Mięta pieprzowa (łac. Mentha piperita) to odmiana powstała z połączenia dwóch gatunków: mięty nadwodnej (łac. Mentha aquatica) i polnej mięty (łac. Mentha arvensis). Jest jedną z najczęściej uprawianych w celu leczniczym odmian mięty.
Mięta należy do rodziny roślin jasnotowatych. Jest rośliną wieloletnią i zimotrwałą. Nazwa „mięta” może odnosić się do wielu, blisko 40., gatunków tej rośliny. Najpopularniejsze to: mięta pieprzowa, polna, zielona, imbirowa, cytrynowa, długolistna, nadwodna. Z mięty pieprzowej pozyskuje się liście, które suszy się w warunkach naturalnych lub suszarniach (max. 35°C) i przechowuje w szczelnym opakowaniu, w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu, a także olejek, który otrzymuje się przez destylację z parą wodną liści i ziela tej rośliny. Natomiast z olejku miętowego, przez wymrożenie, można otrzymać mentol. Z kolei w wyniku utlenienia mentolu pozyskuje się menton.
Skład
Najważniejszymi substancjami leczniczymi występującymi w liściach mięty są: mentol, flawonoidy, kwasy organiczne, sole mineralne, gorycze i garbniki. Dzięki temu liście mięty wykazują właściwości przeciwbakteryjne. Wiele badań wykazało, że mięta (pieprzowa oraz inne rodzaje) ma także działanie przeciwutleniające. Zawiera bowiem wiele substancji z rodzaju przeciwutleniaczy, które hamują aktywność wolnych rodników – związków powodujących uszkodzenia na poziomie komórkowym i prowadzących do rozwoju chorób cywilizacyjnych, w tym otyłości czy miażdżycy oraz przyspieszających procesy starzenia.
i właściwości
Do kluczowych działań mięty można zaliczyć działanie rozkurczowe, przeciwzapalne, żółciopędne i żółciotwórcze. Dlatego też stosowanie mięty jest szczególnie wskazane w leczeniu zaburzeń trawiennych – zwłaszcza złym trawieniu tłuszczów, braku apetytu (pobudza wydzielanie żółci i soku żołądkowego). Wyciągi z mięty regulują perystaltykę jelit, zapobiegają wzdęciom i gazom. W medycynie naturalnej zalecane bywają jako wsparcie w kolce jelitowej, kamicy żółciowej, schorzeniach wątroby, w migrenach, nerwobólach, zaburzeniach menstruacyjnych i nadmiernej potliwości. Mogą działać także łagodnie moczopędnie i uspokajająco. Warto także wspomnieć o działaniu obniżającym ciśnienie krwi.
Olejek z mięty może wspomagać oddychanie i działać inhalacyjnie łagodząc kaszel lub dolegliwości przeziębienia. Ważne jest także jego działanie przeciw drobnoustrojowe, np. przeciwko pleśni, bakteriom Salmonelli czy Listerii oraz E. coli. Dlatego często korzysta się z olejku z mięty na zatrucia żołądkowo-jelitowe. Co ciekawe, olejek z mięty może być wykorzystany do naturalnej konserwacji i przechowywania produktów żywnościowych.
Mięta na zdrowie
Na dolegliwości żołądkowe. Zarówno liście mięty pieprzowej, jak i olejek miętowy wykorzystywany był „od zawsze” jako wsparcie w leczeniu bólów żołądka, zaburzeniach trawienia, nudnościach, niestrawności, a także w kolkach jelitowych. Ze względu na to, że liście mięty pieprzowej wykazują działanie rozkurczowe i obniżają napięcie mięśni gładkich, są stosowane w dolegliwościach, takich jak skurcze górnego odcinka przewodu pokarmowego i dróg żółciowych.
Na schorzenia wątroby i dróg żółciowych. Roślina ta wspomaga leczenie schorzeń wątroby i dróg żółciowych, zapalenia pęcherzyka żółciowego, a także lekkiej niewydolności wątroby i zmniejszone wytwarzanie żółci. Współcześnie zaleca się jej stosowanie pomocniczo w kamicy żółciowej i żółtaczce oraz w okresie rekonwalescencji po przebytym zapaleniu wątroby.
Olejek miętowy na kaszel. W medycynie naturalnej olejek z mięty pieprzowej znajduje zastosowanie w nieżytach górnych dróg oddechowych i stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej. Wykorzystywany bywa do inhalacji w łagodzeniu objawów zapalenia zatok, przeziębienia i grypy. W nieżytach górnych dróg oddechowych olejek z mięty można u osób dorosłych stosować także zewnętrznie (w obszarze piersi i nosa).
Olejek z mięty pieprzowej na ból głowy. Liście mięty pieprzowej wykazują działania łagodzące migreny. Mogą być też stosowane miejscowo w postaci maści lub balsamu w nerwobólach i bólach mięśniowych.
Na problemy skóry. Ze względu na to, że liście mięty są bogate w garbniki, mentol i menton wykazują również działanie przeciwbakteryjne, przeciwświądowe, miejscowo znieczulające i przeciwzapalne. Dzięki temu, że wywołują uczucie chłodu, mogą być zalecane m.in. w przebiegu ospy wietrznej. Ponadto mięta pieprzowa może być stosowana w celu przyspieszenia procesu gojenia nieestetycznych pęcherzy będących objawem opryszczki. Zdaniem niektórych specjalistów medycyny naturalnej liście mięty pieprzowej wykazują także aktywność wobec grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida oraz dermatofitów i grzybów pleśniowych.
Podobne właściwości wykazuje olejek z mięty pieprzowej. Silne działanie antyseptyczne wykazuje mentol, który po zastosowaniu zewnętrznym znieczula skórę, wywołując uczucie chłodu i zmniejszając świąd.
Przeciwwskazania
Olejek miętowy, podany doustnie w dawkach większych od leczniczych, może wywołać ból brzucha, wymioty, a w dużych dawkach nawet zachwianie równowagi i głęboki sen. Szczególną ostrożność powinno się zachować przy aplikowaniu mięty pieprzowej osobom w starszym wieku, a także małym dzieciom. Stosowanie tej rośliny nie jest wskazane kobietom w ciąży.
Zastosowanie w kosmetyce
Ze względu na dużą zwartość mentolu mięta pieprzowa jest przede wszystkim używana jako składnik past i proszków do czyszczenia zębów oraz płynów do płukania jamy ustnej. Znajduje także zastosowanie w zabiegach pielęgnacyjnych włosów. Dzięki swoim właściwościom wspomaga leczenie łupieżu.
Olejek z mięty pieprzowej sprawdzić się może również w zwalczaniu problemu spierzchniętych warg – wykazuje bowiem działanie zmiękczające i wygładzające skórę suchych ust. Sprawdza się również jako dodatek do kąpieli. Ponadto, ze względu na orzeźwiającą woń, może być wykorzystywany do produkcji perfum, wód kolońskich i świec zapachowych.
