Górskie wędrówki to wspaniała forma aktywności fizycznej, która pozwala na obcowanie z naturą, poprawę kondycji i odpoczynek od codziennego zgiełku. Niestety, jak każda aktywność na świeżym powietrzu wiąże się z ryzykiem kontuzji.
Ostre kamienie, strome zbocza, zmienna pogoda czy zmęczenie organizmu mogą prowadzić do urazów. Warto być świadomym zagrożeń i przygotować się na ewentualność wypadku, aby zminimalizować ryzyko i wiedzieć, jak reagować w razie potrzeby.
Rodzaje kontuzji
Skręcenia i zwichnięcia – skręcenia stawów, a zwłaszcza kostki, to jedne z najczęstszych urazów podczas wędrówek górskich, które mogą prowadzić do kontuzji stawu skokowego. Kamieniste i nierówne ścieżki sprzyjają niebezpiecznym potknięciom. Zwichnięcia są również dość powszechne, szczególnie gdy nie zachowujemy ostrożności przy schodzeniu w dół.
Urazy (naciągnięcia) mięśni i ścięgien – bóle w okolicach kolan, ud, łydek to częste przypadki wśród osób, które podejmują się długodystansowych górskich wypraw.
Złamania – do złamania ręki, nogi czy obojczyka najczęściej dochodzi w wyniku upadków na twardy grunt.
Urazy głowy wskutek upadku – choć mniej powszechne, mogą być bardzo poważne. Warto pamiętać o ochronie głowy, np. przez noszenie kasku, zwłaszcza w rejonach, gdzie skały czy strome zbocza stanowią większe zagrożenie.
Oparzenia słoneczne – wysokie wzniesienia, na które docierają promienie słoneczne, mogą powodować oparzenia, zwłaszcza w przypadku braku odpowiedniej ochrony skóry.
Jak zapobiegać kontuzjom?
Zanim wybierzemy się na górską wędrówkę, trzeba zadbać o kondycję. Regularne ćwiczenia, w tym wzmacnianie nóg, poprawiają stabilność i sprawność w trudnym terenie. Przed wędrówką warto wykonać krótką rozgrzewkę, aby przygotować ciało na intensywny wysiłek. Obuwie to kluczowy element każdej wędrówki górskiej. Buty powinny być dobrze dopasowane do stopy, mieć odpowiednią podeszwę i zapewniać stabilność. Warto inwestować w obuwie o dobrej przyczepności, zwłaszcza na kamienistych szlakach. Równie ważne są odpowiednia odzież i ekwipunek – ubiór dostosowany do warunków atmosferycznych to podstawa. Warstwowy system ubioru pomoże nam w adaptacji do zmieniającej się pogody, a odzież przeciwdeszczowa ochroni przed wilgocią. Warto zabrać ze sobą apteczkę, mapę, kompas lub GPS, latarkę, a także zapas wody i jedzenia.
Wybierając trasę, trzeba dostosować ją do swojego poziomu zaawansowania. Zbyt ambitny cel, zwłaszcza w trudnych warunkach, może prowadzić do zmęczenia i wypadków. Zanim wyruszymy, sprawdźmy prognozę pogody – zmieniające się warunki zwiększają ryzyko kontuzji.
Co robić w przypadku kontuzji?
Pierwszym krokiem jest szybka ocena, co się stało i dostosowanie działań do stanu osoby poszkodowanego. Gdy doszło do zwichnięci, skręcenia, stłuczenia czy naciągnięcia mięśnia, trzeba zrobić przerwę, unikać dalszego obciążania kontuzjowanego miejsca, aby nie pogłębić urazu i bólu. Dalej, zastosować podstawowe zasady pierwszej pomocy:
- unieruchomienie kontuzjowanego miejsca (np. bandażowanie lub stabilizacja), opaską elastyczną można delikatnie ucisnąć obrzęknięte miejsce, ale nie za mocno, aby nie zaburzać krążenia;
- zastosowanie zimnych okładów na opuchliznę, jeśli masz dostęp np. do zimnych źródeł wody, nałóż zimny okład na kontuzjowaną część ciała przez 15–20 min, to zmniejszy obrzęk i ból, jeśli masz w apteczce maść chłodzącą, zastosuj ją;
- ułożenie poszkodowanego w wygodnej pozycji, jeśli to możliwe, unieś kontuzjowaną kończynę, aby zmniejszyć obrzęk (np. kładąc nogę na podwyższeniu);
Jeśli ból się nasila, nie możesz chodzić lub występują inne objawy (np. silny obrzęk, trudności w poruszaniu się), najlepiej unikać dalszego ruchu i wezwać pomoc.
W przypadku poważniejszych urazów, takich jak złamanie, uraz kręgosłupa, głowy, należy wezwać pomoc i skontaktować się z ratownikami górskimi GOPR.
Jeśli wypadek wydarzył się w górach, szczególnie w trudnych warunkach pogodowych, ważne jest, aby poszkodowany był odpowiednio zabezpieczony przed zimnem, wiatrem i deszczem. Odpowiednie okrycie ciała oraz zapewnienie osłony przed niekorzystnymi warunkami może uratować życie.
Siła naturalnych ziół
Zdecydowanej większości urazów można w łatwy sposób uniknąć – wystarczy odrobina instynktu samozachowawczego oraz zdrowy rozsądek. Pomocne będą również preparaty ziołowe znajdujące zastosowanie w wielu problemach mięśniowo-stawowych. Dzięki zawartości naturalnych składników roślinnych o specyficznych właściwościach zapewniają mobilność stawów w codziennej aktywności. Na szczególną uwagę zasługują maści zawierające w swoim składzie naturalne zioła m.in. szarotkę alpejską, arnikę, pięciornik, mikołajek oraz ostróżkę. Maści z alpejskich ziół wykazują właściwości rozgrzewające i chłodzące. Stymulują regenerację komórkową, intensywnie rozgrzewając wywołują miejscowe, ale głębokie przekrwienie skóry wokół bolącego stawu, pozwalając na lepsze odżywienie tkanek i zaopatrzenie ich w tlen. Poprawiają mikrokrążenie. Tworząc na skórze pielęgnacyjno-ochronną warstwę chłodu zmniejszają opuchliznę oraz zapobiegają siniakom i krwiakom. Chłodząc okolice stawów i mięśni obkurczają naczynia krwionośne niwelując powstałą opuchliznę spowodowaną np. urazem lub nadmiernym wysiłkiem fizycznym.
Kontuzje na górskim szlaku to nieunikniona część każdej wędrówki, jednak dzięki odpowiedniemu przygotowaniu i zachowaniu ostrożności, możemy znacznie zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia. Dobre obuwie, właściwa kondycja, mądre planowanie trasy oraz znajomość podstawowej pierwszej pomocy to kluczowe elementy, które pozwalają na bezpieczne i przyjemne spędzanie czasu w górach. Pamiętajmy, że w górach liczy się nie tylko cel, ale przede wszystkim bezpieczeństwo.
