Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę COVID-19. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) trzy najczęstsze objawy koronawirusa to:
• kaszel suchy,
• wysoka gorączka, powyżej 38°C,
• duszności, płytki oddech.
Do rzadszych symptomów należą:
• ból mięśni i stawów,
• uczucie rozbicia,
• ból głowy,
• ból gardła,
• biegunka.
Objawy te są zwykle łagodne i zaczynają się stopniowo. Zdarzają się zakażenia przebiegające bez żadnych objawów. Większość ludzi (około 80 proc.) dochodzi do siebie po chorobie bez konieczności specjalnego leczenia. U około jednej na sześć osób przebieg jest cięższy i występują trudności z oddychaniem. Ciężki przebieg choroby obserwuje się u ok. 15–20% osób. Do zgonów dochodzi u 2–3% osób chorych. Najbardziej narażone na rozwinięcie ciężkiej postaci choroby i zgon są osoby starsze, z obniżoną odpornością, którym towarzyszą inne choroby, w szczególności przewlekłe.
Wirus przenosi się drogą kropelkową. Najczęściej przez kaszel, kichanie i rozmowę. Może też być przenoszony pośrednio przez dotyk.
Jak się chronić?
1. Często myj i dezynfekuj ręce
Częste mycie rąk to absolutnie podstawowa metoda obrony przed koronawirusem i nie tylko przed nim. Uważa się, że w przypadku wirusa wywołującego SARS (o wiele bardziej niebezpiecznego niż obecny koronawirus) mycie rąk zmniejszało ryzyko zakażenia o 30–50 proc.
WHO zaleca jak najczęstsze mycie rąk ciepłą, bieżącą wodą i mydłem. Myć ręce – minimum przez 20–30 sekund – bezwzględnie powinniśmy po kaszlnięciu, kichnięciu, po tym jak wykonaliśmy jakąś czynność przy chorym, a także przed przygotowywaniem posiłku i w jego trakcie, przed samym jedzeniem, po skorzystaniu z toalety.
WHO zaleca również stosowanie płynów, żelów i sprayów do dezynfekcji na bazie alkoholu (min. 60%). Prawidłowo powinniśmy złożyć dłoń w „łódeczkę”, jej środek wypełnić płynem lub żelem dezynfekującym i dokładnie rozprowadzić na całe dłonie. Zarówno podczas dezynfekcji, jak i mycia pamiętajmy o przestrzeniach pomiędzy palcami, koniuszkach palców, pod paznokciami i okolicach kciuka. Z badań wiadomo, że właśnie te obszary dłoni najczęściej pomijamy podczas mycia.
2. Stosuj odpowiednie zasady ochrony podczas kaszlu i kichania
Podczas kaszlu i kichania zakryj usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką – natychmiast wyrzuć chusteczkę do zamkniętego kosza i umyj ręce używając mydła i wody, a jeśli nie masz do nich dostępu – płynów/żeli na bazie alkoholu (min. 60%).
Dlaczego? Zakrycie ust i nosa podczas kaszlu i kichania zapobiega rozprzestrzenianiu się zarazków i wirusów. Jeśli kichasz lub kaszlesz w dłonie, możesz zanieczyścić przedmioty lub dotykane osoby.
3. Trzymaj dystans
WHO zaleca, byśmy utrzymywali minimum metr odległości od osoby, która w naszej obecności kaszle lub kicha. Bliższa odległość zwiększa ryzyko, że kropelki mogące zawierać wirusa dostaną się do twojego organizmu.
Generalnie eksperci WHO zalecają, byśmy w najbliższym czasie unikali kontaktu z osobami, które kaszlą, kichają lub mają jakiekolwiek inne objawy ze strony układu oddechowego. Nie powinniśmy się również witać z takimi osobami przez podawanie ręki, ściskać się z nimi ani ich całować (nawet w policzek).
Jeżeli musisz kontaktować się z tymi osobami (bo np. opiekujesz się nimi), pamiętaj o włożeniu maski ochronnej na twarz oraz o dokładnym i częstym myciu/odkażaniu rąk.
Dlaczego? Gdy ktoś zarażony wirusem powodującym chorobę układu oddechowego, taką jak COVID-19, kaszle lub kicha, wydala pod ciśnieniem małe kropelki śliny i śluzu zawierające wirusa. Jeśli jesteś zbyt blisko, istnieje ryzyko, że możesz wdychać wirusa.
4. Unikaj dotykania oczu, nosa i ust
Dłonie dotykają wielu powierzchni, które mogą być skażone wirusem. Jeśli dotkniesz oczu, nosa lub ust zanieczyszczonymi rękami, możesz przenieść wirusa z powierzchni na siebie.
5. Nie narażaj innych!
Najważniejsze: jeśli czujesz się źle, gorączkujesz, kaszlesz, bezwzględnie zostań w domu, nie chodź do pracy i na imprezy. Nie narażaj innych, zwłaszcza tych, którzy mają osłabiony – z powodu wieku czy chorób – układ odpornościowy.
W przypadku wystąpienia u ciebie lub bliskiej ci osoby objawów wzbudzających twoje zaniepokojenie najpierw skontaktuj się telefonicznie ze swoim lekarzem rodzinnym, infolinią NFZ (800 190 590) lub powiatowym inspektoratem sanitarnym.
Dlaczego? Objawy ze strony układu oddechowego z towarzyszącą gorączką mogą mieć wiele przyczyn np. wirusową (wirusy grypy, adenowirusy, rynowirusy, koronawirusy, wirusy paragrypy) czy bakteryjną (pałeczka Haemophilus influenzaea, pałeczka krztuśca, chlamydia, mykoplazama).
WAŻNE: w każdym wypadku najpierw przeprowadź konsultację telefoniczną. Nie idź do gabinetów lekarzy rodzinnych, przychodni (państwowych bądź komercyjnych), nie zgłaszaj się na SOR (szpitalny oddział ratunkowy) czy do punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, ale próbuj najpierw uzyskać poradę telefonicznie.
Schematy postępowania, gdy szukasz pomocy medycznej
Podejrzewasz u siebie wirusa? Sprawdź, czy spełniasz 3 warunki, które świadczą o ryzyku:
• w ciągu ostatnich 14 dni przebywałeś na obszarach objętych wirusem bądź miałeś kontakt z osobą zarażoną,
• masz podwyższoną temperaturę,
• kaszlesz i masz duszności.
JEŻELI
1. W okresie ostatnich 14 dni przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, lub miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną, ale nie masz żadnych objawów chorobowych, czujesz się w pełni zdrów?
Skontaktuj się telefonicznie z infolinią NFZ (800 190 590), powiatowym inspektoratem sanitarnym lub ze swoim lekarzem rodzinnym.
Najpewniej, zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego, zostaniesz poinformowany o konieczności prowadzenia samoobserwacji przez 14 dni od czasu kontaktu z osobą, u której stwierdzono zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2, lub powrotu z kraju, gdzie występuje transmisja wirusa, w tym codziennego (rano i wieczorem) pomiaru temperatury.
W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia – pojawienia się gorączki, kaszlu i/lub duszności – skontaktuj się ponownie z infolinią NFZ lub sanepidem. Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (ale unikając transportu publicznego i skupisk ludzi).
2. W okresie ostatnich 14 dni przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, lub miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną i masz lekkie objawy przeziębieniowe, takie jak katar czy stan podgorączkowy.
Skontaktuj się telefonicznie z infolinią NFZ (800 190 590), powiatowym inspektoratem sanitarnym lub ze swoim lekarzem rodzinnym. Najpewniej nie zostaniesz skierowany na hospitalizację, natomiast zostanie ci zalecone leczenie w warunkach domowych oraz unikanie kontaktu z innymi osobami przez okres 14 dni od kontaktu/powrotu.
Lekarz pewnie poinformuje cię o konieczności częstego mycia rąk i higienie kaszlu (np. utrzymywanie w pomieszczeniu odpowiedniej temperatury i wilgotności).
Zawsze możesz ponownie skontaktować się telefonicznie ze swoim lekarzem i poprosić go o dodatkowe porady.
W przypadku pogorszenia stanu zdrowia – pojawienia się gorączki, kaszlu i/lub duszności – skontaktuj się ponownie z infolinią NFZ lub sanepidem. Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (unikając transportu publicznego i skupisk ludzi).
W przypadku wystąpienia stanu nagłego zagrożenia zdrowia (np. duszność) zadzwoń pod numer 112 lub 999.
3. W okresie ostatnich 14 dni przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, lub miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną i masz objawy ostrej infekcji dróg oddechowych, takie jak gorączka ponad 38°C, kaszel i/lub duszność.
Skontaktuj się telefonicznie z powiatowym inspektoratem sanitarnym, infolinią NFZ (800 190 590). Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (unikając transportu publicznego i skupisk ludzi).
4. Nie przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, nie wiesz również, czy miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną, ale masz lekkie objawy przeziębieniowe, takie jak katar czy stan podgorączkowy.
Skontaktuj się telefonicznie ze swoim lekarzem rodzinnym. Najpewniej zleci ci leczenie w warunkach domowych. Lekarz pewnie poinformuje cię o konieczności częstego mycia rąk i higienie kaszlu (np. utrzymywanie w pomieszczeniu odpowiedniej temperatury i wilgotności).
Zawsze możesz ponownie skontaktować się telefonicznie ze swoim lekarzem i poprosić go o dodatkowe porady.
W przypadku pogorszenia stanu zdrowia – pojawienia się gorączki, kaszlu i/lub duszności – skontaktuj się z infolinią NFZ (800 190 590), sanepidem lub swoim lekarzem rodzinnym.
5. Nie przebywałeś w kraju, gdzie ma miejsce epidemia koronawirusa SARS CoV-2, nie wiesz, czy miałeś bliski kontakt z osobą zakażoną, ale masz objawy ostrej infekcji dróg oddechowych, takie jak gorączka ponad 38°C, kaszel i/lub duszność.
Skontaktuj się telefonicznie z powiatowym inspektoratem sanitarnym lub infolinią NFZ (800 190 590). Najpewniej będziesz musiał się zgłosić do najbliższego oddziału zakaźnego (unikając transportu publicznego i skupisk ludzi).