Przeciążenie obowiązkami domowymi i zawodowymi jest częstym problemem, szczególnie wśród kobiet, które często muszą równoważyć pracę z opieką nad rodziną i domem. To obciążenie prowadzi do stresu, zmęczenia, a nawet wypalenia zawodowego.
Napięcie nerwowe utrudnia codzienne funkcjonowanie, a w dłuższej perspektywie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Coraz częściej mamy problem z naturalnym odprężaniem się. Z roku na rok przybywa osób cierpiących na bezsenność, zaburzenia lękowe i depresję.
W obecnych czasach intensywne życie, ciągły pośpiech, stres, niedosypianie i wypalenie zawodowe przyczyniają się do rozwoju chorób układu nerwowego. Stany niepokoju, lęku, bezsenność oraz zaburzenia emocjonalne można skutecznie łagodzić odpowiednio dobranymi preparatami ziołowymi. Do surowców o właściwościach uspokajających napięcie i łagodzących skutki stresu, zaliczamy m.in.: kwiat lawendy, różeniec górski, kozłek lekarski, ashwagandhę, melisę, szyszki chmielu.
Napięcie nerwowe to zespół zróżnicowanych objawów będących odpowiedzią organizmu na działanie czynników stresogennych. Przyczyną może być wszystko, co przerasta możliwości adaptacyjne danej osoby, w tym problemy finansowe, nadmiar obowiązków, niepowodzenia w życiu osobistym, choroba, a nawet błahe sytuacje, np. korek na ulicy. Jeśli stan wzmożonego napięcia nerwowego nie trwa długo, na ogół nie jest groźny, a wręcz może mobilizować do działania. Z czasem jednak ekspozycja na stres zaczyna mieć destrukcyjne skutki, prowadząc do psychicznego, a nawet fizycznego wyniszczenia organizmu. Najbardziej groźny jest stres długotrwały – wtedy organizm zaczyna odmawiać posłuszeństwa. Najpierw zawodzi psychika, pojawiają się kłopoty ze snem, zaburzenia nastroju i zachowania, nadchodzi apatia, niejednokrotnie kończąca się depresją. Ciało też szwankuje: zaburzenia układu krążenia, układu trawiennego (dysfunkcje dotyczące odżywiania), przewlekłe bóle głowy, obniżenie odporności, niepokojące kołatanie serca czy wzrost ciśnienia krwi sprzyja zawałom i udarom mózgu. W ujęciu psychologicznym to przede wszystkim zaburzenie równowagi między działaniem czynników zewnętrznych i wewnętrznych oraz niemożność poradzenia sobie z występującym problemem. Bodźcem, który wywołuje napięcie nerwowe może być niemal wszystko. Wiele zależy od konkretnego człowieka, m.in. jego osobowości, emocjonalności, doświadczenia życiowego. Do typowych czynników powodujących napięcie nerwowe należą m.in. trudności związane z:
- pracą zawodową,
- edukacją (np. stres przed egzaminem),
- finansami,
- uczuciami i relacjami międzyludzkimi.
Preparaty zmniejszające napięcie nerwowe
Zawierają naturalne, ziołowe substancje stosowane w tradycyjnej fitoterapii, cenione za wiele zdrowotnych właściwości. Łagodzą stany napięcia i przemęczenia. Pomagają w utrzymaniu koncentracji i sprawności intelektualnej.
Lawenda wąskolistna (łac. Lavandula angustifolia), zwana też lawendą lekarską. Surowcem leczniczym są kwiaty lawendy. Głównym składnikiem jest olejek eteryczny zawierający m.in. octan linalolu, linalol, limonen, kamforę, borneol, geraniol, alfa-pinen. Ponadto kwasy fenolowe: rozmarynowy, ferulowy, kumarowy, kawowy; triterpeny, kumaryny, fitosterole oraz flawonoidy. Tradycyjne stosowanie lawendy w stanach napięcia nerwowego, niepokoju czy bezsenności zostało potwierdzone licznymi badaniami. Olejek lawendowy w postaci inhalacji zmniejsza odczucie lęku. Ekstrakt z kwiatów lawendy działa uspokajająco, przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie.
Różeniec górski (łac. Rhodiola rosea), to roślina o potwierdzonym naukowo działaniu adaptogennym – czyli wspomagającym organizm w skutecznej walce ze stresem. Składniki różeńca poprawiają reakcję organizmu na stres, przyspieszając powrót do równowagi psychicznej. Najnowsze badania potwierdzają także immunostymulujące (poprawiające odporność) i antyoksydacyjne właściwości różeńca. Składniki rośliny mają wpływ na poprawę koncentracji i zwiększenie wydajności organizmu.
Ashwagandha (łac. Withania somnifera) – posiada szereg cennych właściwości, które znalazły zastosowanie w terapii wielu schorzeń. Wykazuje właściwości antystresowe. Obniża poziom lęku i wspomaga dobre samopoczucie.
Kozłek lekarski, waleriana (łac. Valeriana officinalis). Głównymi związkami biologicznie czynnymi są walepotriaty oraz składniki olejku eterycznego. Olejek zawiera monoterpeny (m.in. alfa-pinen, beta-pinen, borneol, eugenol, kamfen, limonen) oraz frakcję seskwiterpenową. Kłącze kozłka zawiera flawonoidy, kwasy fenolowe, aminokwasy, lignany. Wyniki badań wskazują, że kozłek lekarski może być alternatywą dla tradycyjnych leków przeciwlękowych, powodujących wiele skutków ubocznych. Kozłek wycisza układ nerwowy, działa uspokajająco w stanach nadmiernej pobudliwości i relaksująco. Efekt działania zależy od zastosowanej dawki w preparatach ziołowych. Małe dawki tłumią bodźce motoryczne i psychiczne w ośrodkowym układzie nerwowym, a więc uspokajają. Duże działają sedatywnie (usypiająco). Roślina ta nie jest jednak środkiem nasennym; jej uspokajające i relaksujące działanie poprawia koncentrację i łagodzi stres.
Chmiel zwyczajny (łac. Humulius lupulus). Surowcem leczniczym są szyszki chmielowe oraz lupulina, czyli otarte z wysuszonych szyszek włoski gruczołowe. Zawierają one: olejek eteryczny, żywice, flawonoidy, kwasy fenolowe i garbniki. Szyszki chmielu i lupulina stosowane są w stanach napięcia, niepokoju, trudnościach w zasypianiu, w nerwicach okresu przekwitania. Badania dowodzą, że szyszki chmielu wykazują działanie estrogenne. Z tego powodu mogą być wykorzystywane w okresie menopauzy, który wiąże się z wieloma dolegliwościami obniżającymi jakość życia. Łagodzą uderzenia gorąca, niepokój i nastroje depresyjne.
Męczennica cielista (łac. Passiflora Incarnata), znana również jako męczennica lekarska lub passiflora, zwiększa odporność organizmu na stres, redukuje napięcie na tle stresogennym i poprawia samopoczucie.
Głóg (łac. Crataegus oxyacantha) – wykazuje działanie przede wszystkim kardioprotekcyjne. Chroni żyły i serce regulując gospodarkę cholesterolową. Do tego pomaga redukować skutki stresu, ma właściwości przeciwutleniające, wpływa na pracę układu immunologicznego.
Zioła wykorzystywane w tradycyjnej fitoterapii od wieków wspierają organizm w momentach napięcia i zmęczenia. Preparaty zawierające ww. ekstrakty roślinne pozwalają uzyskać wewnętrzną równowagę przez działanie uspokajające, przeciwlękowe. Ułatwiają zasypianie. Mogą być alternatywą dla powszechnie stosowanych leków syntetycznych. Odpowiednio dobrane i dawkowane są dobrze tolerowane przez organizm, nie uzależniają oraz nie powodują poważnych skutków ubocznych. To propozycja dla osób, które szukają łagodnego, roślinnego wsparcia i chcą zadbać o siebie w sposób świadomy i harmonijny.
Izabela Kwiecińska
Źródła:
- https://www.herbalpharmaceuticals.pl/produkty/kapsulki/lawenda-i-rozeniec-na-stres, dostęp: 20.05.2025 r.
- Matławska I. Od tradycyjnego ziołolecznictwa do racjonalnej fitoterapii, Fitoterapia praktyczna, Post Fitoter 2020.
