Zaparcia to powszechny problem zdrowotny, który wpływa na komfort życia wielu osób. Choć często mają one charakter sporadyczny, to mogą powodować duży dyskomfort. W takich przypadkach skuteczną pomocą są roślinne preparaty lecznicze zawierające antrazwiązki – substancje o działaniu przeczyszczającym, które przyspieszają perystaltykę jelit.
Zaparcia to jedno z najczęściej występujących zaburzeń w zakresie funkcjonowania układu pokarmowego, które dotyka milionów ludzi na całym świecie. Mimo że zaparcia zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, ich przewlekłość lub nawracający charakter mogą znacząco obniżyć komfort życia. Na szczęście dostępne są skuteczne metody leczenia, w tym także preparaty roślinne, które wspomagają leczenie sporadycznie występujących zaparć.
Czym są zaparcia?
Zaparcia (potocznie nazywane zatwardzeniem) to stan, w którym dochodzi do przedłużonego zalegania treści jelitowej w przewodzie pokarmowym, zazwyczaj w jelicie grubym, oraz trudności w wydalaniu stolca z końcowego odcinka jelita – odbytnicy. Zaparcia to również problem z rzadkim i utrudnionym wypróżnianiem się, któremu towarzyszy ból i dyskomfort. Zwykle za zaparcie uznaje się sytuację, w której wypróżnienia występują mniej niż trzy razy w tygodniu. W wyniku zalegania treści jelitowej w jelicie grubym dochodzi do nadmiernego zagęszczenia stolca wskutek wchłaniania wody, co prowadzi do zmniejszenia jego objętości. Stolec staje się twardszy, bardziej zwarty, a osoba cierpiąca na zaparcia często oddaje go raz na kilka dni. Może mieć on konsystencję „bobkowatą” i zwykle wymaga interwencji farmakologicznej lub zastosowania środków przeczyszczających.
Oprócz rzadkości wypróżnień, objawy zaparcia obejmują twardy stolec, uczucie niepełnego wypróżnienia, wzdęcia i bóle brzucha. Zaparciom mogą towarzyszyć także inne uciążliwe dolegliwości, takie jak uczucie pełności i ciężkości w jamie brzusznej, bóle kolkowe w obrębie jelit, brak łaknienia oraz zmniejszona aktywność. Często pojawiają się także bóle głowy, ogólne rozdrażnienie, przygnębienie oraz zaburzenia snu.
Długotrwałe zaparcia mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Wśród nich wymienia się stany zapalne i owrzodzenia jelita grubego, a w skrajnych przypadkach – nawet jego niedrożność. Długotrwałe zaleganie stolca sprzyja również rozwojowi chorób odbytnicy, takich jak żylaki odbytu (hemoroidy) czy szczelina odbytu.
Zaparcia mogą mieć różne przyczyny, w tym:
-
złe nawyki żywieniowe (niska zawartość błonnika w diecie),
-
niewystarczające spożycie płynów,
-
niska aktywność fizyczna,
-
stres,
-
zmiany hormonalne (np. w czasie ciąży),
-
używanie leków (np. opioidów, leków przeciwbólowych),
-
problemy psychiczne (np. depresja, zaburzenia lękowe).
Zdarza się również, że zaparcia są objawem poważniejszych schorzeń, takich jak choroby neurologiczne, endokrynologiczne lub metaboliczne. W przypadku długotrwałych zaparć zawsze warto skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia poważniejszych problemów zdrowotnych.
Diagnoza i wstęp do leczenia zaparć
Aby dokładnie zdiagnozować przyczyny zaparć, zwłaszcza gdy mają one charakter przewlekły, niezbędne może być przeprowadzenie wielu badań diagnostycznych. Kluczowym badaniem jest kolonoskopia, czyli wziernikowanie jelita grubego, które pozwala na dokładne obejrzenie całej jego długości. Kolonoskopię wykonuje się przy pomocy cienkiej, elastycznej rurki z kamerą, która umożliwia lekarzowi ocenę stanu błony śluzowej jelita, a także wykrycie ewentualnych zmian patologicznych.
Oprócz kolonoskopii, w diagnostyce zaparć stosuje się także metody radiologiczne. Jednym z nich jest wlew doodbytniczy, w którym pacjentowi podaje się kontrastowy środek cieniujący. Środek ten wypełnia jelito, umożliwiając uwidocznienie jego struktury oraz ocenę obecności ewentualnych nieprawidłowości, takich jak zwężenia, przeszkody mechaniczne czy guzy. W ramach tego badania wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich, które pozwalają na dokładną ocenę obrazu jelita.
Ponadto, ważnym elementem diagnostyki są badania laboratoryjne, w tym: badanie krwi, badanie moczu (pozwala na wykrycie ew. infekcji lub problemów z nerkami), badanie kału (diagnostyka chorób przewodu pokarmowego).
Po przeprowadzeniu odpowiednich badań diagnostycznych oraz dokładnym wywiadzie lekarskim, który obejmuje informacje na temat nawyków żywieniowych pacjenta, jego stylu życia, poziomu aktywności fizycznej oraz ewentualnych stresorów, lekarz może ustalić odpowiednią strategię leczenia.
Wstępne leczenie zaparć
Leczenie zaparć zależy od ustalonej przyczyny i charakteru problemu. W przypadku, kiedy zaparcia wynikają z nieodpowiedniej diety lub braku aktywności fizycznej, kluczową rolę odgrywa zmiana stylu życia. Zwiększenie spożycia błonnika, który ułatwia pasaż jelitowy, oraz nawodnienie organizmu (picie odpowiedniej ilości wody) może znacząco poprawić perystaltykę jelit. Ponadto regularna aktywność fizyczna, zwłaszcza ćwiczenia aerobowe, takie jak chodzenie, bieganie czy pływanie, mogą przyspieszyć motorykę jelit i zapobiec zaparciom.
W niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie leków przeczyszczających, jednak powinno to być decyzją lekarza, który dobierze odpowiedni preparat w zależności od przyczyny zaparć. Leki przeczyszczające mogą działać na różne sposoby, np. zwiększając objętość stolca, stymulując perystaltykę jelit, nawilżając kał lub poprawiając wchłanianie wody w jelitach.
Roślinne produkty lecznicze w leczeniu zaparć
W leczeniu sporadycznych, krótkotrwałych zaparć warto sięgnąć po naturalne środki roślinne, które mogą wspomóc prawidłową perystaltykę jelit oraz ułatwić wypróżnianie. Jednym z takich preparatów jest roślinny produkt leczniczy, który zawiera antrazwiązki – substancje aktywne pochodzenia roślinnego, wykazujące działanie przeczyszczające.
Antrazwiązki to substancje chemiczne występujące w niektórych roślinach, takich jak senes, aloes, kruszyna czy rzewień. Są to glikozydy antrachinowe, które w organizmie ulegają metabolizmowi do formy aktywnej, powodując przyspieszenie perystaltyki jelit i zwiększenie wydzielania wody do światła jelita. Działanie to przyczynia się do ułatwienia wypróżnienia, zmniejszając zaparcia. Antrazwiązki mają silne działanie przeczyszczające, żółciopędne i przeciwbakteryjne. Substancje te wpływają na:
-
zwiększenie perystaltyki jelit, czyli skurczu mięśni jelit, co ułatwia przesuwanie treści pokarmowej w stronę odbytu,
-
zwiększenie wydzielania wody i elektrolitów do jelita, co pomaga w rozmiękczaniu stolca i ułatwia jego wydalanie.
Antrazwiązki wykazują swoje działanie głównie w jelicie grubym, gdzie po przekształceniu do formy aktywnej oddziałują na układ nerwowy jelit, wpływając na motorykę przewodu pokarmowego.
Roślinne preparaty zawierające antrazwiązki stosowane są głównie w krótkotrwałym leczeniu zaparć. Często są to preparaty dostępne w formie tabletek, kapsułek, syropów lub herbat. Zaleca się je w przypadkach sporadycznych zaparć, które mogą być wynikiem np. niezdrowej diety, braku ruchu lub stresu. Dzięki swojej skuteczności, preparaty te mogą przynieść ulgę w krótkim czasie. Roślinne preparaty z antrazwiązkami powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza. Zwykle przyjmuje się je wieczorem przed snem, ponieważ ich działanie objawia się po 8–12 godzinach. Młodzież w wieku ponad 12 lat, dorośli, osoby w podeszłym wieku: wieczorem 1–2 tabletki popite szklanką wody. Właściwa pojedyncza dawka to najmniejsza dawka powodująca niewymagające wysiłku wypróżnienie w postaci miękkiego stolca. Nie należy przekraczać dawki dobowej 30 mg antrazwiązków, co odpowiada w przybliżeniu dwóm tabletkom na dobę. Ważne jest również, by w trakcie stosowania takich preparatów pić odpowiednią ilość wody, co wspomaga ich działanie i zapobiega odwodnieniu. Stosowanie preparatu przez okres dłuższy niż 1–2 tygodnie wymaga konsultacji z lekarzem.
Zaparcia są powszechnym problemem, który może wynikać z różnych przyczyn, takich jak niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej czy stres. Wobec ogromnej różnorodności chorób, które mogą powodować trudności w trawieniu, pamiętać należy, że nie wolno ich lekceważyć, zwłaszcza gdy pojawiają się u osób z dotychczas prawidłowym rytmem wypróżnień lub na przemian z nawracającymi biegunkami. Zaparcia nie są chorobą, ale sygnałem niewłaściwych procesów zachodzących w organizmie.
W leczeniu sporadycznych zaparć skuteczną pomocą mogą być roślinne produkty lecznicze zawierające antrazwiązki, które wspomagają pracę jelit i ułatwiają wypróżnianie. Ważne jest, by stosować je w odpowiednich dawkach i przez krótki okres, unikając ich nadużywania. Jeśli zaparcia mają charakter przewlekły, warto skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia dalszego planu leczenia.
