Czy kaszel może być dobry? Tak, bo ma zadanie ochronne – pozwala zachować drożność dróg oddechowych. Ale do czasu.
Kaszel oczyszcza drogi oddechowe ze śluzu, złuszczonych komórek nabłonka, drobnoustrojów, chroni przed wciągnięciem do płuc ciała obcego oraz ułatwia jego usunięcie. Kaszel jest też jednym z objawów infekcji – zaatakowane przez zarazki komórki nabłonka górnych dróg oddechowych złuszczają się. Poza tym organizm uruchamia kaszel, by pozbyć się agresorów.
Czym się różnią kaszel suchy i mokry?
Wbrew powszechnemu przekonaniu odróżnienie kaszlu suchego od mokrego wcale nie jest aż tak skomplikowane! Wątpliwości można mieć jedynie w okresie pośrednim – między kaszlem suchym i mokrym. Infekcyjny kaszel najpierw jest suchy, co wynika z drażnienia receptorów kaszlowych – czyli miejsc, z których organizm dostaje informację, że ma zakasłać. Receptory te znajdują się m.in. w drogach oddechowych: w błonie śluzowej nosa, gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli. Reagują na bodźce mechaniczne, np. pyłek, nadmiar wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych czy ciało obce, które wpadło nam do dróg oddechowych, ale też na związki chemiczne. W przypadku infekcji nabłonek dróg oddechowych zaczyna produkować więcej wydzieliny, by „zlepić” zarazki i się ich pozbyć.
Kiedy leki na kaszel?
Pokasływanie będące objawem początku infekcji nie jest groźne i w zasadzie nie wymaga żadnej naszej interwencji. Trzeba więcej pić, można złagodzić drapanie w gardle miodem lub pastylkami do ssania. Co innego, jeśli po dwóch, trzech dniach kaszel suchy staje się męczący. Ataki kaszlu nie dają się opanować, pojawiają się problemy ze spaniem. Kaszel suchy jedynie drażni drogi oddechowe, pobudza do duszącego kasłania, ale nic przy tym nie wykasłujemy. Lekarze nazywają go więc bezproduktywnym i zalecają stosowanie leków. Najczęściej są to różnego rodzaju syropy, których zadanie polega na zamianie suchego kaszlu w mokry. Dlaczego? Bo mokry kaszel oczyszcza drogi oddechowe. Bywa, że kaszel suchy jest tak męczący, że podaje się choremu leki hamujące odruch kaszlu. Zawsze jednak pod kontrolą lekarza i nie przewlekle!
Kaszel mokry to kolejny etap reakcji organizmu na infekcję. Zawiera obfitą wydzielinę i jest naprawdę mokry. Takiego kaszlu nie należy hamować lekami – jedynie ułatwić jego wykrztuszenie, najczęściej przez leki rozrzedzające wydzielinę. Pamiętajmy, że takie środki, jak syropy, tabletki pobudzą nas do kasłania, dlatego nie można ich stosować na noc. Lekarze najczęściej polecają, by ostatnią dawkę wziąć o godz. 17–18.
Ile może trwać kaszel mokry i suchy?
Kaszel może trwać nawet kilka tygodni. Najczęściej jednak znika w ciągu tygodnia, dwóch. Trzy tygodnie może nas męczyć kaszel poinfekcyjny, który wynika z przejściowej nadwrażliwości receptorów kaszlu z powodu ataku wirusów na nabłonek dróg oddechowych. Prowadzi ona do nadreaktywności oskrzeli i u osoby podatnej może trwać jeszcze dłużej. U niektórych pacjentów konieczna jest terapia wziewnymi steroidami, ponieważ ten rodzaj kaszlu jest często oporny na typowe leczenie przeciwkaszlowe.
Bywa jednak, że infekcja dawno już minęła, a kaszel pozostał. Intensywny i uporczywy powoduje silny dyskomfort, wyraźnie obniża jakość życia, a jego powikłania mogą poważnie zaburzyć funkcjonowanie organizmu.
Długotrwały kaszel może być naprawdę groźny. Napady kaszlu w nocy mogą powodować ciągłe wybudzanie. Skutkiem tego rano jesteśmy niewyspani, bez energii, rozdrażnieni, czasem wręcz wyczerpani. Niedotlenienie powoduje bóle głowy. Bezustanne szarpanie kaszlem przepony powoduje bóle brzucha, kłucie w klatce piersiowej, kłopoty z nabraniem powietrza do płuc. Przy silnym odruchu kaszlu może dojść do nadwyrężenia mięśni międzyżebrowych, a nawet ich naderwania. Inne skutki to np. powstanie przepukliny czy pojawienie się problemu z nietrzymaniem moczu.
Najczęściej przyczyną takiego kaszlu są zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła (o podłożu najczęściej alergicznym), astma i refluks żołądkowo-przełykowy. Zawsze trzeba ustalić przyczynę długotrwałego kaszlu, bo wcale nie musi mieć on związku z infekcją.
Kaszel covidowy
Kaszel występuje u połowy chorych na COVID-19. Na początku choroby jest nieproduktywny, tzn. że podczas kasłania nie ma wydzieliny. Atak takiego suchego kaszlu zwykle zaczyna się w tylnej części gardła. Towarzyszy mu drapanie lub łaskotanie, łzawienie oczu, z czasem mogą pojawić się ból w klatce piersiowej i duszność. Kaszel może utrzymywać się przez dłuższy czas, nawet kilka tygodni po infekcji, aż uszkodzony nabłonek oskrzeli się zregeneruje.
Gdy choroba postępuje, chory odczuwa zadyszkę. Jeśli dochodzi do covidowego zapalenia płuc, kaszel staje się mokry, a odkrztuszana wydzielina może być nawet zabarwiona krwią.
Źródło: tylko zdrowie.pl