Dla prawidłowego rozwoju dziecka niezbędny jest nie tylko pełnowartościowy pokarm, należy mu regularnie dostarczać także odpowiednich witamin.
Właściwie zbilansowana dieta zawiera wszystkie niezbędne składniki, ale mamy nie zawsze wiedzą w jaki sposób przygotować taki idealny posiłek. Żywność jest w większości przypadków przetwarzana i konserwowana, przez co traci swoje odżywcze właściwości, a pożywienie dostarcza coraz mniej niezbędnych witamin i składników mineralnych. Witaminy, makro- i mikroelementy kontrolują wszystkie ważne procesy życiowe w organizmie, a na niedobór składników odżywczych, zwłaszcza witamin, najbardziej podatny jest układ opornościowy dziecka. Do prawidłowego wzrostu, rozwoju i codziennego funkcjonowania organizmu dzieci potrzebują bardzo dużo energii, którą czerpią z pożywienia. Brak odpowiedniej ilości witamin skutkuje częstszymi chorobami, brakiem apetytu, zmęczeniem oraz nieprawidłowym rozwojem fizycznym i umysłowym dziecka. Z tego powodu należy podawać dziecku dodatkowe preparaty witaminowe, których większość jest dostępna w aptekach bez recepty.
Witamina D
Pierwszą witaminą, którą należy podawać dziecku jest witamina D3. Przy karmieniu sztucznym lub mieszanym jej zawartość w pokarmach, zwłaszcza dla niemowląt, może okazać się zbyt mała. Brak witaminy D3 powoduje zaburzenie wchłaniania wapnia z jelita, nadmierne wydzielanie fosforanów z moczem i spadek ilości wapnia w surowicy krwi. Organizm, dążąc do zachowania prawidłowego poziomu wapnia w organizmie, wytwarza parathormon mobilizujący wapń z kości, co w konsekwencji doprowadza do ich odwapnienia, czyli do krzywicy. Przez cały okres karmienia piersią, dziecko nie potrzebuje dodatkowych witamin (oprócz witaminy D3), natomiast po odstawieniu malucha od piersi i po wprowadzeniu różnych pokarmów należy podawać dziecku również inne witaminy.
Witamina A
Jest niezbędna do prawidłowego wzrostu, widzenia oraz budowy mocnych kości i zębów u dzieci. Pomaga utrzymać w zdrowiu skórę oraz chroni wyściółkę jamy ustnej, nosa, gardła, płuc, dróg moczowych i przewodu pokarmowego przed infekcjami. Wzmacnia układ odpornościowy.
Witaminy z grupy B
Są konieczne do prawidłowych przemian węglowodanów (B1), tłuszczów i białek (B2), wpływają na zdrowy układ nerwowy, mięśnie i prawidłową czynność serca. Są niezbędne do prawidłowego wykorzystania białek, węglowodanów i tłuszczów z pożywienia, do uwalniania węglowodanów magazynowanych w wątrobie i mięśniach na potrzeby produkcji energii i do wytwarzania niacyny. Biorą udział w powstawaniu czerwonych krwinek i przeciwciał, wpływają na zdrową skórę, gospodarkę hormonalną i prawidłowe trawienie. Biorą udział w wytwarzaniu materiału genetycznego komórek, co ma znaczny wpływ na wzrost i rozwój organizmu. Mają udział w wykorzystaniu kwasu foliowego i węglowodanów dostarczanych z dietą (B12).
ta wymienianka na apli, np. kółko lub tp.
B1 (tiamina) bierze udział w produkcji czerwonych krwinek, dba o układ nerwowy i krwionośny, nadzoruje metabolizm cukru.
B2 (ryboflawina) odpowiada za dobrą kondycję skóry i błon śluzowych, uczestniczy w przemianie materii.
B3 (PP, niacyna) reguluje poziom cholesterolu i cukru we krwi, wpływa na układ krążenia.
B5 (kwas pantotenowy) uczestniczy w przemianie materii, wzmacnia układ odpornościowy i chroni przed infekcjami, dba o skórę i włosy.
B6 (pirodyksyna) odpowiada za syntezę białek i produkcję czerwonych krwinek.
B9 (kwas foliowy, folacyna) szczególnie ważna dla kobiet w ciąży – dba o układ nerwowy rozwijającego się płodu, zapobiega chorobom układu krążenia, bierze udział w tworzeniu czerwonych krwinek.
B12 (kobalamina) odpowiada za tworzenie krwinek, za prawidłową pracę układu nerwowego.
Witamina C
Wpływa na wzrost, utrzymanie zdrowych kości, zębów, dziąseł, więzadeł i naczyń krwionośnych. Bierze udział w syntezie niektórych przekaźników nerwowych (neurotransmiterów) i hormonów nadnerczy. Jest potrzebna do prawidłowego wykorzystania kwasu foliowego i przyswajania żelaza. Zwiększa odporność organizmu oraz przyspiesza gojenie ran.
Witamina E
Jest niezbędna do prawidłowej budowy komórek, osłabia skutki procesu ich starzenia. Chroni płuca i inne tkanki (w tym czerwone krwinki) przed uszkodzeniem przez potencjalnie rakotwórcze wolne rodniki tlenowe. Pomaga w wytwarzaniu czerwonych krwinek i bierze udział w produkcji energii w sercu i mięśniach.
Kwas foliowy
Bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych – materiału genetycznego komórek – co sprawia, że jest niezbędny do procesu wzrostu i rozmnażania. Ma ogromny wpływ na powstawanie w szpiku czerwonych krwinek, a także na rozwój i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Witamina K
Jest konieczna do wytwarzania w wątrobie związków, przyczyniających się do prawidłowego krzepnięcia krwi, włącznie z protrombiną. Ma więc działanie przeciwkrwotoczne, bierze udział w tworzeniu się tkanki kostnej. Ma właściwości antybakteryjne, przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, przeciwbólowe.
Stałego podawania preparatów witaminowych lub składników mineralnych wymagają jedynie dzieci z różnymi stanami chorobowymi, w których na skutek stosowanej diety, leków lub niedostatecznego przyswajania przez organizm potrzebnego składnika dochodzi do jego niedoboru. Zdrowe i prawidłowo odżywione dziecko nie wymaga stałego przyjmowania witamin (oprócz witaminy D3). Preparaty witaminowe należy podawać w okresie jesienno-zimowym, przy zmniejszonej odporności organizmu, w okresach intensywnego wysiłku umysłowego i fizycznego. Aby dobrać dziecku odpowiednie witaminy najlepiej poradzić się lekarza rodzinnego lub farmaceuty.
Preparaty witaminowe dla dzieci mają postać kropli, syropów, kapsułek, tabletek, pastylek do ssania, tabletek musujących lub proszku w saszetkach. Ich formę należy dobierać zależnie od upodobań i wieku dziecka, decydując się na jedną z nich. Niektóre preparaty są dodatkowo wzbogacone o większą ilość którejś z witamin lub mikroelementów, np. o żelazo dla dzieci z niedokrwistością lub wapń czy magnez, jednakże ich stosowanie powinno być zalecone przez lekarza pediatrę.