Wielu kobietom menopauza kojarzy się z bezpowrotną utratą kobiecości. Tak nie powinno być. To jedynie kolejny rozdział nowego, może lepszego życia. Także dla organizmu.
Menopauzę, zwaną inaczej klimakterium lub przekwitaniem, definiuje się jako zanik miesiączkowania spowodowany zmniejszoną produkcją żeńskich hormonów płciowych – estrogenów i progesteronu. Menopauza nie jest chorobą, a naturalnym stanem, przez który przechodzi każda kobieta. Nie da się mu w żaden sposób zapobiec, nawet za pomocą terapii hormonalnej. Okres przekwitania występuje zazwyczaj między 45. a 55. rokiem życia. Na ogół menopauzę poprzedza okres przedmenopauzalny, kiedy miesiączkowanie staje się rzadsze, mniej obfite, a czas między kolejnymi owulacjami wydłuża się. Przyjmuje się, że czas przedmenopauzalny kończy się, gdy mija rok od momentu wystąpienia ostatniego krwawienia miesiączkowego.
Objawy
U większości kobiet okres menopauzy przebiega z pewnymi dolegliwościami, spowodowanymi wahaniami poziomu hormonów. Najczęstszym, bo dotykającym aż 70% kobiet, objawem menopauzy są uderzenia gorąca oraz towarzyszące temu zaczerwienienia twarzy, szyi i klatki piersiowej, nagłe pocenie i zawroty głowy. Dolegliwości te mogą pojawiać się zarówno w dzień, jak i w nocy, średnio pięć razy dziennie i zwykle trwają rok, licząc od dnia ostatniej miesiączki. Do objawów zespołu klimakterycznego zalicza się:
- zaburzenia psychiczne: chwiejność nastroju, nerwowość, niecierpliwość, drażliwość, kłopoty z koncentracją i pamięcią, nastrój depresyjny, bezsenność
- zmiany fizyczne: suchość skóry, powstawanie zmarszczek, osłabienie włosów, które w rzadkich przypadkach może prowadzić do wyłysienia, pojawienie się smug i bruzd na paznokciach, przybieranie na wadze, częste oddawanie moczu, skłonność do chorób układu krążenia (miażdżyca, choroba wieńcowa, zawał serca) i narządów ruchu (utrata masy kostnej prowadząca do osteoporozy) suchość, świąd i brak elastyczności pochwy oraz związana z nimi utrata zainteresowania seksem.
Hormonalna Terapia Zastępcza
HTZ polega na stosowaniu przez kobietę w okresie menopauzy naturalnych lub syntetycznych żeńskich hormonów płciowych – zwykle estrogenów lub kombinacji estrogenów i gestagenów (progesteron) – w celu wyrównania ich poziomu w organizmie. Ich przyjmowanie może wywołać tzw. cykl pozorny wraz z krwawieniem z dróg rodnych. Hormony podaje się doustnie w formie tabletek lub drogą pozajelitową. HTZ jest bardzo efektywna w leczeniu dolegliwości zespołu klimakterycznego, ponadto zmniejsza ryzyko zachorowania na osteoporozę i choroby układu krążenia. Czas trwania HTZ związany jest z celem leczenia – dla przeciwdziałania dokuczliwym objawom menopauzy stosuje się ją przez kilka miesięcy, natomiast w celu zapobiegawczym, głównie przeciw osteoporozie lub chorobom serca – leczenie trwa kilka lat. Przyjmowanie hormonów niesie ze sobą pewne działania niepożądane – może spowodować bóle głowy, podwyższenia ciśnienia tętniczego, zaburzenia w krzepliwości krwi, krwawienie lub zatrzymanie wody w organizmie, co prowadzi do obrzęków lub bólów piersi. O ewentualnym zastosowaniu HTZ decyduje ginekolog.
Pomoc na talerzu
Dokuczliwe objawy menopauzy można łagodzić, uwzględniając w swojej diecie naturalne produkty spożywcze:
- soję i jej przetwory (tofu, mleko sojowe), które zawierają izoflawonoidy – roślinny odpowiednik estrogenów – w dziennej dawce 120 g,
- siemię lniane, zawierające ligniny – związki o właściwościach podobnych do izoflawonoidów – zaleca się spożywanie dzienne jednej łyżki nasion lnu,
- rośliny z rodziny baldaszkowatych – fenkuł, pietruszka, seler, które również zawierają znaczne ilości fitoestrogenów, z powodzeniem można dodawać je do sałatek i zup,
- korzeń pluskwicy groniastej, w zalecanej dawce 40 mg dwa razy dziennie; jego pozytywne działanie jest zauważalne dopiero po 2–4 tygodniach stosowania,
- napary z szałwii lekarskiej, które uśmierzają napady gorąca – jedna filiżanka naparu chroni przed uderzeniami gorąca przez dwie doby.
Ponadto w okresie menopauzy zaleca się spożywanie wit. C (dzienna dawka – 2000 mg), wit. E (400 mg) oraz witamin z grupy B (100 mg), które wspomagają wydzielanie estrogenów. Warto pamiętać o aktywności fizycznej, która może zapobiec utracie masy mięśni, chorobom serca oraz osteoporozie. W celu zapobiegania uderzeniom gorąca, kobiety przechodzące menopauzę mogą także poddawać się akupunkturze.