Idealna skóra to skóra jędrna, elastyczna, gładka, jednolita i pozbawiona przebarwień. Niestety, pomijając pewne dermatozy, taką skórę mają wyłącznie małe dzieci, a u osób dorosłych – nie występuje.
Skóra jest największym narządem ludzkiego ciała, Powierzchnia skóry czasami przekracza 2 m kw. Ma bardzo złożoną budowę i pełni szereg funkcji, m.in.: chroni przed czynnikami zewnętrznymi, odbiera bodźce, rozpoznaje alergeny, produkuje witaminę D. Dbanie o stan skóry jest więc ważnym problemem, o którym wielu przypomina sobie dopiero, gdy pojawiają się konkretne zmiany dermatologiczne.
Skóra sucha i odwodniona
Skóra sucha należy do bardziej problematycznych typów pod względem pielęgnacji. Wymaga nawilżania i natłuszczania. Skórę suchą charakteryzuje zbytnie napięcie, ewentualnie szorstkość. Często tym objawom towarzyszy pieczenie i łuszczenie się. Skóra sucha jest podatna na stany zapalne i pojawianie się zmian typu egzemy. Skórę suchą należy odróżnić od skóry odwodnionej. Skóra sucha oznacza typ skóry – jest to stan stały powodowany anomalią bariery skórnej. Brakuje jej tłuszczów (lipidów) i wody. Zjawisko skóry odwodnionej może dotyczyć wszystkich typów skóry (suchej, tłustej) w każdym momencie życia, i być stanem odwracalnym i przejściowym. Charakteryzuje się ściągnięciem miejscowym i punktowym, spowodowanym nieprawidłowym zatrzymaniem i utratą wody. Efekt odczuwalny jest podobny – dyskomfort, szorstkość, czasami łuszczenie się. U wszystkich z biegiem lat skóra się zmienia: jest bardziej sucha u dzieci (poza noworodkami), staje się bardziej tłusta u nastolatków i bardziej sucha w wieku dojrzałym, kiedy to gruczoły łojowe i potowe stają się mniej funkcjonalne. Starzenie się skóry powoduje kurczenie się naskórka przez ograniczanie odnawiania się jego komórek, a warstwa rogowa pogrubia się. Stan skóry zależy także od okolicy ciała – najcieńsza jest na powiekach, a najgrubsza na stopach.
Nadmierne rogowacenie
Złuszczanie się naskórka jest prawidłowym i potrzebnym zjawiskiem. Dzięki niemu komórki skóry odnawiają się i dzielą. Powstaje też zewnętrzna warstwa rogowa, której zadaniem jest ochrona przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym i nadmierną utratą wody. Cały proces zajmuje mniej więcej 28 dni. Zdarza się, że dochodzi do zaburzenia cyklu życia komórek, a w efekcie do nadmiernego rogowacenia skóry, czyli do stanu, w którym martwe komórki naskórka nie ulegają naturalnemu złuszczeniu, ale gromadzą się zbytnio w warstwie rogowej skóry. W efekcie dochodzi do jej pogrubienia, a także pogorszenia kondycji i wyglądu. Nie może ona pełnić swojej funkcji ochronnej. Dodatkowo pojawiają się nieprzyjemne objawy, skóra staje się grubsza. Tym samym wchłanianie substancji odżywczych z kosmetyków pielęgnacyjnych jest bardzo utrudnione. Komórki, które ich nie otrzymują, przestają prawidłowo pracować. Skóra staje się szara, matowa, mniej elastyczna, popękana. Zdarza się, że dodatkowo jest przesuszona, a tym samym zaczyna się złuszczać. W takiej sytuacji często pojawiają się też świąd i pieczenie. Jej budowa sprzyja gromadzeniu się zanieczyszczeń, które blokują ujścia gruczołów łojowych lub mieszków włosowych. Nadmierne rogowacenie skóry sprzyja tworzeniu się:
- odcisków,
- modzeli,
- złogów,
- pęknięć i rozpadlin.
Rogowacenie skóry najczęściej można zaobserwować na piętach i łokciach, niekiedy też kolanach. Może jednak wystąpić w innych miejscach na ciele.
Przyczyny
Nadmierne rogowacenie skóry bardzo często jest związane z nieprawidłową pielęgnacją. Dotyczy szczególnie tych osób, które pomijają etap nawilżania naskórka przy pomocy kremu lub balsamu. Czynnikiem ryzyka jest także stosowanie nieodpowiednich kosmetyków (niedopasowanych do rodzaju cery lub zawierających szkodliwe składniki). Nadmierne rogowacenie skóry występuje także przy niektórych schorzeniach przewlekłych m.in.: atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, cukrzyca, zaburzenia hormonalne. Problem może pojawić się ponadto na skutek tarcia i ucisku, np. z powodu noszenia źle dopasowanego obuwia lub długotrwałego stania.
Mocznik na problemy skóry
Mocznik jest substancją występującą naturalnie w organizmie jako końcowy produkt rozpadu białek w tzw. cyklu mocznikowym, który ma miejsce głównie w wątrobie. To jeden z najważniejszych składników preparatów dermatologicznych i kosmetycznych. Mocznik ma zdolność wnikania do wierzchnich warstw naskórka, jest promotorem transportu przeznaskórkowego. Stosowany w kosmetyce i dermatologii działa nawilżająco, przeciwświądowo, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, reguluje proces rogowacenia. Działa keratoplastycznie, czyli zmiękcza i uplastycznia warstwę rogową, i keratolitycznie, czyli złuszczająco. Kierunek działania mocznika jest uzależniony od stężenia w preparacie:
- w stężeniu 2–5% ma działanie gojące i przyspiesza ziarninowanie ran,
- w stężeniach 5–10% nawilża zatrzymując wodę w górnych warstwach skóry i stabilizuje stan nawilżenia,
- 10% stężenie mocznika ma działanie przeciwbakteryjne i zmiękczające, co wykorzystywane jest w terapii przeciwtrądzikowej,
- w stężeniach od 15% do 50% ma działanie keratolityczne – rozluźnia połączenie keratynowe w skórze na tyle mocno, że warstwa naskórka zaczyna się złuszczać.
Mocznik w połączeniu z kwasem glikolowym (AHA) złuszcza, niweluje zrogowacenia oraz szorstkość.
Pielęgnacja
Przy nadmiernym rogowaceniu skóry bardzo ważna jest prawidłowa pielęgnacja. Powinna składać się nie tylko z oczyszczania, ale także z nawilżania. Bardzo ważne jest, aby unikać długiego moczenia skóry w wodzie. Kąpiel powinna być krótka. Należy też zwrócić uwagę na materiały, z których wykonane są ubrania. Wskazane jest, aby były one naturalne i miękkie. Warto również wybierać delikatne i hipoalergiczne proszki i płyny do płukania tkanin.
Do pielęgnacji nadmiernie rogowaciejącej skóry polecane są dermokosmetyki, które mają składniki o potwierdzonym klinicznie działaniu – przeznaczone do pielęgnacji skóry suchej, zrogowaciałej, popękanej i szorstkiej. Do takich należą kremy, które oprócz mocznika i kwasu glikolowego zawierają alantoinę i d-pantenol. Działają na skórę nawilżająco i uelastyczniająco, przyspieszają proces regeneracji naskórka i regulują gospodarkę wodną skóry. Zmiękczają zrogowaciały naskórek, normalizują proces złuszczania, intensywnie nawilżają, uelastyczniają i wygładzają.
Preparaty z mocznikiem pomagają rozwiązywać różnorodne problemy dermatologiczne i kosmetologiczne związane z zaburzeniami nawilżenia, rogowacenia i łuszczenia się skóry. Doskonale sprawdzają się także w problemie wrastających włosów po depilacji. Pod wpływem mocznika skóra zostaje zmiękczona i odrastające włosy bez kłopotu przebijają się przez nią nie wywołując stanów zapalnych. Mocznik można stosować już od wieku dziecięcego. Jest nietoksyczny i dobrze tolerowany nawet przez osoby skłonne do alergii i podrażnień. Alantoina i d-pantenol – działają na skórę nawilżająco i uelastyczniająco, dodatkowo przyspieszają proces regeneracji naskórka i regulują gospodarkę wodną skóry.