Kaszel jest jednym z podstawowych odruchów obronnych organizmu. To uporczywa, ale na szczęście łatwa do zwalczenia dolegliwość.
Nasz organizm zawsze ostrzega, gdy dzieje się coś niedobrego. Musimy tylko nauczyć się go słuchać i reagować już na pierwsze sygnały. Do pierwszych objawów infekcji wirusowej należą m.in. stan podgorączkowy, ból gardła i kaszel. W większości przypadków jest on na szczęście niegroźny. Pamiętajmy jednak, że może być objawem innych, poważniejszych chorób. Dlatego nie powinniśmy go bagatelizować.
Powiedz mi, jak kaszlesz…
Ze względu na czas trwania rozróżniamy kaszel ostry i przewlekły.
Kaszel ostry – jego przyczynami są najczęściej infekcje bakteryjne i wirusowe górnych dróg oddechowych; może wystąpić już 48 godz. po zakażeniu.
Kaszel przewlekły – utrzymuje się od 3 do 8 tygodni. Występuje m.in. przy zapaleniu jamy nosowej i zatok przynosowych, astmie oskrzelowej, refluksie żołądkowo-przełykowym, przewlekłym zapaleniu oskrzeli.
Ze względu na charakter kaszlu, rozróżniamy:
kaszel mokry – to kaszel z odkrztuszaniem plwociny w zmiennych ilościach; pojawia się w końcowej fazie przeziębienia, czasami po zapaleniu oskrzeli i płuc;
kaszel suchy (spastyczny) – to tzw. bezskuteczny kaszel, któremu nie towarzyszy wykrztuszanie wydzieliny; występuje przy zapaleniach krtani i tchawicy, w suchym zapaleniu opłucnej, stanach rozedmy płuc oraz w tzw. astmie kaszlowej (zespół Corrao);
kaszel szczekający występuje w ostrym zapaleniu krtani.
Każdemu rodzajowi kaszlu może towarzyszyć ból w obrębie klatki piersiowej lub krtani. W stanach długotrwałego kaszlu występuje bolesność tłoczni brzusznej.
… a powiem ci, jak się leczyć
Na rynku farmaceutycznym dostępnych jest wiele preparatów stosowanych do przerwania odruchu kaszlu, zwłaszcza towarzyszącego infekcjom wirusowym. Leki przeciwkaszlowe hamujące ośrodek kaszlu charakteryzują się dużą skutecznością działania, mogą jednak powodować działania niepożądane, m.in. ryzyko uzależnienia.
Śluzy roślinne podane w postaci syropu łagodzą odczucie drażnienia w obrębie gardła i działają osłaniająco na błonę śluzową żołądka. Zazwyczaj są używane jako dodatek do innych leków. Leki przeciwkaszlowe powinny być stosowane doraźnie przez 2–3 dni, często wraz z lekami wykrztuśnymi. Leki wykrztuśne i sekretolityczne ułatwiają oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny, która, aby mogła być usunięta, musi zostać upłynniona. Spośród surowców roślinnych działających wykrztuśnie największe znaczenie mają te zawierające saponiny i olejki eteryczne.
Przewlekły kaszel (trwający dłużej niż 8 tygodni) może wywołać chrypkę czy zmęczenie mięśni oddechowych. Dlatego zawsze wymaga konsultacji lekarskiej po to, by wykluczyć poważniejsze schorzenia. Kaszel mokry jest szczególnie uciążliwy. Mimo to najczęściej właśnie ten rodzaj kaszlu bagatelizujemy. Skoro umożliwia oczyszczanie dróg oddechowych, traktujemy go jako sprzymierzeńca w walce z chorobą. Tymczasem samo odkrztuszanie to za mało, by pokonać chorobę. Kaszel mokry może towarzyszyć przeziębieniu, ale i zapaleniu płuc czy gruźlicy. Trzeba go zwalczać środkami wykrztuśnymi, m.in. mukolitykami. Najczęstszy jest kaszel suchy, nieproduktywny. Wymaga leczenia lekami wykrztuśnymi (pamiętajmy, by nie stosować ich tuż przed pójściem spać) wspomaganymi domowymi inhalacjami.
Leczenie infekcji wirusowych ma charakter objawowy. Przez pierwsze 2–3 dni powinniśmy zostać w domu. Zdrowy sen i odpoczynek wspomagają organizm w walce z chorobą. Także preparaty łagodzące objawy, które należy stosować zaraz po pojawieniu się pierwszych dolegliwości przeziębienia, jeszcze przed rozwinięciem się choroby. Są dostępne w wielu postaciach: płyny do płukania, inhalacji, tabletki i pastylki do ssania, spraye. Zawierają substancje przeciwwirusowe, antyseptyczne, przeciwbólowe i miejscowo znieczulające. Zwalczają zarówno objawy przeziębienia, jak i wzmagają odporność niezbędną do szybkiego powrotu do zdrowia. Preparaty w formie doustnego sprayu są bardzo wygodne; umożliwiają łatwą i równomierną aplikację na błonę śluzową. Ich działanie polega na tworzeniu na błonie śluzowej filtru ochronnego, który zapobiega przenikaniu patogenów do organizmu. Ponadto hamują enzymy neuraminidazy na powierzchni wirusów, przez co wirus nie może dostać się do komórki i namnażać się. Wspomagają także układ odpornościowy – wzmacniają ochronę organizmu przed infekcjami.
