Haluksy zaliczane są do grupy chorób cywilizacyjnych, ponieważ ich pojawienie się w dużej mierze związane jest ze stylem życia.
Główną przyczyną tej wady stopy jest noszenie zbyt ciasnego obuwia, na wysokim obcasie bądź o wąskich noskach. Wysoki obcas niewłaściwie skonstruowanego obuwia powoduje przeciążenie przedniej części stopy, czego skutkiem jest obniżenie łuku poprzecznego i w następstwie poszerzenie przodostopia (płaskostopie poprzeczne). Natomiast spiczasty kształt butów bezpośrednio powoduje koślawe ustawienie palucha. Aby wada mogła się rozwinąć, muszą istnieć predyspozycje w budowie stopy, natomiast obuwie powoduje nasilenie dolegliwości i przyspieszenie postępu deformacji.
Co to jest haluks?
Nazwa haluks pochodzi od łacińskiego słowa „paluch”. Schorzenie to określa się również mianem „palucha koślawego”. Jest to wadliwe ustawienie dużego palca stopy, wynikające ze zmiany w ustawieniu kości śródstopia. W wyniku tej deformacji głowa kości śródstopia zaczyna wystawać poza obrys fizjologiczny, a duży paluch rotuje w kierunku kolejnego palca, często na niego nachodząc. Zmiany anatomiczne są widoczne gołym okiem. W ich wyniku dochodzi do zapalenia w obrębie zniekształconego stawu. Wówczas pojawia się ból. Schorzenie częściej dotyczy kobiet, ponieważ stopy pań są dużo bardziej delikatne niż stopy męskie. Mają też mniejszą wytrzymałość torebek stawowych i więzadeł, a także gorszą sprawność i siłę mięśni. Poza tym panie częściej noszą niewłaściwe obuwie, które ma wpływ na deformację stopy.
Objawy haluksów
Deformacja jest widoczna gołym okiem. Zniekształcenie z czasem zwiększa się, powoduje ucisk po założeniu obuwia oraz zaburza prawidłowy chód. Jednak najbardziej uciążliwym objawem haluksów jest ból, który pojawia się w wyniku rozwoju stanu zapalnego w obrębie zniekształconego stawu. Dodatkowo dochodzi do drażnienia zakończeń bólowych poprzez ucisk w przedniej części stopy. Pojawia się również obrzęk. Z czasem objawy tak narastają, że mogą utrudniać normalne poruszanie się i dopasowanie jakiegokolwiek obuwia.
Profilaktyka i leczenie
Właściwa profilaktyka, wprowadzona odpowiednio wcześnie, może zahamować lub nawet zapobiec rozwojowi haluksów i uchronić nas przed poważnymi dolegliwościami. Podstawą jest dobór odpowiedniego obuwia, które pozwoli stopie na prawidłowe funkcjonowanie. But powinien być na płaskim obcasie, z szerokim przodem. Osoby, które pracują w pozycji stojącej, powinny w miarę możliwości robić przerwy i gimnastykować stopy. Przy początkowych zmianach przodostopia z koślawieniem palucha zaleca się wkładki ortopedyczne do butów, odpowiednio szerokie obuwie, redukcję masy ciała i ortezy korygujące oś palucha. W aptekach można również kupić ochronne plastry żelowe, które przylepia się bezpośrednio na miejsce zniekształcenia. Przy nasilonych dolegliwościach palucha i objawach stanu zapalnego w obrębie stawu wskazane są zabiegi fizjoterapeutyczne (np. laseroterapia, krioterapia, zabiegi z użyciem pola magnetycznego) oraz krótkotrwała terapia lekami z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych.
Podstawowym celem leczenia jest eliminacja dolegliwości bólowych oraz nadanie stopie takiego kształtu, który umożliwi dobór odpowiedniego obuwia. W przypadku zaawansowanych zmian korekta jest możliwa jedynie poprzez przeprowadzenie chirurgicznej korekcji koślawości.