Trzustka to miejsce produkcji insuliny. Hormonu, którego zadaniem jest regulowanie poziomu cukru w organizmie. Jeśli ta fabryka nie działa dobrze, grozi nam cukrzyca.
Najważniejszą konsekwencją zaburzenia tego procesu jest cukrzyca, szczególnie typu 2, z którą zmagają się setki milionów ludzi na świecie. Cukrzyca typu 2 nie zawsze jest chorobą łatwą do wykrycia. Głównie dlatego, że przez wiele lat daje objawy, które większość osób ignoruje.
Objawy
Początkowymi objawami choroby są najczęściej: wzmożone pragnienie i wielomocz (częste oddawanie dużych objętości moczu), postępujące ogólne osłabienie z możliwą zwiększoną sennością oraz wahania masy ciała obejmujące zarówno jej wzrost, jak i – rzadziej – spadek, pojawienie się zmian skórnych w postaci uporczywych ropni oraz nawracające stany zapalne narządów moczowo-płciowych. W niektórych typach cukrzycy możliwe są silne bóle brzucha, postępujące odwodnienie, utrata przytomności, śpiączka, a nawet śmierć.
Jednak cukrzyca typu 2 rzadko daje charakterystyczne objawy, zaleca się więc stosować diagnostykę polegającą przede wszystkim na badaniu krwi, choć przydatne jest również badanie ogólne moczu i ewentualne wykazanie w nim glukozy, a w dalszej kolejności – USG jamy brzusznej.
Kto jest najbardziej zagrożony?
Osoby, które mają bliskich krewnych z cukrzycą lub we wcześniejszych badaniach miały podwyższone stężenia glukozy we krwi, stężenia cholesterolu albo rozpoznane choroby endokrynologiczne, np. tarczycy czy jajników, powinny się zgłaszać na badania cukru raz do roku. Przynajmniej raz na trzy lata badać powinni się wszyscy, którzy ukończyli 45 lat.
Również w moczu szukamy glukozy, której obecność zwykle świadczy o jej wysokim stężeniu we krwi, a więc o cukrzycy. Dużo rzadziej może wynikać z zaburzeń funkcji cewek nerkowych czy dziedzicznych wad metabolicznych.
Glukozy w moczu w ogóle nie powinno być. Po ewentualnym stwierdzeniu jej obecności niezwłocznie należy ocenić jej stężenie we krwi.
Diagnostyka
Podstawowe badanie obejmuje określenie stężenia glukozy we krwi na czczo. Przed badaniem w ciągu 8–12 godzin nie powinno się spożywać posiłków, alkoholu ani pić słodkich napojów. Przy wyniku 70–99 mg/dl ryzyko cukrzycy jest niewielkie, ale w grupie osób z podwyższonym ryzykiem lub niepokojącymi objawami dla pełnego obrazu można wykonać również badanie po 120 minutach od podania 75 g roztworu glukozy, czyli doustny test obciążenia glukozą – OGTT.
Przed OGTT najlepiej nie jeść przez 12 godzin (nie wolno też palić), można pić wodę.
Pielęgniarka najpierw pobiera od nas krew. Następnie daje nam do wypicia przygotowany roztwór glukozy i poleca wrócić na drugie pobranie równo za dwie godziny. W tym czasie nie wolno nam niczego jeść ani palić papierosów.
Czy to cukrzyca?
Wyniki badań glukozy.
Glukoza w krwi pobranej na czczo:
- poniżej 100 mg/dl (5,6 mmol/l) – wynik prawidłowy,
- 100–125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l) – wynik nieprawidłowy,
- 126 mg/dl (7,0 mmol/l) lub powyżej – cukrzyca (badanie musi zostać powtórzone dwa razy).
Glukoza w krwi pobranej w dowolnym momencie:
- 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub powyżej – cukrzyca (badanie musi zostać powtórzone dwa razy).
Test obciążenia glukozą – krew pobrana dwie godziny po wypiciu 75 g glukozy:
- poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l) – wynik prawidłowy,
- 140–199 mg/dl (7,8-11 mmol/l) – nieprawidłowa tolerancja glukozy,
- 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub powyżej – cukrzyca.