Zaburzenia przewodu pokarmowego są jedną z najczęstszych dolegliwości, dokuczających bez względu na wiek i płeć. Kogo z nas  przynajmniej raz nie bolał brzuch, nie dokuczyła biegunka, zgaga lub wzdęcie?

Przyczyną bólu brzucha i innych, nieprzyjemnych dolegliwości bywają najczęściej błędy dietetyczne – niewłaściwe i nieregularne odżywianie, zatrucia pokarmowe (nieświeża, konserwowana żywność itp.), stres, nadużywanie alkoholu, picie nadmiernych ilości mocnej kawy, palenie papierosów. Kłopoty w trawieniu, zaburzenia normalnych czynności przewodu pokarmowego objawiają się zwykle bólami brzucha, kurczami jelit, wzdęciami, zgagą, nudnościami, biegunką lub zaparciami.

Bóle brzucha

Ból jest objawem wzmożonych ruchów robaczkowych jelit, np. przy nadmiernym zbieraniu się gazów. Taki ból nazywany jest kolką brzuszną i zwykle pojawia się napadowo. Oprócz gromadzenia się gazów, mogą go wywołać także procesy infekcyjno-zapalne lub stres. Często towarzyszą mu inne objawy: pocenie się, duszności, wymioty (szczególnie przy przyjęciu pozycji poziomej lub zmianie pozycji). Mogą one oznaczać niebezpieczne infekcje jelit (np. zatrucie pokarmowe). Zmiana barwy moczu i kału jest również oznaką tego ostatniego stanu: mocz zabarwia się na kolor ciemny, a kał odbarwia się na jasny, występują biegunki.

Za najczęstszą przyczynę bólów brzucha uważa się spożyte pokarmy. Mogą one podrażniać przewód pokarmowy, wywołując skurcze jelit.  Do pokarmów takich należą produkty zbyt mocno solone, gorzkie lub chłodne. Niektóre produkty (żywność tłusta, z dużą ilością cholesterolu) pobudzają formowanie się kamieni żółciowych, wywołujących napady kolki żółciowej. Z uwagi na to, że obecnie dość szybko narasta problem alergii, wielu ludzi jest uczulonych na różnego rodzaju produkty spożywcze, np. mleko, laktozę. Spożycie ich powoduje wystąpienie wymienionych objawów.

 

Wzdęcia

Wzdęcia mogą być wywołane przejedzeniem –  jelita pracują zbyt wolno, stąd przesuwanie pokarmu przez przewód  jest powolniejsze! Następuje gwałtowna fermentacja treści jelitowej. W jej wyniku wytwarzane są gazy. Odczuwamy wówczas, że brzuch jest pełny, twardy, powiększony, musimy popuszczać pasa i mamy ochotę puszczać wiatry. Obecne w jelitach bakterie są głównym „producentem” gazów. Rodzaj tych gazów zależy, oczywiście, od składu naszej diety. Gazy pojawiają się również na skutek połykania zbyt dużej ilości powietrza (podczas jedzenia, picia). By uwolnić się od przykrych dolegliwości należy unikać pokarmów wzdymających (czyli fasoli, kapusty, napojów gazowanych). Należy też unikać słodyczy i produktów z białej mąki, słodzików i alkoholu. Bardzo ważny jest sposób jadania posiłków – bez pośpiechu, unikanie mówienia podczas jedzenia (bo następuje wtedy nadmierne połykanie powietrza).  Nie należy się też przejadać!

Bardzo dobrze na procesy trawienia wpływa… spacer  po posiłku. Z apteki też nadciąga pomoc – można zażywać tabletki niwelujące wzdęcia. Należy też zjadać bogaty w kultury bakterii jogurt lub preparat z bakteriami kwasu mlekowego w kapsułkach. Popijać obiadek można miętową herbatką. Zioła w ogóle odgrywają dużą rolę w łagodzeniu doraźnych zaburzeń układu pokarmowego.

 

Biegunki

Biegunki są jednym z objawów zatrucia pokarmowego. Przyczyną biegunek są najczęściej zanieczyszczenia wody i jedzenia bakteriami, albo obecne w nich wirusy i pierwotniaki. Podobnie groźne jest spożywanie przeterminowanych produktów. Pierwszą pomocą w biegunce jest zatrzymanie chorego w łóżku i niepodawanie mu pokarmów przez 6-24 godzin, kilka godzin głodówki odciąży organizm. Nie należy jeść surowych warzyw i owoców, pić soków, bo mogą one wzmagać rozstrój organizmu. Równie niewskazane są słodycze, picie kawy i alkoholu. natomiast trzeba wypijać minimum 2 litry wody mineralnej dziennie. W miarę ustępowania dolegliwości stopniowo można rozszerzać dietę. Należy jednak przez dłuższy czas unikać potraw smażonych i tłustych.

 

Zaparcia

Zaparcia powoduje dieta zbyt uboga w błonnik (czyli niskie spożycie świeżych warzyw i owoców), obfite bądź nieregularne posiłki (także z fast foodów) oraz niedostateczna ilość płynów – oto przyczyna naszych problemów w toalecie. Innym powodem zaparć może być stres oraz zbyt duża ilość kawy, alkoholu, tytoniu. Zaparciom towarzyszą uciążliwe objawy, takie jak uczucie pełności w jamie brzusznej, bóle kolkowe w obrębie jelit, brak łaknienia, bóle i zawroty głowy, osłabienie, nudności, zmniejszona aktywność. Błonnik, niezbędny do zwalczania zaparć znajdziemy w warzywach, owocach, kaszach i pieczywie gruboziarnistym. Powinniśmy też wypijać 6-8 szklanek wody dziennie, wspomagać trawienie kwaśnym mlekiem, jogurtami, a nawet odrobiną wytrawnego wina. Warto spożywać posiłki częściej (np. 5 razy dziennie), za to w mniejszej ilości.

 

Pomoc w aptece?

Gdy zmiana diety nie skutkuje, dolegliwości ze strony układu pokarmowego są częste, możemy sięgnąć po pomoc z apteki. Szczególnie polecane są preparaty ziołowe, regulujące pracę żołądka i jelit (napary, krople, toniki, herbatki ziołowe), oraz  przyspieszające przemianę materii. Mięta pieprzowa zawiera mentol, związki flawonoidowe, witaminę C i karoten. Napary z mięty stosuje się w dolegliwościach żołądkowych, objawiających się bólami brzucha, wzdęciami, nudnościami, w nieżytach żołądka i jelit, w upośledzonym trawieniu ciężko strawnych pokarmów. Krwawnik pospolity jest bogaty w flawonoidy, olejek eteryczny zawierający azuleny, garbniki organiczne, składniki mineralne, w tym miedź, związki gorzkie oraz witaminy C i K. Napary i wyciągi na zimno mają zastosowanie w leczeniu zaburzeń trawienia, wzdęć, bolesnych skurczów jelit, nawykowych zaparć, a nawet w nieżytach przewodu pokarmowego połączonych z krwawieniem. Melisa lekarska zawiera m.in. olejki lotne – cytrol, geraniol, limalol, garbniki, śluzy, gorycze i mikroelementy. Stosuje się ją w zaburzeniach żołądka na tle nerwicowym. Ma też lekkie działanie antybakteryjne i przeciwwirusowe. Karczoch stymuluje procesy trawienne i ochrania wątrobę, podobnie jak rozmaryn.

W aptece możemy też kupić „pęczniejące” środki przeczyszczające (kora kruszyny, korzeń rzewienia, wyciąg z aloesu, babki jajowatej). Dostępne są również preparaty homeopatyczne. Siarczan magnezu (tzw. gorzka sól) i inne chemiczne środki przeczyszczające są także skuteczne, ale długotrwałe ich stosowanie powoduje „uodpornienie” się jelit i konieczność zwiększania dawek. Może to spowodować skutki uboczne.

Najlepiej znaleźć w aptece ziołowy preparat wieloskładnikowy, który poprzez wszechstronne swe działanie na jelita pozwoli uniknąć bólu, niestrawności, biegunek i zaparć.