W obliczu ciągle zmieniającej się sytuacji wymogi dotyczące zapobieganiu rozprzestrzeniania się wirusa w przestrzeni publicznej również ulegają modyfikacjom. Od 16 kwietnia obowiązkowe stało się zasłanianie ust i nosa w przestrzeni publicznej przy pomocy maseczki.
Nakaz obejmuje zarówno ulice, jak i sklepy, urzędy oraz pozostałe miejsca świadczenia usług i zakłady pracy. Nie trzeba tego robić specjalistyczną maseczką, wystarczy zwykły materiał. Warto jednak wiedzieć, jakie są rodzaje maseczek ochronnych. Nie wszystkie maski mają takie samo przeznaczenie, nie wszystkich też używa się w ten sam sposób.
Jak prawidłowo korzystać z maseczek?
Na powierzchni maseczek gromadzą się wirusy i bakterie oraz inne drobnoustroje, dlatego tak ważne jest odpowiednie obchodzenie się z maseczką jednokrotnego czy wielorazowego użytku. Jeśli zostanie na niej wirus lub inny groźny dla zdrowia drobnoustrój, a następnie ktoś jej dotknie i nie umyje rąk, może dojść do zakażenia.
Przed założeniem maski należy dokładnie, przez przynajmniej 30 sekund, myć dłonie wodą i mydłem lub środkiem na bazie alkoholu. Jeśli zakładamy maseczkę „chirurgiczną”, należy zlokalizować blaszkę, którą trzeba dopasować do nosa i górnej części twarzy. Maska powinna szczelnie zakrywać nos, usta i podbródek – szczelina między skórą a materiałem powinna być jak najmniejsza. W trakcie noszenia maseczki nie należy jej dotykać, a jeśli już tak się stanie, trzeba dokładnie umyć ręce. Nie bez znaczenia jest również sposób zdejmowania maseczki. Czynimy to, trzymając ją za część tylną, bez dotykania części przedniej i wyrzucamy do zamkniętego pojemnika, aby osoby wyrzucające odpady nie były narażone na bytujące na maseczce drobnoustroje. Po zdjęciu maseczki należy również oczyścić ręce środkiem z alkoholem lub umyć ręce wodą i mydłem. Zużyta maseczka stanowi „biologiczną bombę” i jest zagrożeniem dla innych. W szpitalach maseczki nie są wyrzucane do kosza – trafiają do sterylizacji w autoklawie, aby zneutralizować potencjalny czynnik zakaźny.
Rodzaje maseczek antywirusowych
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów maseczek antywirusowych. Różnią się one budową, są produkowane z różnych materiałów, a niektóre z nich posiadają specjalne filtry, które chronią nawet przed najmniejszymi cząsteczkami pyłów.
Maseczki chirurgiczne jednorazowego użytku – to najczęściej stosowane i najbardziej dostępne maseczki. Ich zadaniem nie jest filtrowanie powietrza, lecz stwarzanie fizycznej bariery między błonami śluzowymi a potencjalnym zanieczyszczeniem. Chronią przed większymi cząsteczkami, o średnicy powyżej 1 mikrometra (μm), a nie przed samymi wirusami o średnicy mierzonej w nanometrach (w przypadku koronawirusa jest to 60–140 nm). Stanowią jednak skuteczną barierę dla aerozoli, w których mogą być obecne wirusy. Jeśli chodzi o stopień filtracji, standardy takich maseczek określa norma europejska EN 14683, według której maseczki chirurgiczne dzielimy na trzy rodzaje: typ I (skuteczność filtracji ≥ 95), typ II (skuteczność filtracji ≥ 98) oraz typ IIR (skuteczność filtracji ≥ 98) . Maski chirurgiczne są bezzapachowe, wykonane z materiału filtracyjnego. Świetnie nadają się do zapobiegania rozprzestrzenianiu się zakażeń i zanieczyszczeń. Dzięki wysokiej przepuszczalności powietrza umożliwiają łatwe oddychanie i jednocześnie zapewniają wysoką barierowość filtracyjną. Takie jednorazowe maski są wykonane z włókniny, są elastyczne i wytrzymałe, w zależności od producenta – jałowe lub niejałowe.
Medycy, np. podczas operacji chirurgicznych, używają masek typu II i IIR. Składają się one z trzech warstw włókniny polipropylenowej. Maseczki typu IIR od maseczek typu II różnią się tym, że są odporne na przesiąkanie.
Jednorazowe maski chirurgiczne nabierają wilgoci, w związku z czym nie nadają się do długiego noszenia. Powinny być zdejmowane po kilkunastu minutach od założenia. Po użyciu trzeba je wyrzucić. Osoby chore powinny nakładać takie maseczki, by zapobiegać rozpylaniu wirusa, znajdującego się w mikrokroplach pary wodnej, podczas mówienia, kichania czy kaszlu. Należy jednak pamiętać, że maski chirurgiczne nie zapewniają pełnej szczelności, ponieważ są luźno dopasowane do twarzy.
Maski wielokrotnego użytku i maski przeciwpyłowe – oprócz popularnych maseczek jednorazowego użytku, stosowanych przez kosmetyczki, stomatologów i lekarzy, na rynku dostępne są również maski wielorazowego użytku, które po odpowiednim przygotowaniu i sterylizacji wciąż pełnią swoje funkcje ochronne. Te ostatnie nie chronią przed przenoszeniem chorobotwórczych drobnoustrojów, ale zapobiegają przenikaniu do układu oddechowego pyłów, z którymi wiele grup zawodowych ma kontakt na co dzień, m.in. kosmetyczki wykonujące zabiegi manicure i pedicure. O takie maseczki wielorazowe również trzeba dbać, jednak nie każdy wie, w jaki sposób.
Do masek wielokrotnego użytku zaliczamy również półmaski z filtrem klasy N95. Ze względu na stopień filtracji dzielimy je na 3 typy: FFP1 (najniższy poziom ochrony), FFP2 (średnia skuteczność), FFP3 (o największej skuteczności, filtrują przynajmniej 99% cząsteczek unoszących się w powietrzu). Różnią się one granicą maksymalnego przecieku wewnętrznego (czyli nieszczelności wynikającej z niecałkowitego przylegania maski do skóry oraz przepuszczania powietrza przez zawór wydechowy). Dla maski FFP1 granica maksymalnego przecieku wewnętrznego wynosi 25 proc., dla FFP2 11 proc., natomiast dla FFP3 5 proc. Oznaczenia P1, P2 i P3 informują o klasie skuteczności filtracyjnej.
• maseczki FFP1 – ≥ 1 μm
• maseczki FFP2 – 0,5 ÷ 1 μm
• maseczki FFP3 – 0,3 ÷ 0,5 μm
Tego typu maski chronią przed wnikaniem do dróg oddechowych drobnoustrojów, pyłów, zanieczyszczeń czy alergenów. Nazywane są maskami antysmogowymi, przeciwpyłowymi lub medycznymi ochronnymi. Oznaczane są również literą R – co znaczy, że są wielokrotnego użytku lub NR – co oznacza, że można je stosować jednorazowo, maksymalnie do 8 godzin. Im dłużej są stosowane, tym wchłaniany przez nie pył utrudnia znacznie oddychanie. Przy długotrwałym stosowaniu mogą przyczyniać się do zaburzeń odporności. W maskach wielorazowego użytku należy pamiętać o regularnej wymianie filtra. Według badań nie charakteryzują się lepszą ochroną przed drobnoustrojami niż zwykłe maseczki chirurgiczne. Maski wielokrotnego użytku powinny posiadać filtr klasy N99.
Maski o klasie filtracji FFP2 o właściwościach antybakteryjnych mają zastosowanie takie jak półmaski przeciwpyłowe, a dodatkowo mogą być używane przez pracowników służby zdrowia, w prosektoriach, przychodniach weterynaryjnych, a także archiwach i młynach. Ponadto włóknina filtracyjna, która stosowana jest do produkcji tych półmasek, jest wykorzystywana w urządzeniach wentylacyjnych, klimatyzatorach, a także filtrach typu: HEPA.
Pamiętajmy, że żadna maseczka nie ma stuprocentowej skuteczności zabezpieczenia przed zakażeniem się wirusem. Wszystkie gwarancje ochronne obowiązują pod warunkiem, że maseczka jest nakładana, noszona i zdejmowana prawidłowo. Obowiązkowo należy sprawdzić przyleganie maseczki do twarzy, a podczas jej zdejmowania unikać dotykania czaszy (dopasowanie maseczki u osób z zarostem może być utrudnione). Niektóre maski ochronne mają metalowy pasek w górnej części. Zakłada się je tak, by środek tego paska znalazł się na środku górnej części nosa. Po zdjęciu maseczki trzeba natychmiast poddać ją utylizacji, a później umyć lub zdezynfekować ręce.
red.
Źródło: gis.gov.pl
