Zapalenia błony śluzowej jamy ustnej powstają wskutek działania różnych bodźców drażniących: mechanicznych, fizycznych, cieplnych czy chemicznych. Czynniki te sprzyjają powstawaniu ognisk zapalnych, zakażeń wirusowych i grzybiczych oraz owrzodzeń i nadżerek.
Szczególnie nieprawidłowa higiena jamy ustnej nasila powstawanie dolegliwości. W leczeniu schorzeń jamy ustnej znaczącą rolę odgrywa terapia lekami roślinnymi. Zastosowanie mają zioła o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwbakteryjnych, antyseptycznych i ściągających.
Jama ustna i gardło, ze względu na stały kontakt ze środowiskiem zewnętrznym, są ciągle narażone na szkodliwy wpływ jego czynników. Ponadto są siedliskiem licznych drobnoustrojów. W zdrowej jamie ustnej występują paciorkowce i gronkowce, które mogą stać się chorobotwórcze pod wpływem różnych bodźców miejscowych i ogólnych, szczególnie w przypadku osłabienia bariery ochronnej błony śluzowej. Do najczęstszych stanów chorobowych jamy ustnej o charakterze zapalnym należą:
- wrzodziejące, kontaktowe lub grzybicze zapalenie błony śluzowej jamy ustnej,
- opryszczkowe zapalenie jamy ustnej,
- afty,
- pleśniawki,
- nikotynowe zapalenie jamy ustnej,
Przyczyny infekcji
Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej wywołane jest przez wirusy, bakterie i grzyby. Do jego powstania przyczyniają się też urazy miejscowe: ubytki próchnicze, kamień nazębny, kaleczące protezy zębowe, zbyt twarde szczoteczki do zębów, uszkodzenia mechaniczne, termiczne i chemiczne błony śluzowej, używanie ostrych przypraw, alkohol, palenie tytoniu, a także ogólne, np.: cukrzyca, ciąża, niedobory witamin z grupy B i C. Również obniżona wilgotność w jamie ustnej sprzyja powstaniu stanu zapalnego. Stan zapalny może obejmować całą jamę ustną albo zajmować tylko dziąsła, język lub policzki.
Objawy
Objawy zapalenia jamy ustnej są dla większości osób bardzo problematyczne, czasami wręcz wstydliwe. Można do nich zaliczyć nieprzyjemny zapach z ust, ból, pieczenie, zaczerwienienie, krwawienie i rozpulchnienie dziąseł, obrzęk śluzówki, plamy na języku, pleśniawki, zwiększoną produkcję śliny, powiększone węzły chłonne, ogólne złe samopoczucie. Bardzo ważne jest szybkie wyleczenie tych dolegliwości, ponieważ nieleczona choroba przechodzi w stan przewlekły. Niezwykle istotna jest również profilaktyka: prawidłowa dieta, właściwa higiena jamy ustnej, porzucenie nałogów, regularne wizyty u stomatologa.
Naturalna recepta na infekcje jamy ustnej
W przypadku, gdy pomimo odpowiedniej higieny stan zapalny jamy ustnej i gardła będzie dokuczał, możemy zastosować jeden z licznych preparatów dostępnych w aptekach bez recepty. W leczeniu schorzeń jamy ustnej znaczącą rolę odgrywa terapia lekami roślinnymi. Z wyborem preparatów nie będziemy mieć żadnych problemów. Są dostępne w postaci sprayów, płynów do płukania, inhalacji oraz tabletek i pastylek do ssania. Preparaty te zawierają substancje przeciwwirusowe, antyseptyczne, przeciwbólowe i miejscowo znieczulające. Pierwszym krokiem w terapii jest odpowiednie nawilżenie błon śluzowych. Doskonały efekt leczniczy gwarantują wyroby medyczne, w składzie których odnajdziemy naturalne wyciągi np. szałwii, tymianku. Zmniejszają przekrwienie błon śluzowych i nadmierną przepuszczalność naczyń włosowatych, łagodzą podrażnienia związane z chrypką, przywracają naturalną wilgotność błony śluzowej i skutecznie eliminują podrażnienia strun głosowych przy ich nadmiernym obciążeniu (palenie papierosów, centralne ogrzewanie, klimatyzacja, zanieczyszczenie powietrza). Stosowane w stanach zapalnych gardła łagodzą ból, zaczerwienienie i obrzęk.
Szałwia lekarska – surowcem leczniczym jest liść szałwii zawierający olejek eteryczny bogaty w tujon, cyneol, kamforę, borneol i pinen. Poza tym szałwia zawiera flawonoidy, garbniki, gorycze, kwasy organiczne, witaminy A, B1, C i PP. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne (hamuje wzrost drobnoustrojów), przeciwzapalne (zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych), antyseptyczne i ściągające. Wyciągi z liści tego surowca stosowane są jako odkażające i bakteriobójcze w stanach zapalnych i nieżytach jamy ustnej, gardła, pleśniawce oraz przy ropnym zapaleniu dziąseł.
Tymianek – nazwa rośliny pochodzi od greckiego słowa thymon, co oznacza „do odkażania”. W tym pierwotnym znaczeniu widoczna jest jedna z najważniejszych cech tymianku. Swoje przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i wzmacniające odporność właściwości roślina zawdzięcza szeregowi składników aktywnych. Ziele tymianku zawiera olejek eteryczny z silnie bakteriobójczym składnikiem: tymolem, a także garbniki, kwasy polifenolowe, flawonoidy, gorycze, saponiny, składniki mineralne (m.in. potas, wapń, fosfor, magnez) oraz witaminy z grupy B i witaminę C. Tymianek jest niezastąpiony przy infekcjach gardła, migdałków i jamy ustnej.
Żelazne zasady higieny
Kluczowym środkiem zapobiegania infekcjom jamy ustnej i dziąseł jest przestrzeganie higieny jamy ustnej. Oto obowiązkowe minimum zasad prawidłowej higieny, które powinno się wdrożyć do codziennej profilaktyki:
- Staranne szczotkowanie zębów, które należy wykonywać rano i wieczorem (po ostatnim posiłku) celem usunięcia płytki nazębnej, która przede wszystkim ponosi odpowiedzialność za rozwój próchnicy oraz choroby dziąseł. Szczotkowanie nie powinno ograniczać się jedynie do zębów, lecz obejmować także dziąsła, podniebienie i język, co gwarantuje lepsze usunięcie wszelkich pozostałości jedzenia, a także zmniejszenie liczby bakterii w jamie ustnej.
- Płukanie ust. Płyny do płukania jamy ustnej nie tylko wspomagają działanie pasty do zębów, ale również dezynfekują. Najlepiej wybierać płyny, które nie zawierają alkoholu (wysusza śluzówkę).
- Regularne i systematyczne czyszczenie przestrzeni zębowych nitkami dentystycznymi, szczoteczkami międzyzębowymi lub irygatorem dentystycznym.
- Czyszczenie języka w codziennej higienie jest istotne – biały nalot, który często gromadzi się na języku to siedlisko bakterii. Język najlepiej jest czyścić profesjonalnym czyścikiem do oczyszczania nalotu z języka.
Zdrowie jamy ustnej umożliwia swobodę mówienia, spożywanie pokarmów, komfortowe utrzymanie kontaktów towarzyskich z innymi ludźmi oraz spełnia istotną rolę w utrzymaniu zdrowia całego organizmu.