydzielanego potu, tworząc na skórze coś w rodzaju żelu, który blokuje przewody wyprowadzające pot. Związki glinu lub cyrkonu zawarte w tzw. blokerach potu polecane są osobom zmagającym się z nadpotliwością. Antyperspiranty do stóp najczęściej zawierają chlorek, chlorowodorek glinu lub też kompleksy aktywne powstałe na jego bazie. Antyperspiranty aplikuje się na oczyszczoną, nieuszkodzoną, suchą powierzchnię skóry. Ich stężenie jest różne, w zależności od tego, czy jest to antyperspirant dostępny w drogerii, czy też zarejestrowany jako lek OTC lub jako lek dostępny wyłącznie na receptę. Niektóre antyperspiranty dodatkowo mają w składzie substancje o działaniu przeciwgrzybiczym, np. olejek z drzewa herbacianego. Warto wiedzieć, że antyperspiranty nie zawsze stosuje się tak samo. Klasyczne antyperspiranty nakłada się rano, te zarejestrowane jako leki OTC natomiast na noc (rano należy zmyć je ze skóry).
Odsłoń stopy
Syntetyczne skarpety w połączeniu ze źle dobranym, słabej jakości obuwiem zwiększają potliwość stóp oraz mogą być przyczyną rozwoju grzybicy. Do stóp można zastosować blokery potu, pudry lecznicze zawierające w składzie kwas salicylowy czy kwas borowy o działaniu silnie odkażającym, ściągającym i osuszającym, a także antyperspiranty i dezodoranty do stóp. W ich składzie są przede wszystkim związki cynku, ałun lub sole glinu, które zmniejszają aktywność gruczołów potowych i mają lekkie działanie wysuszające. Odświeżają skórę i nadają jej zapach. Do niektórych dodaje się również ekstrakty z ziół, w tym szałwii lekarskiej, a także mentol.
Pomocą w kłopotach z nadmierną potliwością stóp są liczne dezodoranty do butów. Zawierają one substancje przeciwgrzybicze, aby uniemożliwić rozwój mykoorganizmów w środowisku idealnym dla nich – wilgotnym i ciepłym. Poza tym zawierają one substancje neutralizujące przykry zapach, ułatwiające szybkie wysychanie wnętrza buta i aromatyzujące.
