To jedna z najczęstszych przypadłości u niemowląt. Podrażniona i zaczerwieniona skóra powoduje duży dyskomfort u dzieci.
Skóra noworodków i niemowląt nie jest jeszcze w pełni dojrzała i w wielu aspektach różni się od skóry dorosłego. Z tego względu jest znacznie bardziej narażona na powstawanie odparzeń, które są niczym innym jak stanem zapalnym powstającym pod pieluszką malucha. Do przyczyn odparzeń pieluszkowych u niemowląt zaliczamy m.in.:
- częste tarcie o siebie skóry i ubranka powodujące uszkodzenie naskórka,
- nadmierną potliwość,
- uszkodzenie naskórka w miejscu przylegania pieluszki do ciała dziecka,
- niedokładną higienę,
- dłuższy kontakt skóry z kałem, moczem,
- chemiczne środki wchodzące w skład pieluszek lub kosmetyków do pielęgnacji pupy.
Okolica pieluszkowa jest wyjątkowo wrażliwym miejscem, w którym różne drażniące substancje, pozostające na skórze przez dłuższy czas, mogą powodować macerację, a w konsekwencji uszkodzenie skóry. Zwróćmy chociażby uwagę na ilość produktów do pielęgnacji, z którymi stale styka się pupa malucha: płyn nasączający z nawilżanych chusteczek, jednorazowa pielucha, maść ochronna lub zasypka zalegają na jej powierzchni przez większość dnia. Wystarczy, by maluch źle zareagował tylko na jeden ze składników danego produktu i odparzenie gotowe. Odparzenia u niemowląt najczęściej występują w okolicy pieluszkowej. Jednak może do nich dojść także w innych częściach ciała, np. na szyi niemowlaka oraz w fałdkach skórnych m.in. na udach, pod pachami lub w zgięciu kolan i łokci. Ten rodzaj odparzeń zwykle pojawia się w okresie letnim, kiedy niemowlę poci się, a sąsiadujące powierzchnie skóry w fałdkach i zagłębieniach stale o siebie ocierają.
Objawy
Pierwszym objawem jest zaczerwienienie skóry, tzw. rumień pieluszkowy. To początkowa faza rozwoju odparzenia u noworodka – jeśli szybko zareagujemy i zastosujemy odpowiednią pielęgnację, dolegliwości ustąpią. W cięższych przypadkach możemy zauważyć lekki obrzęk, drobne krostki i pęcherzyki, a także nadżerki, które mają formę niewielkich ranek. Niekiedy skóra dziecka może ulec dodatkowo nadkażeniu bakteryjnemu lub grzybiczemu, które wymaga już interwencji lekarza.
Sposoby zapobiegania odparzeniom
Zapobieganie odparzeniom skóry w większości obejmuje prawidłowe nawyki higieniczne i pielęgnacyjne. Sposobami zapobiegania odparzeniom są:
- częsta zmiana pieluszki (co 2–3 godz. lub częściej, jeśli dziecko zrobiło kupę),
- przemywanie skóry w okolicy pieluszkowej wodą z łagodnym środkiem myjącym lub delikatnymi chusteczkami nawilżanymi przy każdej zmianie pieluszki,
- dokładne osuszanie skóry po każdym umyciu i kąpieli,
- zabezpieczanie skóry pod pieluszką kremem ochronnym, który zabezpieczy ją przed drażniącymi czynnikami,
- używanie pieluszek w odpowiednim rozmiarze – zbyt mała mocno przylega do skóry i może spowodować odparzenie pieluszkowe,
- stosowanie jednorazowych pieluszek,
- wietrzenie pupy, czyli przebywanie przez chwilę bez pieluszki.
Do codziennej pielęgnacji skóry pod pieluszką nie należy używać kremów i maści na odparzenia dla dzieci z tlenkiem cynku – takie preparaty doskonale sprawdzają się podczas leczenia istniejących odparzeń, lecz nie powinny być używane profilaktycznie. Zamiast nich lepiej sprawdzą się maści lub kremy na bazie alantoiny, lanoliny i dekspantenolu. Wszystkie kosmetyki stosowane do pielęgnacji skóry dziecka w okolicy pieluszkowej muszą mieć łagodne działanie, dopasowane do bardzo wrażliwej i skłonnej do podrażnień skóry maluszka. Ponadto w ich składzie powinny znajdować się substancje o działaniu łagodzącym, natłuszczającym i nawilżającym.
Alantoina
Alantoina jest to związek chemiczny, stanowiący pochodną mocznika. Składa się z kwasu moczowego, który powstaje w korzeniach soi, kasztanowca, fasoli czy żywokostu lekarskiego. Związek ten stanowi podstawę wielu kremów oraz maści nawilżających, które mają na celu niwelowanie zmian skórnych. Alantoina, naturalny składnik wielu roślin, wykazuje wielokierunkowe działanie lecznicze na skórę i błony śluzowe. Dzięki temu od lat jest skutecznym lekiem stosowanym w dermatologii w leczeniu: oparzeń, m.in. słonecznych, ran, odparzeń, podrażnień skóry, a także przewlekłych stanów zapalnych skóry przebiegających z nadmiernym złuszczaniem i rogowaceniem: łuszczyca, przewlekły wyprysk czy atopowe zapalenie skóry.
Kremy, maści i zasypki z alantoiną doskonale sprawdzają się również w pielęgnacji delikatnej skóry niemowląt i małych dzieci. Są skuteczne w leczeniu odparzeń, przydatne do łagodzenia skórnych zmian alergicznych i innych problemów dermatologicznych u dzieci, np. pieluszkowego zapalenia skóry.
Alantoina jest też łączona z innymi substancjami czynnymi (składnikami leków zewnętrznych), np. d-pantenolem, witaminami, które wzmacniają jej efekt. Wykazują także własne działanie na skórę, np.:
- witamina A (retinol, beta-karoten) – utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, reguluje wzrost i funkcjonowanie tkanki nabłonkowej, poprawia stan warstwy rogowej skóry, wygładza i regeneruje skórę; preparaty z alantoiną wzbogacone witaminą A przyspieszają regenerację naskórka, działają łagodząco na skórę wystawioną na niekorzystny wpływ czynników atmosferycznych, takich jak silny wiatr, słońce oraz niska temperatura;
- witamina E (tokoferol) – reguluje procesy rogowacenia skóry, zapobiega przedwczesnemu starzeniu się skóry, przyspiesza gojenie;
- witamina F – działa przeciwzapalnie, regeneruje naskórek, usprawnia funkcjonowanie gruczołów łojowych skóry, łagodzi zmiany trądzikowe, hamuje procesy starzenia skóry i zapobiega jej wysychaniu;
- deksopantenol (nazywany inaczej pantenolem) – w organizmie ludzkim ulega przeobrażeniu w kwas pantotenowy, czyli w witaminę B5. Witamina ta odpowiada m.in. za proces regeneracji skóry, gojenia się ran, działa przeciwzapalnie, a także ma wpływ na pigmentację skóry oraz włosów.
Kosmetyki i preparaty lecznicze zawierające alantoinę niezmiennie cieszą się dużym zaufaniem lekarzy, farmaceutów i klientów aptek dzięki temu, że są sprawdzone, bezpieczne, skuteczne w samoleczeniu, szybko przynoszące efekt leczniczy i mają szerokie zastosowanie terapeutyczne.