Zmiany skórne w otyłości to dość powszechny problem. Dzieje się tak, ponieważ nadmierna ilość tkanki tłuszczowej, z jaką zmagają się osoby otyłe, przekłada się na niewłaściwą pielęgnację skóry całego ciała.
Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej to nie tylko widoczny objaw otyłości. Duża ilość komórek tłuszczowych w skórze powoduje zaburzenie jej struktury, przez co zakłóca jej prawidłowe funkcje oraz jest przyczyną wielu zmian o podłożu dermatologicznym. Nagromadzona ilość tkanki tłuszczowej powoduje powstawanie dużych fałdów skórnych, które wzajemnie się o siebie ocierają utrudniając poruszanie się, a w przypadku otarć, mniejszych urazów zakłócają proces gojenia się ran.
Do najczęściej występujących zmian skórnych w otyłości należą:
- rozstępy,
- cellulit,
- wyprzenie,
- rogowacenie ciemne,
- choroba Dercuma,
- modzele,
- odciski,
- pękające pięty,
- wrastający paznokieć,
- kępki żółte,
- zaburzenia ze strony naczyń krwionośnych.
Rozstępy
To podłużne wrzecionowate pasemka, które pojawiają się na skutek rozciągania skóry i przerywania włókien kolagenowych. U osób otyłych pojawiają się one zwykle na brzuchu, udach, ramionach, piersiach, pośladkach oraz plecach. Początkowo przybierają postać czerwono-purpurową, a następnie, po ok. 2 latach, zmieniają kolor na biało-perłowy. Rozstępy niestety nie ulegają samodzielnej redukcji. Jeśli już pojawią się, możemy próbować je zminimalizować. Do dyspozycji mamy jedną z trzech najskuteczniejszych metod: laser frakcyjny, radiofrekwencja mikroigłowa, karboksyterapia.
Profilaktyka rozstępów to głównie kontrola wagi ciała, ćwiczenia poprawiające ukrwienie skóry i jej elastyczność, dbałość o dietę bogatą w zdrowe tłuszcze i mikroelementy, a także witaminy A, C, E, B5 i PP. Pomaga również terapia LED, czyli naświetlanie, które stymuluje fibroblasty do zwiększonej produkcji kolagenu i elastyny.
Cellulit
Cellulit to nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w głębokich warstwach skóry. U osób otyłych pojawia się głównie na brzuchu, udach, ramionach, pośladkach oraz piersiach. Komórki tłuszczowe układają się w formie grudek, z kolei między nimi kumuluje się woda oraz zbędne produkty przemiany materii. Efektem tego jest pofałdowana powierzchnia skóry, której wygląd prowadzi do wielu kompleksów.
Sposoby na cellulit są różne w zależności od tego, na jakim etapie znajduje się jego rozrost. Jeszcze przed pojawieniem się jego oznak, ale zdając sobie sprawę z zagrożenia, nie można rezygnować z aktywności fizycznej oraz stosować zdrową dietę. Natomiast, gdy zauważa się pierwsze oznaki, trzeba przyjąć bardziej zaawansowane, obronne działania w celu zapobieżenia dalszym zmianom skórnym. Należą do nich m.in.:
- ćwiczenia – trening aerobowy, np. szybki marsz, jazda na rowerze, stepper, pływanie,
- aerobik w wodzie – napina skórę, dzięki czemu przyspieszony zostaje obieg limfy,
- masażer na cellulit – elektryczny albo zwykły; przykłada się go do skóry, wykonując koliste ruchy po ciele – mają odpowiadać ruchowi krwi,
- krem na cellulit – usuwa szkodliwe toksyny i zmagazynowaną nadmierną ilość tłuszczu.
Każdy sposób na cellulit będzie dobry pod warunkiem, że stosuje się go z dużym stopniem regularności.
Wyprzenie
To powierzchowny, ostry stan zapalny skóry w obrębie fałdów (stykających się i pocierających ze sobą powierzchni skóry). Dochodzi do niego, gdy dwie fałdy wilgotnej i ciepłej, spoconej skóry ocierają się o siebie w ruchu. Jeśli znajdująca się w nich wilgoć nie ulega odparowaniu, wówczas następuje tzw. wyprzenie mechaniczne. Jeżeli dodatkowo pojawią się tam zalążki grzybów lub bakterii dochodzi do rozwoju infekcji grzybiczej lub bakteryjnej. Wyprzenie u osób z nadwagą występuje zwykle pod pachami, w pachwinach, między skórą tułowia oraz w fałdach brzucha. Objawia się ono zaczerwienieniem skóry, maceracją naskórka, pieczeniem, świądem oraz łuszczeniem się. Aby poprawić kondycję skóry należy właściwie o nią dbać, m.in. przez zapobieganie nadmiernemu poceniu się, osuszanie skóry oraz wietrzenie jej. Zaniedbanie wyprzenia może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych skóry oraz nadżerek i powstania nieestetycznych strupów.
Rogowacenie ciemne
Rogowacenie ciemne to inaczej zaburzenia ze strony pigmentacji skóry. Objawia się czarnym zabarwieniem skóry z aksamitną powierzchnią. Niekiedy zmianom towarzyszy świąd. Rogowacenie ciemne zwykle występuje na szyi, pod pachami i w pachwinach. Za przyczynę powstawania zmian w zabarwieniu naskórka uważa się nadmierny rozrost komórek (keratynocytów).
Choroba Dercuma
Zwana tłuszczakowatością bolesną jest schorzeniem rzadkim, charakteryzującym się nieprawidłową dystrybucją (rozłożeniem) tkanki tłuszczowej. Ma charakter przewlekły i postępujący, a jej głównym objawem jest występowanie licznych bolących tłuszczaków w tkance podskórnej różnych okolic ciała. Guzowate zmiany wywołują ucisk i powodują dużą bolesność, a najczęstszym objawem towarzyszącym jest ogólne osłabienie organizmu. Nie jest dokładnie znana etiologia tej choroby, ale wiadomo, że najczęściej dotyka ona kobiet będących w wieku postmenopauzalnym, zmagających się z otyłością. Wśród przyczyn choroby wskazuje się przede wszystkim zaburzenia metaboliczne (przede wszystkim lipidowe i związane z przemianą glukozy), zaburzenia hormonalne oraz mechanizmy immunologiczne. Niestety nie ma jak dotąd skutecznej metody leczenia choroby Dercuma – głównie ma ono charakter objawowy i skupia się na zmniejszaniu dolegliwości bólowych. W terapii stosowane są: niesteroidowe leki przeciwzapalne i inne środki przeciwbólowe, dożylne wlewy lidokainy, które pozwalają redukować ból na wiele godzin czy nawet dni, leki hamujące objawy o charakterze neurologicznym i psychicznym, np. leki przeciwdepresyjne, w niektórych przypadkach zalecane też jest usuwanie tłuszczaków w sposób chirurgiczny.
Modzele
Modzele to miejsca mocno nawarstwionych mas rogowych naskórka, które tworzą zgrubienia o żółtej barwie. Zmiany powstają zwykle w miejscu częstego drażnienia lub ucisku skóry (przodostopie od strony podeszwowej). Modzele usuwa się poprzez zabieg mechanicznego złuszczania naskórka (warstwy rogowej). Najlepsze efekty osiąga się stosując frezarkę do stóp. W profilaktyce bardzo ważne jest regularne natłuszczanie podeszwy stóp oraz noszenie wygodnego, a także miękkiego obuwia.
Odciski
To zmiany o punktowym charakterze, które charakteryzują się obecnością twardego rdzenia przenikającego w głąb skóry. Odciski pojawiają się w wyniku noszenia twardego obuwia, szczególnie w miejscach wyniosłości kostnych. Zwykle występują na podeszwach stóp. W celu skutecznego usunięcia odcisków należy pozbyć się rdzenia w całości. Najlepszym i najbezpieczniejszym sposobem na odciski jest usunięcie ich w gabinecie podologicznym. Jeśli zmiana nie jest zbyt rozległa lub nie mamy możliwości skontaktować się ze specjalistą, warto wykorzystać domowe sposoby. Pierwszym z nich jest moczenie stóp w ciepłej wodzie z dodatkiem soli (ok łyżka na 1,5 litra wody). Kąpiel stóp powinna trwać co najmniej 10 minut. Zawarta w wodzie sól znacząco zmiękczy naskórek, co więcej ma również właściwości antyseptyczne. Następnie zmianę warto ścierać pumeksem dbając o to, by nie uszkodzić zdrowego naskórka. Możemy również skorzystać ze środków, które dostępne są bez recepty. Skutecznie pomagają one w usuwaniu odcisków na stopie, ponieważ zawierają w swoim składzie kwas salicylowy, który wyjątkowo skutecznie rozpuszcza naskórek. Należy zaznaczyć, że pozostawienie choć najmniejszej jego części skutkuje odbudową zmiany w bardzo szybkim tempie.
Pękające pięty
Pękające pięty to kolejny defekt skórny, który często dotyka osoby otyłe. Należy podkreślić, że na wpływ tego rodzaju zmian ma wiele czynników. Jednym z nich jest budowa skóry stóp oraz proces jej pielęgnacji. Zaniedbana i przesuszona skóra staje się sucha, szorstka w dotyku i twarda. Wszystko to sprawia, że na jej powierzchni szybko pojawiają się pęknięcia, a nawet bolesne i uciążliwe rozpadliny.
Wrastający paznokieć
Osobom z nadwagą lub otyłym często doskwiera problem w obrębie stóp, ponieważ nadmierna tusza ogranicza właściwą ich pielęgnację. Efektem tego może być tzw. wrastający paznokieć. Początkowo dolegliwość objawia się bólem oraz dyskomfortem, który często przypomina efekty noszenia ciasnego obuwia. Kolejnym objawem jest wzrost paznokcia w niewłaściwym kierunku, który ulega skręceniu w stronę wału paznokciowego bocznego. Najczęściej deformacji tej ulega paznokieć dużego palca u stóp, ponieważ to właśnie on jest najbardziej podatny na różnego rodzaju podrażnienia lub obciążenia podczas noszenia obuwia.
Kępki żółte
Są to złogi cholesterolu, które odkładają się w skórze w formie żółtych, miękkich grudek. Współistnieją również ze stanem podwyższonego cholesterolu. Zwykle lokalizują się w obrębie powiek. Są zmianami drobnymi, jednak mogą się zlewać tworząc grudki większych rozmiarów. W celu ich redukcji można zastosować zabieg chirurgiczny. Z kolei w profilaktyce dużą rolę odgrywa dieta niskotłuszczowa.
Zaburzenia ze strony naczyń krwionośnych
Osoby z otyłością często dotyka ten problem. Zaburzenia krążenia krwi mogą doprowadzić do niewydolności żylnej. Efektem tego są częste obrzęki nóg, a także tzw. ciężkość kończyn dolnych. U osób otyłych występuje zwiększone ciśnienie śródbrzuszne, które może utrudniać powrót żylny z kończyn dolnych. W efekcie może dochodzić do niewydolności zastawek żylnych, poszerzenia żył i w konsekwencji do żylaków. W niewydolności żylnej dochodzi do stwardnienia tkanki skórnej i trudno gojących się owrzodzeń. Proces ten najczęściej występuje w obrębie nóg a zaczyna się najczęściej od zmian skórnych w obrębie kostki.