Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) i trądzik różowaty są częstymi problemami dermatologicznymi, które mogą znacząco wpływać na jakość życia. Obie dermatozy są przewlekłe i nawrotowe, dlatego odpowiednia pielęgnacja skóry jest kluczowa.
ŁZS i trądzik różowaty to dwie odrębne jednostki chorobowe, które wymagają precyzyjnej diagnozy dermatologicznej. Choć niektóre objawy mogą się pokrywać, to skuteczne leczenie zależy od właściwego rozpoznania i dostosowania terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. W obu przypadkach istotne jest unikanie czynników nasilających objawy oraz stosowanie łagodnej pielęgnacji dermokosmetykami.
Łojotokowe zapalenie skóry
ŁZS jest przewlekłą, nawracającą chorobą zapalną skóry, związaną z nadmierną produkcją łoju i obecnością drożdżaków z rodzaju Malassezia. Główne czynniki ryzyka to:
- nadaktywność gruczołów łojowych,
- zaburzenia hormonalne,
- osłabiona odporność,
- stres,
- zmiany klimatyczne (nasilenie zimą).
Objawy
Zdiagnozowanie ŁZS nie jest łatwe, bo objawy są zróżnicowane indywidualnie. Ogólnie ujmując, cechą charakterystyczną jest zwiększony łojotok na skórze głowy, który powoduje przyspieszone przetłuszczanie się włosów oraz łuszczenie skóry głowy – łupież tłusty, duże, żółtawe, tłuste łuski na skórze. Także zaczerwienienie i świąd, zwłaszcza w okolicach owłosionej skóry głowy, brwi, nosa, uszu. Zmiany osłabiają włosy, powodują ich wypadanie, łysienie plackowate. Poza skórą głowy zmiany łojotokowe występują pod postacią plam rumieniowo-złuszczających się przede wszystkim na czole, za uszami, na karku, w fałdach pachowych i pachwinowych, w okolicach pępka. Co gorsze, są bardzo podatne na infekcje bakteryjne.
Leczenie
Leczenie ŁZS polega na stosowaniu preparatów o działaniu przeciwgrzybiczym i przeciwzapalnym, takich jak szampony i kremy z ketokonazolem, cyklopiroksolaminą, pirytonianem cynku czy ichtiolem, często poprzedzone działaniem złuszczającym. W cięższych przypadkach stosuje się glikokortykosteroidy miejscowo lub leczenie doustne, włączając antybiotyki czy retinoidy – zawsze pod kontrolą lekarza. Pielęgnacja skóry powinna obejmować stosowanie dermokosmetyków i unikanie czynników nasilających chorobę.
Trądzik różowaty
Trądzik różowaty to przewlekła, zapalna choroba skóry, która najczęściej dotyka środkowej części twarzy (nos, policzki, broda, czoło). Przyczyna choroby nie jest do końca poznana, ale wiąże się z kilkoma czynnikami, w tym infekcjami mikroorganizmami, takimi jak np. Demodex folliculorum. To mikroskopijny roztoczek, który naturalnie występuje w mieszkach włosowych skóry człowieka. U zdrowych osób zwykle nie powoduje problemów, ale u osób z trądzikiem różowatym może występować w większym zagęszczeniu i z towarzyszącą reakcją zapalną skóry. Do innych czynników wpływających na rozwój choroby należą:
- nadreaktywność naczyń krwionośnych skóry,
- zaburzenia układu odpornościowego,
- czynniki genetyczne,
- alkohol, ostre przyprawy, stres, promieniowanie UV.
Objawy
Początki trądziku różowatego manifestują się zaczerwienieniem centralnej części twarzy (czoła, nosa, policzków i brody) – początkowo przemijającym, później utrwalonym. Towarzyszy mu napięcie skóry, umiarkowany świąd, szczypanie, pieczenie i uczucie gorąca na twarzy. Dalej mogą się pojawić teleangiektazje (poszerzone naczynka) oraz grudki i krosty.
Leczenie
Leczenie trądziku różowatego jest wielopłaszczyznowe i zależy od typu choroby (rumieniowy, grudkowo-krostkowy, przerostowy itd.). Terapia obejmuje:
- stosowanie miejscowych leków przeciwzapalnych (np. metronidazol, iwermektyna, kwas azelainowy),
- antybiotyków doustnych (w małych dawkach),
- zabiegi laseroterapii, peelingi chemiczne, prawidłową pielęgnację skóry,
- unikanie czynników wywołujących rumień (alkohol, sauna, ostre potrawy, słońce).
Kluczowa jest konsultacja z dermatologiem, który dobierze odpowiednią metodę leczenia w zależności od nasilenia objawów.
Pielęgnacja – stosowanie dermokosmetyków
W ŁZS i trądziku różowatym użycie specjalistycznych dermokosmetyków odgrywa istotną rolę. Obie dermatozy są przewlekłe i nawrotowe, dlatego odpowiednia pielęgnacja skóry jest kluczowa. Dermokosmetyki są ważnym uzupełnieniem terapii. Nie tylko wspomagają leczenie, ale pomagają utrzymać remisję, zapobiegać nawrotom oraz poprawić komfort życia pacjentów. Regularne i właściwe ich stosowanie może ograniczyć potrzebę interwencji farmakologicznej oraz poprawić ogólny stan skóry.
Jak działają dermokosmetyki?
Łagodzą objawy choroby – zawierają składniki aktywne, które działają przeciwzapalnie, przeciwświądowo, przeciwłojotokowo, keratolitycznie. Dzięki temu pomagają złagodzić stany zapalne, zmniejszyć rumień i uczucie dyskomfortu.
Działanie przeciwgrzybicze i antybakteryjne – W ŁZS często stwierdza się nadmierny rozwój drożdżaków z rodzaju Malassezia, które nasilają objawy. Preparaty zawierające np.: pirokton olaminy, siarkę, mogą wspomagać kontrolę nad mikroflorą skóry, ograniczając namnażanie patogenów.
Wspomagają leczenia farmakologiczne – dermokosmetyki mogą być stosowane równolegle z lekami miejscowymi, np. kortykosteroidami lub środkami przeciwgrzybiczymi. Ich użycie może zmniejszyć zapotrzebowanie na leki, a także przyspieszyć gojenie i regenerację skóry po zakończeniu kuracji farmakologicznej.
Bezpieczeństwo i brak działania drażniącego. W odróżnieniu od wielu zwykłych kosmetyków, dermokosmetyki są testowane dermatologicznie, nie zawierają substancji drażniących, takich jak alkohol, sztuczne barwniki czy silne detergenty (SLS, SLES), są hipoalergiczne, co zmniejsza ryzyko podrażnień i reakcji alergicznych. To szczególnie ważne w przypadku wrażliwej, zmienionej zapalnie skóry.
Dermokosmetyki przeznaczone do pielęgnacji skóry z trądzikiem różowatym zawierają składniki aktywne, które wzmacniają naczynia krwionośne, redukują zaczerwienienia i łagodzą stany zapalne. Działają na kilku poziomach, aby poprawić kondycję skóry naczyniowej i zmniejszyć objawy choroby. Cel ich działania:
Uszczelnianie naczyń krwionośnych. Składniki takie jak: witamina C – wspiera syntezę kolagenu, wzmacniając ściany naczyń. Rutyna – działa przeciwzapalnie i zmniejsza przepuszczalność naczyń. Escyna (z kasztanowca) – poprawia mikrokrążenie i elastyczność naczyń. Witamina K – pomaga zmniejszyć zaczerwienienia i wybroczyny.
Działanie przeciwzapalne i łagodzące. Trądzik różowaty często wiąże się z przewlekłym stanem zapalnym skóry, co osłabia naczynia. Składniki łagodzące: niacynamid (wit. B3) – redukuje zaczerwienienie i poprawia barierę naskórkową. Pantenol – działa kojąco, wspomaga regenerację skóry. Alantoina, wyciąg z lukrecji, bisabolol – łagodzą podrażnienia.
Poprawa bariery ochronnej skóry. Silna bariera skórna zapobiega nadmiernej utracie wody i chroni naczynia przed czynnikami drażniącymi (np. słońcem, mrozem). Ceramidy, kwasy tłuszczowe, cholesterol – odbudowują warstwę lipidową naskórka.
Działanie przeciwrumieniowe. Kosmetyki z zielonym pigmentem optycznie neutralizują zaczerwienienia. Niektóre składniki aktywne (np. ekstrakt z ruszczyka, hesperydyna) zmniejszają intensywność rumienia.
Zarówno w ŁZS, jak i trądziku różowatym, dermokosmetyki nie zastępują leczenia farmakologicznego, ale są istotnym uzupełnieniem terapii. Regularna, celowana pielęgnacja może znacznie zmniejszyć częstość nawrotów, złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjenta. Wybór produktów warto dostosować indywidualnie – najlepiej w konsultacji z dermatologiem.
Izabela Kwiecińska
