Każdy z nas prędzej czy później, stanie przed problemem opieki nad schorowanymi rodzicami, czy dziadkami. Nie zawsze jednak możemy im zapewnić wszystko to, co najlepsze. Mieszkamy zbyt daleko, albo brakuje nam fachowej wiedzy, lub po prostu jesteśmy bezradni i nie wiemy gdzie i do kogo się zgłosić o pomoc.
Spokojna przystań
Zanim podejmiemy życiową decyzję o znalezieniu dobrej, godnej zaufania opieki dla bliskiej nam starszej osoby, która z powodu stanu zdrowia nie może sama mieszkać, pamiętajmy, że dopóki jest ona sprawna intelektualnie i w dobrej kondycji psychicznej powinna brać udział w wyborze placówki, w której spędzi resztę życia. Pomoc możemy uzyskać w ośrodkach pomocy społecznej prowadzonych przez samorządy oraz w placówkach służby zdrowia – zakładach opiekuńczo-leczniczych lub placówkach pielęgnacyjno-opiekuńczych działających często przy szpitalach. Tam miejsce znajdą osoby przewlekle chore wymagające całodobowej opieki i kontynuacji leczenia. Wszystkie domy pomocy świadczą tzw. usługi opiekuńcze obejmujące pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną oraz zaleconą przez lekarza pielęgnację. Natomiast specjalistyczne usługi opiekuńcze, czyli usługi dostosowane do rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności są świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.
Kolejnymi placówkami wykonującymi usługi opiekuńcze i specjalistyczne są ośrodki wsparcia pomocy społecznej dziennego pobytu. Kierowane są tam osoby, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w codziennych czynnościach. Pobyt czasowy w domu opieki jest okazją do rozpoznania potrzeb seniora oraz przygotowania go i rodziny na sytuację, gdy będzie musiał pozostać w nim na stałe. Jeśli starsza osoba dotychczas mieszkała sama, warto, aby w nowym miejscu, choćby na „chwilę”, otaczały ją znane osobiste przedmioty. To z pewnością zmniejszy stres związany z utratą dotychczasowej stabilizacji i zmianą trybu życia.
Bogatą ofertę prezentują ośrodki prywatne. Zróżnicowanie prywatnej oferty jest ogromne – od cen i wielkości ośrodków po standard opieki i organizację czasu wolnego. Czas, w którym senior będzie mógł korzystać z pełnego programu oferowanego przez ośrodek, np. z terapii zajęciowej, na pewno wpłynie na jakość ostatnich lat jego życia. Jednak prędzej czy później na pierwszy plan wysunie się kwestia zaspokojenia podstawowych potrzeb: pomocy w ubraniu się, myciu, czesaniu, jedzeniu itd. Dlatego przed wyborem placówki ważne jest, aby poznać jakie doświadczenie i przygotowanie do tej pracy ma zarządca domu opieki i jego personel. Przede wszystkim jednak, przy dokonaniu optymalnego wyboru miejsca, należy uwzględnić potrzeby i oczekiwania seniora.
Opieka w domu
Życie z osobą starszą, wymagającą opieki, oznacza przeorganizowanie dotychczasowego życia domowników. W zależności od stanu osoby starszej członkowie rodziny powinni tak zaplanować czas, aby móc w razie potrzeby pomóc choremu. Sposób pielęgnacji jest zależny od zdrowia i mobilności seniora. W codziennej pielęgnacji najważniejsze są: dbanie o higienę, regularne badania i przyjmowanie leków, odpowiednia dieta, regularne wizyty u lekarza oraz spokój i komfort podopiecznego. W przypadku długotrwałego unieruchomienia chorego pokój warto wyposażyć w łóżko rehabilitacyjne z materacem przeciwodleżynowym. Ponadto łóżko rehabilitacyjne ma wiele funkcji ułatwiających ruch chorego, wchodzenie i wychodzenie z łóżka, siadanie, mycie i karmienie. Jeśli starsza osoba jest na tyle sprawna, że sama radzi sobie z higieną, pomóżmy jej, aby te czynności były dla niej bezpieczne. Tym bardziej, że osoby w podeszłym wieku są często narażone na upadki, ze względu na ograniczoną sprawność, zaburzenia równowagi, widzenia i słuchu. Czasami winne jest złe oświetlenie, czy pomieszczenia nieprzystosowane dla potrzeb seniorów. To poważny problem, także ze względu na późniejsze konsekwencje i komplikacje zdrowotne. Dostosujmy więc łazienkę i inne lokale tak, aby pomóc seniorowi w codziennych czynnościach – zainstalujmy specjalne uchwyty, rozłóżmy antypoślizgowe maty, jeśli to możliwe – zamieńmy wannę na kabinę prysznicową. Jeśli nie – zamontujmy dodatkowe podpórki i schodki ułatwiające wchodzenie i wychodzenie z wanny. Pomocne będzie również dodatkowe oświetlenie.
Jeśli choroba uniemożliwia samodzielne mycie się, musimy mu w tym pomóc. Odpowiednia pielęgnacja i higiena ciała podopiecznego jest niezwykle ważna. Należy zaopatrzyć się w zestaw podkładów na łóżko oraz dodatkowych ręczników. Do oczyszczania skóry i mycia powinno się używać wyłącznie łagodnych, hipoalergicznych płynów i mydeł. Godne polecenia są wszystkie preparaty przeznaczone właśnie do całościowej pielęgnacji skóry narażonej na powstawanie odleżyn. Warto też sięgnąć po specjalistyczne żele, maści i kremy o działaniu łagodzącym, nawilżającym i natłuszczającym skórę. Jeśli chory nie trzyma moczu i kału, nie może samodzielnie udać się do łazienki, konieczne będą środki chłonne, np. pieluchomajtki.
W przypadku osób cierpiących na choroby przewlekłe, podstawą jest regularne przyjmowanie leków, wizyty u lekarza i wykonywanie badań diagnostycznych. Warto jak najwięcej wiedzieć o chorobie seniora w tym przede wszystkim – co mu grozi, jakie są objawy pogorszenia się stanu zdrowia, jakie czynności są wskazane (np. konkretny rodzaj aktywności fizycznej), a jakich powinno się unikać. Kluczowa jest wiedza, co robić i jak pomóc choremu, jeśli dojdzie do nagłego pogorszenia się jego stanu.
Opieka nad osobą niepełnosprawną lub starszą, a często i jedno, i drugie, jest absorbująca i trudna. Trzeba się do niej odpowiednio przygotować, ponieważ wymaga dużo cierpliwości, czasu, poświęcenia, ale czasami nawet sporego wysiłku fizycznego.